Малатия

Малатия
Малатия
	тур. Мalatya
Кишвар	[[\|]]
Таърих ва ҷуғрофиё
Масоҳат	922,16 км²;
Баландӣ	954 м
Вақти минтақавӣ	UTC+03:00
Аҳолӣ
Аҳолӣ	426 381 тан (2012);
Шиносаҳои ададӣ
Нишонаи почта	44000
Коди мошинҳо	44
	Вебгоҳи расмӣ(тур.)
	Парвандаҳо дар Викианбор

Малатия ( Мелитене, тур. Мalatya , курд. Меледи, арманӣ. Մալաթիա Մալաթիա ) - як шаҳр дар шарқи Туркия, маркази маъмурии вилояти Малатия.

Таърих

Аслантеппа ^[1] аз замони рушди соҳаи кишоварзӣ тақрибан 6000 сол пеш маскани зиндагии одамон буд. Аз асри биринҷӣ, Аслантепа ба маркази маъмурии як минтақае дар шоҳигарии Исува табдил ёфт. Шаҳр ба пуррагӣ мустаҳкам карда шуд, шояд бо сабаби хатари хеттҳо аз ғарб. Ҳеттҳо шаҳрро дар асри чордаҳум забт карданд. Дар хеттҳо калимаи "мелид" ё "милит" маънои "асал" дорад.

Ҳафриёти бостоншоносӣ дар Аслантеппа дар солҳои 1930 таҳти роҳбарии бостоншиноси фаронсавӣ Луис Делапорте оғоз ёфт. Аз соли 1961 инҷониб бостоншиносони Италия бо роҳбарии Marcella Frangipan дар инҷо кор мекунанд.^[2]

Дар даврони салтанатҳои нави Ҳеттҳо, дар наздикии қаламрави муосир шаҳри Мелид (ҳоло шаҳраки Арслантеппа ) буд. Пас аз ҷанги Манзикерт дар соли 1071, шаҳрро туркҳои салҷук забт карданд ва пас аз он ба султонияи Кони дохил шуд. Дар асри XVI империяи Усмонӣ шаҳрро забт намудааст. Бо вуҷуди ин, то куштори арманиҳо, аҳолии шаҳр асосан арманиҳо буданд.

Мелитина дар замони империяи Рум

Минтақаи Ғарбии Сурия Мелитин аз асри шашум таъсис дода шудааст ва дар атрофи он бо епархияҳои дигари ҳамсоя иҳота карда шудаанд. Дар асри даҳум Император Никифорос II Фокас Патриарх Яъқубро дар Антиёхия водор кард, ки сардори патриархиро ба минтақаи Мелитен кӯчонад. Дар соли 1058 Салҷуқиён ба шаҳр ҳамла намуда онро хароб карданд.

Малатияи муосир

Манзараи маркази шаҳр

Шаҳри кунунии Малатия соли 1838 таъсис ёфтааст ва макони пешини Митилен акнун Малатияи куҳна номида мешавад. Шаҳр дар қарни 19 босуръат рушд кард, дар охири аср тақрибан 5000 хонавода, 50 масҷид, шаш мадраса, нуҳ меҳмонхона ва панҷ ҳаммомҳои туркӣ маҷуд буданд. Манбаъҳои усмонӣ инчунин даҳ калисоро сабт кардаанд. Дар солҳои 1889 ва 1890 дар Малатия ду сӯхтори калон ба амал овард, ки ҳазорон мағозаҳоро нест кард. Зилзилаи соли 1893 1300 нафарро кушта, 1200 хона ва чор масҷидро хароб кард. Биноҳои харобшуда соли 1894 барқарор карда шуданд.

Иқтисод

Иқтисодиёти Малатия бештар маҳсулоти соҳаи кишоварзӣ, истеҳсоли нассоҷӣ ва сохтмон бартарӣ доранд. Дар шаҳр ду минтақаи муташаккили саноатӣ мавҷуданд, ки соҳаи асосии он бофандагӣ мебошад. Малатия барои тавлиди афюн маъмул аст. Соли 1920, бритониёиҳо афюнро аз Малатия ҳамчун афюне тавсиф карданд, ки "фоизи бештари морфин" дорад.

Фарҳанг

Минтақаи Малатия бо боғҳои зардолуаш бештар машҳур шудааст. Тақрибан 50% истеҳсоли зардолуи тару тоза ва 95% истеҳсоли зардолуи хушк дар Туркия аст. Истеҳсолкунии пешрафтаи зардолуро дар Туркия Малатия таъмин мекунад ва номи мева бо шаҳр ҳаммаъно аст. Зардолу ба шаклҳои лазиз ва мураккаби худ дар хоки ҳосилхези Малатия расидааст, ки аз хоки аллювиалии дарёи Фурот ғизо мегирад. Умуман, тақрибан 10-15% ҳосили ҷаҳонии зардолуи тару тоза ва тақрибан 65-80% истеҳсоли ҷаҳонии зардолуи хушк ба Малатия рост меояд. Зардолуи Малатия аксар вақт бо усулҳои оилавии анъанавӣ дар офтоб хушк мешаванд.^[3]

Ҷашнвораҳо

Маҳсулоти зардолу дар Малатия

Фестивалҳои зардолу дар Малатия аз соли 1978 инҷониб ҳар сол дар моҳи июл бо мақсади тарғиби зардолуи Малатӣ ва ташкили вохӯрӣ байни истеҳсолкунандагон баргузор мешавад. Дар ҷашнвора чорабиниҳои варзишӣ, консертҳо ва озмунҳои зардолу ташкил карда мешаванд.^[3] Дар наздикии ҷашнгузории зардолу дигар чорабиниҳои солона дар тобистон гузаронида мешаванд. Ҳамасола фестивалҳои олуболу дар минтақаи Ёшилюрт ва шароб дар минтақаи Арапгир баргузор карда мешаванд.^[3]

Таълим

Донишгоҳи Инону, яке аз калонтарин донишгоҳҳои шарқи Туркия, дар Малатия ҷойгир аст. Он соли 1975 таъсис ёфтааст. Донишгоҳи Инону дар қатори 40 донишгоҳҳои беҳтарини Туркия дохил шудааст. Дар давоми омӯзиш, ба донишҷӯён инчунин имконият дода мешавад, ки дар барномаҳои мубодилаи байналмилалӣ мубодила кунанд. Донишгоҳ китобхонаи худро дорад. Донишгоҳ як қисми Ассотсиатсияи донишгоҳҳои аврупоӣ (EUA) мебошад.

Варзиш

Бошгоҳи футболи "Малатиаспор" дар Малатия ҷойгир аст.

Пайвандҳо

malatya.gov.tr (тур.) — вебгоҳи расмии Малатьи ) - вебсайти расмии Малатия

Эзоҳ

[1] Главные исторические достопримечательности Турции в экскурсиях Аслантепе представят археологи | Туристическая Планета #25218. 30 Декабри 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 13 май 2019.

[2] В турецкой провинции Малатья обнаружен 5000-летний трон - PanARMENIAN.Net

[автоссылка1-3] 3.0 ^3.1 ^3.2 Малатья: больше, чем просто абрикосы | МК-Турция

[1]

[2]

[3]