Рубли Туркистон — қоғазҳои қимматнок и рубл-таниншудаи аз ҷониби якчанд эмитент дар қаламрави Туркистон дар солҳои 1918-1920 баровардашуда.

Барориши филиали бонки давлатии ш. Тошканд вироиш

 
10 рубли соли 1918 года, асъори филиали Бонки давлатии Тошканд

.

19 феврали соли 1918, бинобар нарасидани шадиди пулҳои коғазӣ, Шӯрои Комиссарони Халқии Туркистон қарор дод, ки пулҳои худро бароварда кунад. Моҳи майи соли 1918 қоғазҳои қимматноки навъи соли 1918: 1, 3, 5, 10, 25, 50, 100 рубл бароварда шуданд. Маблағи умумии барориш - 15 миллион рубл [1].

Туркбонҳо вироиш

19 феврали соли 1918, бинобар нарасидани шадиди пулҳои коғазӣ, Шӯрои Комиссарони Халқии Туркистон қарор дод, ки пулҳои худро бароварда кунад. Моҳи майи соли 1918 қоғазҳои қимматноки навъи соли 1918: 1, 3, 5, 10, 25, 50, 100 рубл бароварда шуданд. Маблағи умумии барориш - 15 миллион рубл [1].

Соли 1918:

  • 3 сентябр - 200 миллион рубл.
  • 17 сентябр - 500 миллион рубл.

Соли 1919:

  • 1 март - 1,4 миллиард рубл.

Соли 1920:

  • 20 январ - 8 миллиард рубл.
  • 23 феврал - 10 миллиард рубл.
  • 5 май - 15 миллиард рубл.
  • 15 июл - 32 миллиард рубл.
  • 31 декабр - 100 миллиард рубл.

Сарфи назар аз он, ки Ҷумҳурии Федеративии Советии Туркистон 30 апрели соли 1918 эълон шуда буд, дар ҳамаи банкнотаҳо номи кӯҳнаи қаламрав, яъне "Кишвари Туркистон" навишта шуда буд. Инчунин навиштаҷот оид ба қабули ҳатмии онҳо дар тамоми пардохтҳо дар баробари чиптаҳои кредитӣ ва пешниҳоди чиптаҳои кредитии муваққатӣ "бо тамоми амволи Ҷумҳурии Русия" интишор шуда буд.

Бо қарори Шӯрои Комиссарони Халқии РСФСР аз 24 апрели соли 1919, туркҳо ҳуқуқи истифодаи аломатҳои миллиро дар минтақаҳои Транс-Каспий, Самарқанд, Семиреченск, Сирдарё, Фарғона, Тургай ва Акмола ба даст оварданд. Туркбонҳо низ дар муомилот дар Бухоро ва Хива истифода мешуданд.

Асъор бароварда мешавад:

  • банкнотаҳо (сол нест): 50 копейка;
  • чиптаҳои қарзи муваққатӣ дар соли 1918: 1, 3, 5, 10, 25, 50, 100 рубл;
  • 1919 чиптаҳои кредитии муваққатӣ: 50, 100, 250, 500 рубл;
  • чиптаҳои қарзии муваққатӣ дар соли 1920: 1.000, 5.000, 10.000 рубл.

Аз 1 январ то 31 марти соли 1921, муттаҳидсозии гардиши пул гузаронида шуд, турбконҳоро ба банкнотҳои миллӣ (аломатҳои умумӣ ) дар таносуби зер иваз карданд: 10 рубл туркбон = 1 рубл бо аломатҳои муқаррарӣ [2].

Барориш аз тарафи Шӯрои вилоятии Семиреченск вироиш

Асъор бароварда мешавад:

  • Чиптаҳои соли 1918: 50 копейка;
  • Чиптаҳои кредитии соли 1918: 1, 3, 5, 10, 25, 50, 100 рубл;
  • чиптаҳои кредитӣ (бе нишон додани сол): 250 рубл;
  • чиптаҳои қарзии соли 1919: 50, 100, 250, 500 рубл;
  • аломатҳои муваққатии тағирёбӣ (бе нишон додани сол): 5 рубл.

Масъалаи ҳукумати муваққатии Транс-Каспий вироиш

Дар натиҷаи исёни зидди болшевикӣ дар Ашқобод 11-12 июли 1918, қудрат дар аксарияти қаламрави минтақаи Транс Каспий ба ҳукумати муваққати Транс Каспӣ гузашт.

Пули коғазӣ бароварда шуд:

  • асъори филиали Бонки халқии Ашқобод аз соли 1919: 5, 10, 25, 50, 100, 250 рубл;
  • асъори соли 1919: 500 рубл [3].

Озмоиши миссияи низомии Бритониё вироиш

26 июли соли 1918, ҳукумати муваққати Транскаспий бо дархости кумаки низомӣ ба Бритониё муроҷиат кард. Ду рӯз пас, рӯзи 28 июл воҳиди аввалини бритониёӣ расид ва 12 август нерӯҳои асосии мудохилакунандагон сарҳадро убур карданд. Ҳайати низомии Бритониё бо роҳбарии генерал В.Маллесон дар Асхабад (Ашхобод) ