Банáн, мавз, пизанг (лот. Músa) — рустаниест бисёрсола.
Пояи кӯтоҳ ва баргҳои бениҳоят калон дорад. Мевааш дарозрӯя (дарозиаш 15 см, қутраш 3–5 см), мағзаш ордшакл, бетухм, таъмаш ширин. Дар як банд («хӯша») то 300 мева ҳосил мекунад, ки вазни умумиашон 50–60 кг-ро ташкил медиҳад. Баъди самар овардан қисми рӯйизаминии рустанӣ маҳв мегардад[3].
Дар дунё тақрибан 500 навъи бананро мепарваранд, ки Гро-Мишел, Кавендиши реза, Кавендиши калон, Лакатан, Робуста, Валери, Майсур, Раҷапурӣ ва ғайра аз он қабиланд. Банан зироати қадимист. Барои аҳолии кишварҳои тропикӣ ғизои хеле муҳим маҳсуб мешавад. Дар таркиби банан 14–22% қанд, 5–8% оҳар ва то 1,5% протеин мавҷуд аст. Банан накҳати хос дорад, ки ба эфирҳои гуногуни таркибаш вобаста мебошад. Онро тару тоза истеъмол мекунанд, мехушконанд, орд мекунанд, аз он май мекашанд, консерв, мармелад, шарбат истеҳсол менамоянд.
Банан рустании давоист. Дар тиб ҳамаи қисмҳояшро кор мефармоянд. Гули банан барои табобати исҳоли хунин, захми меъда ва бронхит нофеъ аст; бо нақеи он диабети қандро табобат мекунанд. Шираи афис (тумч)-и рустанӣ дар мавриди ихтилоли асаб, саръ (эпилепсия), махав (лепра), носомонии кори меъда, хуншорӣ ёрӣ мерасонад. Барги рустаниҳои наврустаро ба ҷойи сӯхта ва захми пӯст гузошта мебанданд. Меваи банан барои муолиҷаи анемия (камхунӣ) нафъ дорад, фишори хунро паст мекунад, афсурдарӯҳӣ (депрессия) ва зардаҷӯшро рафъ, ҳазми хӯрокро беҳтар месозад. Бо пӯсти банан озахро меравонанд.
Банан (мавз) дар оятҳои Қуръон борҳо ёдрас шудааст.
Дар зери дарахти сидри бехор, ва дарахти музе (банан), ки мевааш бар якдигар чида шуда, ва сояе доим, ва обе ҷорӣ, ва мевае бисёр, ки бепоён ва касро аз он бознадоранд.
— Сураи Воқеъа, оятҳои 28-33
![Меваи банан дар хуша, национальный ботанический сад Бельгии[nl]](/wiki/%D0%90%D0%BA%D1%81:Musa_JPG01.jpg)
