Каттақурғон

Каттақурғон ( узб. Каттакӯрғон ) - шаҳрест дар вилояти Самарқанди Ӯзбекистон.

Шаҳр
Каттақурғон
ӯзбекӣ: Kattaqoʻrgʻon/Каттақўрғон
39°53′45″ с. ш. 66°15′56″ в. д.
Кишвар	Ӯзбекистон
Таърих ва ҷуғрофиё
Таъсис	асри XVII
Баландии марказ	480 ± 1 м
Минтақаи замонӣ	UTC+05:00
Аҳолӣ
Аҳолӣ	▲58 950 тан (1989)
Номи қавмӣ	каттакурганцы
Забони расмӣ	ӯзбекӣ
Каттақурғон
Парвандаҳо дар Викианбор

Таърих

Бозор дар Каттақурғон.

Дар минтақаи шаҳри муосир шаҳри бостонии Рабинҷон воқеъ буд, ки дар асри XII хароб карда шуда буд ва инчунин шаҳри бостонии Кушониён дар наздикии он ҷойгир буд.

Ҳангоми сохтани обанбор дар соли 1946 як қабри калони зардуштӣ дар шакли лабиринтҳои зеризаминӣ бо вентилятсияи хуб андешидашуда ва бисёр хумҳои гилин кашф карда шудаанд.

Дар тӯли солҳо, дар қаламрави Каттакурғон ва атрофи он оташдонҳои маросимӣ, оташдонҳои мисин ва зарфҳои зиёди ибтидои давраи нав низ пайдо шуданд.

Каттакурғони муосир (қисми қадимии он "шаҳри куҳна" аст) дар семоҳаи охири асри XVII (1683-1684) таъсис ёфтааст.

Мувофиқи яке аз ривоятҳои, таърихӣ, таъсиси шаҳр ба бародарон Фарҳод-атолиқ, Алла Назарбой ва Сӯфи Аллаёр,ки шахсони мансабдори амир, ки мансуб ба қабилаи ӯзбекҳои ктай буданд нисбат дода мешавад..

Дар ривоят омадааст, ки Сӯфӣ Аллаёр барои сохтмон ҷой интихоб карда, барои фотиҳа ба назди шайх рафт. Ва Фарҳод-атолиқ бидуни интизори бозгашти бародараш ба сохтани як қалъаи бузурге дар теппа (қурғон) идома дод.

Суфӣ Аллаёр баргашта, шаҳри калонеро дар қурғоне дид ва хашмгин шуд, ки ҳама кори сохтмон бе ӯ оғоз шудааст, ба бекигарии Гузар рафт ва дар он ҷо соли 1721 даргузашт.

Аз ин ҷо шаҳрак бо номи Каттақурғон маъруф шуд, ки аз забони узбекӣ ҳамчун "қалъаи калон" тарҷума шудааст. Дар ибтидо худи Фарҳод-аталиқ ҳамроҳи оила ва хизматгоронаш дар ин ҷо зиндагӣ мекард. Пас аз он, на он қадар дуртар аз он ҷо, хешовандон ва ҳамқавмҳо дар Каттақурғон ҷойгир шуданд, ки Фарҳод-аталиқро беки худ шинохтанд. Бо гузашти вақт, маҳалли аҳолинишин васеъ шуд, теппа бо заминҳои нав васеъ карда шуда, дар иҳотаи он девор қарор гирифт ва қалъа бо номи Урда машҳур шуд.

Дар асри XIX дар Каттақурғон 1 мадраса ва даҳҳо масҷид мавҷуд буд. Таркиби аҳолӣ — ӯзбекҳо, арабҳо, тоҷикон, яҳудиён, ҷӯгиҳо ва дигарон буданд. Ба гуфтаи А. Вамбери, беҳтарин кафшдӯзони аморат дар Каттақурғон зиндагӣ мекарданд.

Каттақурғон тақрибан дар шакли чоркунҷа сохта шуда буд, ва 4 дарвоза дошт: дар тарафи ҷануб - Самарқанд-Дарвоза (дарвозаи Самарқанд), дар шарқ - Айдер-Чаван-Дарвоза, дар шимол - Бозор-Дарвоза, дар тарафи ғарб - Бухоро-Дарвоза. Дар маркази шаҳр як қалъа воқеъ буд.

Пас аз шикасти Аморати Бухоро дар соли 1868 Каттақурғон ба ҳайати империяи Русия дохил шуд. Он мақоми шаҳристонии вилояти Самарқандро дошт.

Ҷуғрофия

Каттақурғон дар водии Зарафшон, 76 км дар шимолу ғарби Самарқанд ҷойгир аст. Истгоҳи роҳи оҳан дар хатти Тошканд - Когон.аст. Дар ҷануби шаҳр обанбори Каттакургон ҷойгир шудааст, ки бо номи "Баҳри Ӯзбекистон" маъруф аст.

Аҳолӣ

Аҳолӣ дар соли 2009 76,500 нафар буд. Ин дуввумин шаҳри аз ҳама бузург ва сераҳолӣ (пас аз Самарқанд ) дар вилояти Самарқанд, ва яке аз 4 шаҳри тобеи вилоят мебошад.

Соли	1970	1991	2009
Аҳолӣ	44,000	59 600	76,500

Иқтисод

Дар шаҳр як корхонаи чарб ва равған, якчанд заводҳо ("Хлопкомаш", пахтатозакунӣ, хишт, шир), заводҳои гӯшт ва орд, маркази гармидиҳӣ мавҷуданд.

Истеҳсоли сафолҳои бадеӣ барои кор омода карда шудааст, корхонаи Каттақурғон оид ба парвариши кирмак (гренҳо), фабрикаи ғанигардонӣ ва коркарди волфрам (КМ "Ингички Металз") фаъолият доранд.

Маориф

Дар Каттақурғон коллеҷҳои тиббӣ, педагогӣ ва банақшагирии иқтисод, инчунин литсейи 2-юми академии Донишкадаи забонҳои хориҷии Самарқанд мавҷуданд.

Фарҳанг

Дар шаҳр театри драмавии ӯзбекии "Маҷидий" фаъолият мекунад..

Пайвандҳо

• Герби шаҳри Катта-Қӯрғон (1910)
• TSB : Каттакурғон