Википедиа

Нафталон

Нафталон (озарбойҷонӣ: Naftalan) — шаҳри тобеи ҷумҳуриявӣ дар Озарбойҷон мебошад. Шаҳр дар масофаи 330 км аз Боку ва 58 км ҷанубу шарқии дуввумин шаҳри калонтарини кишвар, Ганҷа, дар 18-километрии ҷануби истгоҳи роҳи оҳани Геран ҷойгир аст. Дар шаҳр равғани нафталон истеҳсол карда мешавад, ки аз ҷиҳати хосиятҳои табобатии худ беназир аст.

Шаҳр
Нафталон
озарбойҷонӣ: Naftalan
40°30′21″ с. ш. 46°49′09″ в. д.HGЯO
Кишвар  [[|]]
Роҳбар Vugar Novruzov[d][1]
Таърих ва ҷуғрофиё
Таъсис 28 апрел 1967
Масоҳат
Баландии марказ 251 м
Минтақаи замонӣ UTC+4
Аҳолӣ
Аҳолӣ
  • ▲10 100 тан (2018)
Забони расмӣ озарбойҷонӣ
Шиносаҳои ададӣ
Нишонаи почта 4600
Коди мошин 46
vnaftalan.com
Нафталон дар харитаи
Нафталон
Нафталон
 Парвандаҳо дар Викианбор
Меҳмохонаи "Qarabağ SPA and Resort" 2013

Этимология

вироиш

Этимологияи калимаи "нафталон" бо равғани дар ин минтақа тавлидшуда алоқаманд аст, аз калимаи "нафта", ки маънои "равон"-ро дорад. Нафталон, ки аз забони озарбойҷонӣ тарҷума шудааст, маънои ҷойеро дорад, ки моеи нафт мавҷуд аст.

Ҷуғрофия

вироиш

Шаҳр дар доманакӯҳҳои нишеби шимолу шарқии Кафқози Хурд, дар соҳили дарёи Нафталон ҷойгир аст. Тобистон гарм (ҳарорати миёнаи июл 38 ° С), зимистони мулоим (ҳарорати миёнаи январ 2 ° С); бориш дар як сол 250 мм.

Таърих

вироиш
 
Даромадгоҳ ба шаҳри Нафталон

Асосҳои таҳқиқоти лабораторӣ оид ба хосиятҳои нафт ва канданиҳои фоиданоки Нафталон соли 1926 гузошта шуда буд. Аз ҳамон сол дар минтақаи кони нафт истироҳатгоҳи махсусгардонидашудаи "Нафталон" ба кор шурӯъ кард. Соли 1936 дар Институти илмии тадқиқотии курортология дар шаҳри Боку лаборатория барои таҷрибаҳо оид ба омӯзиши таъсири биологии нафталон сохта шуд.[3]

Соли 1967 шаҳраки Нафталон мақоми шаҳрро гирифт. Аз соли 1982 инҷониб шаҳр ба макони осоишгоҳҳои истироҳатӣ-табобатӣ табдил ёфтааст. Дар қаламрави Нафталон якчанд меҳмонхонаҳо ва осоишгоҳҳо мавҷуданд.

Ҳукумат

вироиш

Бо ташаббуси Вугар Новрӯзов, роҳбари ҳокимияти иҷроияи шаҳри Нафталон ва дастгирии Маркази табобатӣ ва саломатии Нафталон, бренди муосири Toyota сохта шудааст - истгоҳи роҳи оҳани Нафталон-Гӯрон-Нафталон, ки қаноатмандии сайёҳон ва ҳаракати бароҳати онҳоро таъмин менамояд. Мошини сабукрав ба истифода дода шуд. Интиқоли сайёҳон ба ин самт ҳамарӯза тибқи ҷадвали қатораи нави мусофирбари Боку-Ганҷа-Боку дар самти ҶСП "Роҳи оҳани Озарбойҷон", вақти расидани қатори баландсуръат ба истгоҳи Гӯрон сурат мегирад.

