Мушхор

Мушхор
Мушхор
	; Гунаи умумии рустании гулкарда
Табақабандии илмӣ
Домен:	Эукариотҳо
Олам:	Наботот
Шоха:	Гулдорон
Синф:	Дупаллаиҳо
Забартартиб:	Asteranae
Тартиб:	Asterales
Оила:	Мураккабгулҳо
Зероила:	Carduoideae
Триба:	Cardueae
Зертриба:	Carduinae
Ҷинс:	Мушхор
Гуна:	Мушхор
Номи байнулмилалии илмӣ
	Arctium tomentosum Mill. (1768)
ITIS	36549
NCBI	4218
EOL	468166
GRIN	t:413899
IPNI	178483-1
TPL	gcc-91826

Мушхор^[2], ё парам, ё патрун, ё эзорчаспак (лот. Ārctium tomentōsum) — гиёҳест дусола, рустании паҳнбарги хордори часпанда.

Тавсифоти гиёҳшиносӣ

Мушхор. Тасвири гиёҳшинохтӣ аз китоби К. А. М. Линдман «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926

Аз 60 то 150 см қад мекашад. Пояаш сершохи сурхча, баргаш калон, гулаш бунафши сиёҳтоб, мевааш дорчинии хокистарранг ё бӯр. Июн — август гул карда, мевааш август — сентябр мепазад. Дар нишебии теппаҳо, заминҳои партов, боғ, ҷойҳои сернаму соя, қад-қади ҷӯйборҳо, полизҳо, наздикии манзилгоҳ, баъзан дар киштзор мерӯяд. Дар кӯҳҳои Мевағул, Зарафшон, ҳисору Дарвоз ва дигар ноҳияҳои набототӣ вомехӯрад.

Корбурд дар тиб

Дар тиб решаи мушхорро кор мефармоянд. Онро соли аввал дар охири давраи нашв ё аввали баҳор ҷамъоварӣ мекунанд. Решаҳоро пора карда дар ҷои шамолрас мехушконанд (то 5 сол нигоҳ доштан мумкин).

Тибби халқӣ

Дар тибби халқӣ мушхор барои муолиҷаи бисёр бемориҳо истифода мешавад. Ҷӯшоби решаи онро чун давои пешоброну арақрон ва ҳангоми касалиҳои обхӯра, ниқрис, ширинча, диабети қандӣ, дарди санги гурда, қабзиятҳои музмин, газак, саратони бачадон ва сурхрӯда, касалиҳои пӯст (ҳафтпӯст, шукуфа, экзема, гармича), бемориҳои олоти таносул ва ғайра истеъмол мекунанд. ҳангоми саратони меъда решаи хушки майдакардаи мушхорро 7 — 10 рӯз дар спирт ё об нигоҳ дошта, якчумчагӣ мехӯранд. Сокинони ҷануби ҷумҳурӣ тухми бирёнкардаи мушхорро барои табобати чурра, газаки меъда ва дарди сандуқи сина (пеш аз таом) муфид меҳисобанд.

Тоҷикони қаротегину Дарвоз барги мушхорро буғ дода ба омос мебанданд. Дар деҳаи Понғози ноҳияи Ашт тухми мушхор ва мағзи чормағз ё зардолуро якҷоя кӯфта, ҳангоми миёндард мехӯранд, барги тару тозаи онро равған молида ба зону ва сар мегузоранд. Бо ҷӯшоби мушхор шустани сар мӯйро бақувват мекунад.

«Равғани мушхор», ки дар натиҷаи дар равғани бодом, шафтолу ё зардолу тар карда мондани решаи мушхор таҳия месозанд, давои беҳамтои халқӣ барои нигоҳубини мӯй аст.

Синонимҳо

Бино бар маълумоти The Plant List дар соли 2013^[3], дар синонимикаи навъ номҳои зерин дохил мешаванд:

Arctium leptophyllum Klokov
Lappa tomentosa (Mill.) Lam.

Эзоҳ

↑ Об условности указания класса двудольных в качестве вышестоящего таксона для описываемой в данной статье группы растений см. раздел «Системы APG» статьи «Двудольные».
↑ Мушхор чист? Маънои вожаи мушхор(тоҷ.). vazhaju.com. Вожаҷӯ. 22 июни 2018 санҷида шуд.
↑ Arctium tomentosum Mill.(англ.). The Plant List (2013). Version 1.1. Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/. Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden (2013). 22 Январ 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 31 августи 2021.

Адабиёт

Ковалёва Н. Г., Лечение растениями, М., 1972;
Турова А. Д., Лекарственные растения СССР и их применение, М., 1974;
Гаммерман А. Ф., Гром И. И., Дикорастущие лекарственные растения СССР, М., 1976;
Ходжиматов М., Дикорастущие лекарственные растения Таджикистана, Д., 1989.

Сарчашма

Энсиклопедияи Мухтасари Тиб. Ҷ. III. Д.: СИЭМТ, 2012. — С. 172—173. — 504 с. — ISBN 978-99947-33-45-3

[1] Об условности указания класса двудольных в качестве вышестоящего таксона для описываемой в данной статье группы растений см. раздел «Системы APG» статьи «Двудольные».

[2] Мушхор чист? Маънои вожаи мушхор(тоҷ.). vazhaju.com. Вожаҷӯ. 22 июни 2018 санҷида шуд.

[3] Arctium tomentosum Mill.(англ.). The Plant List (2013). Version 1.1. Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/. Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden (2013). 22 Январ 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 31 августи 2021.

[2]

[1]

[3]