91.218.160.222
Идеалогия
- Заминаҳои таърихии инкишофи идеологӣ
Пешгӯии дониш дар бориа оянда, яъне дониш дар бораи он аст, ки ҳанӯз дар воқеият вуҷуд надошта, фақат дар шакли заминаҳои имконпазирии айню зеҳнии ҷараёни инкишоф мавҷуд мебошанд. Марҳилаҳои ояндаи инсониятро таҳқиқ намуда, дар бориа ояндаи бевосита эҳтимолӣ низ метавон сухан ронд. Инкишофи эҳтимоли дар бораи оянда асосан бо инкишофӣ гуногунию тағйирпзирии ҷараёни воқеии таърих номуайянии самти мушаххаси анҷоми ҳодисаҳои ҷудогонаи ҳаёти ҷамъиятӣ сах вобаста мебошад. Донишҳои мо дар бораи ояндаи мушоҳидавӣ, ки қисми зиёди солҳои ояндаро дар бар мегранд дорои хислати ба ҳақиқат монанд буда, нопурра аст. Дар чунин маврид ба мо зарур аст, ки нисбатионҳо эҳтиёткор бошем ва эҳтимолияти онҳоро ошкор созем. Масалан, эҳтимол дорад, ки дар солҳои 2050 њавопаймое ихтироъ карда мешавад, ки он пура аз шиша сохта шудааст. Дар бориа ояндаи дурр фақат тавауссути тахминҳои гуногуне, ки хилофи имконияти воқеӣ нестан метавон сухан ронд, зеро дар ин муддат ҳаёти иҷтимоии ҷомеа ва донишу талаботи одамон низ ба таври куллӣ дигар мешаванд. Солҳои охир таҳқиқи пешгӯии ояндаи иҷтимоӣ ва ташхиси инкишофи инсоният боиси пайдоиши равияҳои мустақил ва илмҳои муштарак гардид. Сабаби асосии он зарурати пешбинии оқибатҳои иқтисодии иҷтимоии инқидлоби илмию техникӣ ҷустухӯи ҳалли мусбати масъалаҳои умумбшарӣ мебошад. Гузашта, ҳозира ва ояндаи инсоният бо қонуниятҳои умумии пешрафти инкишофи ҷомеа, ки асрҳо аз ҷумла ояндаи эҳтимолии таърихро низ дар бар мегирад, дорои робитаи зич мебошад. Ҳозира ҷамъияти таърихӣ, гузаштаи инсоният ва ҳамазамон гавҳораи ояндаи он аст. Ояндаи инсон дар муносибтҳои моддию маънавии ҳозира ҷой дошта, тавассути хишти имрӯз пояи қавии гузашта қомат мафрозад. Идеяҳои пешбинии оянда дар назди ақли инсоният талабҳои нав ба навро ба миён мегузорад. Илм вазифадор аст, ки бо усулҳои хӯби дониши идеяви такя намуда, дар бораи оянда тасаввури воқеӣ ба вуҷуд орад.
2. Алоқамандии идеологияи инкишофи оянда дар ҷомеаи муосир.
Бозгаштнопазирии пешрафти иҷтимоӣию инќилоби илмию техники дар миқёси таърихи умумиҷаҳонӣ аз ҷумлаи қонуниятҳои асосӣ љањони муосир ба њисоб меравад. Борҳо шудааст, ки дар тӯли таърих давраҳои карахтию гардишҳои мураккаби инкишоф дар миқёси маҳдуд номаҳдуд вуҷуд доштанд. Баъзан ҷомеаҳои гуногун дар натиҷаи офатҳои табиӣ ва фалокатҳои иҷтимою иқтисодии сиёсӣ ва маънавӣ аз љињати тараќиёти илму техника ќафо мондаанд. Сарифи назар аз ин мушкилотњо ин љомеањо зина ба зина пеш рафтан мегирифтанд. Нуфӯзи оммаҳои халқ ва демократӣ сохтани ҷомеаи озодии шахсият, рушди донишҳои илмӣ ва боло рафтани қудрати техники инсон инкишофи равобити мардуми олам, мубодилаи натиҷаи фаъолияти онҳо, инқилоби технологӣ боиси пайдоиши фаъолиятҳои нави иқтисодӣ мегардад. Ҳоло ба шарофати инқилоби илмию техникӣ барои ттбиқи кашифётҳои нави илму техника имонияти мусоид фаро расидааст ва масъалаи бо захраҳои табиӣ таъмин кардани инкишофи иқтисодӣ нисбат ба давраҳои пешин дар сатҳи нав мавриди ҳаллу фасл қарор гирифтааст. Пешрафти ақлии инсоният, ки донишҳои ҳаҷман бузургро дар миқдори хеле кӯчак ҷойгир соха, ба ҳамин қувваи ҳофизаи табииашро ба воситаи ихтирои хату нашри китоб ва компютери сабтҳои видео ва ғайра ғанӣ сохт. Мутахассисон ва идеологҳо дар чунин ақидаанд, ки қувваи ҳофизаи инсон қобил аст, ки тахминан 10000000000 ибораро нигоҳ бидорад. Одамон қобилияти тағйир додани гузаштаашонро надоранд, зеро озодие, ки наслҳои пешин ба даст овардаанд, барои наслҳои баъдина бавоқеияту заорурат таърихӣ табдил меёбанд. Идеяҳои пешрафти иҷтимоӣ дар оянда ҳам аз гардишу ақибравӣ озод нест. Фақат пешгӯии илмию фаъолият бошууронаи омма метавонад онро аз ин гунна каҷравиҳо раҳоӣ бахшанд. Давриа ҳозираро метавон даврони орзую умедҳои бузург ва ташвишҳои воқеии инсон ба хотири сарнавишит тамаддун номид. Шоҳроҳи пешрафти инсоният ба сӯи оянда саршори монеъаҳое мебошад, ки баъзеашон дар шуури инсонҳо низ ҷойгиранд. Аз ин ҷост, ки ин мафкураи нав бузург молик шудааст, ки ин ба инкишофи ҷамъиятии идеологияи ояндаи ҷамъият таҳсири манфиатбахш хоҳад расонд.