Аҳолӣ

вироиш

Тибқи барӯйхатгирии аҳолии умумииттифоқии соли 1989, дар Нафталон 7457 нафар зиндагӣ мекарданд [4]. Соли 2019 дар Нафталон 10 201 нафар зиндагӣ мекарданд. 1 январи соли 2020, шумораи умумии аҳолӣ: 10 299 нафар, аҳолии шаҳр: 8 910 нафар, аҳолии деҳот: 1 344 нафар, аҳолии деҳаи Қосимбейли: 423 нафар, аҳолии деҳаи Гашалтӣ Гарагоюнлу: 921 нафар.

Ҷойҳои гардишгарӣ

вироиш
  • Осорхонаи кишваршиносӣ.[5]
  • Масҷид.
  • Осорхонаи асобағалҳо
  • Боғи Ҳайдар Алиев
  • Боғи Низомӣ
  • Боғи Самед Вургун
  • Боғи Наримон Нариманов
  • Боғи Ғалаба

Сайёҳӣ

вироиш

Сайёҳии тибобатӣ

вироиш

Осоишгоҳи Нафталон расман аз соли 1935 фаъолият мекунад. Осоишгоҳ то соли 1957 мавсимӣ кор мекард ва аз соли 1957 тамоми сол ба кор шурӯъ кардааст. Иттиҳодияи Осоишгоҳии Нафталон соли 1982 дар назди осоишгоҳ таъсис ёфтааст, шумораи катҳо сол аз сол меафзояд. Шаҳраки Осоишгоҳ, ки аз 6 осоишгоҳ ва табобатгоҳҳо иборат буд, дорои 3200 кат буд. Осоишгоҳ дар як сол аз собиқ ҷумҳуриҳои шӯравӣ аз 50 то 70 ҳазор бемор қабул мекард. Дарн ин ҷо бемориҳои мушакӣ, асаб, бемориҳои рагҳои канорӣ, бемориҳои пӯст, бемориҳои занона бомуваффақият табобат карда мешавад. Аз соли 1992 то 2005 танҳо осоишгоҳи "Чинор" ба таври мавсимӣ беморонро қабул мекард. Моҳи майи соли 2005 дар осоишгоҳи Нафталон аввалин осоишгоҳи хусусии "Нафталон" кушода шуд. Равғани нафталон яке аз воситаҳои истисноӣ барои табобати бемориҳои асаб, гинекологӣ, урологӣ ва пӯст, инчунин бемориҳои ҷигар, буғумҳо ва бофтаҳои берун аз артикулаи системаи устухон аст.

Соли 2019 шумораи сафари сайёҳӣ ба Нафталон ба сатҳи рекордӣ расид - 40 ҳазор сайёҳ аз шаҳр дидан карданд. 40% онҳо аз 61 кишвар омадаанд. Аксари сайёҳон аз Русия, Қазоқистон, Узбекистон, Исроил, Украина, Белорус, Туркия, Арабистони Саудӣ, Кувайт ва Литва буданд. Ғайр аз он, сайёҳон аз Амороти Муттаҳидаи Араб, Тоҷикистон, Баҳрайн, Қатар, Эрон, Чин, Эстония, Олмон, Гурҷистон, ИМА, Қирғизистон ва Канада низ аз хидмати осоишгоҳҳо истифода карданд. Дар ҳоли ҳозир, дар муассисаҳои сайёҳии дар Нафталон амалкунанда дар як рӯз беш аз 2400 сайёҳ метавонанд табобат ва истироҳат кунанд. Пас аз ба истифода додани иншооти сайёҳӣ, ки дар шаҳр сохта шуда истодааст, Нафталон метавонад рӯзона ба меҳмонхонаҳо ва хидматрасонии тиббӣ барои тақрибан 3500 сайёҳ хидмат расонад.

Вазъи кунунӣ

вироиш

Соли 2017 меҳмонхонаи назди осоишгоҳ "Чинор" дар шаҳри Нафталон ба рӯйхати 11 осоишгоҳи беҳтарини кишварҳои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил (ИДМ) шомил карда шуд.[6] Дар айни замон, дар ҳудуди шаҳр 18 чоҳи нафталон мавҷуд аст.

