Исо ибни Алӣ ал-Халифа
.png) | |
| Таваллуд |
1848[1] |
| Даргузашт |
9 декабр 1932 |
| Дудмон | House of Khalifa[d] |
| Падар | Ali ibn Khalifa al Khalifa[d] |
| Фарзандон | Ҳамад ибни Исо ал-Халифа ва Prince Abdullah bin Isa of Bahrain[d] |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Исо ибни Алӣ ал-Халифа ( 1848 – 9 декабри 1932 ) – 8-умин ҳокими Баҳрайн аз сулолаи Ал-Халифа ( 1 декабри 1869 – 9 декабри 1932 ). Писари калонии Ҳокими Баҳрайн Алӣ ибни Халифа ( 1868 - 1869 ).
Зиндагинома
вироишСоли 1868 бо дастгирии бритониёиҳо Алӣ ибни Халифа ал-Халифа (падари Исо) бар зидди бародари калонии худ ҳаким Муҳаммад ибни Халифа (1834-1868) исён бардошта, ҳокимияти Баҳрайнро ба даст овард [2]. Муҳаммад ибни Халифа ба Кувайт гурехт ва дар он ҷо ба ҷанг омодагӣ гирифт. Моҳи январи соли 1869 дар пойтахти Баҳрайн — Манама шӯриш ба амал омад. Ҳоким Алӣ ибни Халифа, яке аз писарони ӯ ва фаъолтарин ҷонибдорони ӯ кушта шуданд [2]. Муҳаммад ибни Халифа боз ба Баҳрайн баргашт ва бори дуюм тахтро ишғол кард [2].
Тирамоҳи соли 1869 бритониёиҳо ҷазираи Баҳрайнро забт карда, пойтахт - Манамаро гирифтанд. Ҳоким Муҳаммад ибни Халифа ва ҳамроҳонаш асир шуданд [3] . Исо ибни Алӣ, писари калонии Ҳоким Алӣ ибни Халифа (1868-1869 ), ки дар ҷараёни шӯриш дар Манама кушта шуд, Ҳокими нави Баҳрайн эълон шуд.
Дар замони ҳукмронии Ҳоким Исо ибни Алӣ Баҳрайн ниҳоят ба мустамликаи Англия табдил ёфт. Соли 1871 Исо ба таъсиси як протекторати инглис розӣ шуд [3]. Дар моҳи декабри соли 1880 ӯ шартномаи наверо имзо кард, ки ба Ҳокими Баҳрайн ворид кардани ҳама гуна гуфтушунид бо кишвари сеюмро манъ кард. Дар бораи сиёсати дохилию берунии муҳим ӯ акнун маҷбур шуд, ки бо резиденти Бритониё машварат кунад [3].
Соли 1892 Ҳоким Исо ибни Алӣ «Созишномаи охирин»-ро имзо кард, ки он ба ӯ додан, фурӯхтан, ба гарав гузоштан ва ё бегона кардани ягон қисми қаламрави давлати худро ба касе ғайр аз ҳукумати Англия манъ мекард [3]. Дар соли 1900, Манама ба ҷои истиқомати доимии резиденти сиёсии Бритониё табдил ёфт, ки бидуни машварат бо резиденти Бритониё, ҳеҷ гуна қарори муҳим қабул намегардид[3].
Баъдан, Баҳрайн ба яке аз муҳимтарин посгоҳҳои ҳукмронии Бритониёи Кабир дар Шарқ табдил ёфт. Дар ин ҷо қароргоҳи нағз ҷиҳозонидашудаи баҳрӣ сохта шуд. Дар Манама бузургтарин бозори марворид ба вуҷуд омад [3]. Дар соли 1913 дар ҷазираи Баҳрайн Кодексҳои шаҳрвандӣ ва ҷиноии Ҳиндустони Бритониё ворид карда шуданд [3] .
Дар давоми Ҷанги Якуми Ҷаҳонӣ (1914-1918) аҳамияти Баҳрайн барои Бритониёи Кабир боз ҳам зиёд шуд. Дар асоси он ба инглисҳо муяссар шуд, ки дар Ироқ бар зидди туркҳои усмонӣ амалиёти ҳарбӣ гузаронанд [3].
Моҳи майи соли 1923 ҳокими Баҳрайн Исо ибни Алӣ бо фишори инглисҳо маҷбур шуд, ки писари дуюмаш Ҳамад ибни Исо (тақрибан 1872 - 1942 )-ро ҳамҳокими худ дар Баҳрайн эълон кунад [3]. Соли 1926 инглис Чарлз Белграв [3] мушовири Ҳамад ибни Исо шуд.
Моҳи декабри соли 1932, пас аз марги Ҳоким Исо ибни Алӣ, писараш Ҳамад ибни Исо ҳокими воқеии Баҳрайн шуд.
Пайвандҳо
вироиш- Сулолаи Ал-Халифа. (англ.) )
Эзоҳ
вироиш- ↑ Faceted Application of Subject Terminology
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Рыжов К. В. «Все монархи мира. Мусульманский восток в XV—XX вв.», Москва, «Вече», 2004 ISBN 5-9533-0384-X, ст. 70
- ↑ 3.00 3.01 3.02 3.03 3.04 3.05 3.06 3.07 3.08 3.09 Рыжов К. В. «Все монархи мира. Мусульманский восток в XV—XX вв.», Москва, «Вече», 2004 ISBN 5-9533-0384-X, ст. 71