Фарҳанг

вироиш

Дар Нафталон Маркази Ҳайдар Алиев мавҷуд аст, ки дар таълим додани насли наврас аз мероси сиёсии пешвои муаззам Ҳайдар Алиев аҳамияти хоса дорад. Дар шаҳр китобхона мавҷуд аст. Фонди китобҳои китобхона 32711 нусхаро дар бар мегирад. Ду Хонаи маданият мавҷуданд, ки бо таблиғи анъанаҳои миллӣ, хидматрасонии фарҳангӣ ба аҳолӣ машғуланд. Он инчунин осорхонаи Нафталон ва як мактаби мусиқиро дар бар мегирад. Дар Нафталон чор боғ мавҷуд аст: Ҳайдар Алиев, Самед Вургун, Нариман Нариманов ва Ғалаба.

Адабиёт

вироиш
  1. Бадалов Н.Г. Нафталон ва омезиши он бо дигар омилҳои физикӣ ҳангоми барқарорсозии тиббии беморони гирифтори артрити псориатӣ: Реферат. - М., 2003.
  2. Равғани Braude R.S. Naftalan ва "Naftalan", 1938.
  3. Выгодчиков Г.В. Таъсири нафталон ба микроорганизмҳои пӯст // Сов. Хабарнигори дерматология.- 1931. - № 5-6.
  4. Омилҳои физикӣ (ҷараёнҳои импулсӣ ва терапияи нафталонӣ) дар табобати барқарорсозии беморони гирифтори ҷароҳати тир аз системаи асаби канорӣ. Автореферат, Боку, 2004.
  5. Ҷаъфаров Ҳ. Ва дигарон Дар бораи терапияи нафталонии бемориҳои пӯст. Шб "Нафталон" дар пӯст ва урология.- Б., 1935.
  6. Кязимов Г.А. Доруҳои нави ватанӣ - "Нафталон равған" ва "Атрафшони Нафталон" // Озарбойҷон. маҷаллаи фармасевтӣ.- 2003. - №2.
  7. Нафталон ва ҷанбаҳои экологии он. Боку, "Элм". 2008, саҳ.3-31
  8. Хроникаи Нафталон. Боку, "Элм", 2009, с.584.
  9. Биоэкологияи Нафталон. Боку, "Элм", 2009, с.335.
  10. Левитас Г.И. Табобати бемориҳои пӯст бо нафталон дар осоишгоҳ, Б., 1939.
  11. Polo M. Travel дар соли 1286 дар саросари Тотористон ва дигар кишварҳои Шарқ. Боби VIII. 1873, саҳ.18.
  12. Терешина Н. Г. Табобати бемориҳои пӯст бо равғани Нафталон дар шароити осоишгоҳи "Нафталон", Б., 1955.
  13. Фельдман В.И., равғани Нафталон, Сов. Хабарнигори венерология ва дерматология.- 1936. - №11.
  14. Эйвазов Б.А. Нафталон барои бемориҳои пӯст, Б., 1941.
  15. Блоки F. Naftalan. Deutsche Medizin. Воченшрифт, 1901, № нуҳ
  16. Генката. - Уэбер Нафталон. Berliner tierarztliche Wochenschrift. 1904, № 41.
  17. Голдбек. - Нафталон. - Deutsche tierarztliche Wochenschrift. 1906, № 28
  18. Грунфелд. J - Нафталон дар D.-терапевт. Винер медизин. Блаттер, 1899, NN 21, 22.
  19. Isaak R. Uber Naftalan // Deutsche medizin. Воченшрифт., 1896. - N 22.
  20. Розенбаум Фр. Uber Naftalan // Therapeutische Beilage d. deutsch Medizin. Воченшрифт., 1898. - N 4.
  21. Zimmermann A. Uber Naftalan Oesterrichishe tieraztliche Monatschrift, 1904, N 7

Пайвандҳо

вироиш

Эзоҳ

вироиш
  1. ↑ http://naftalan-ih.gov.az/page/22.html
  2. ↑ http://files.preslib.az/projects/azerbaijan/gl2.pdf#page138
  3. ↑ История посёлка Нафталан(пайванди дастнорас — таърих). 4 октябри 2018 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 октябри 2018.
  4. ↑ Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей.
  5. ↑ ИСТОРИКО-КРАЕВЕДЧЕСКИЙ МУЗЕЙ/НАФТАЛАН(англ.)(пайванди дастнорас — таърих). azerbaijan.travel. 4 октябри 2018 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 октябри 2018.
  6. ↑ Нафталан объявили одним из лучших санаториев в СНГ - они о нас. 4 октябри 2018 санҷида шуд.
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Нафталон&oldid=1378712"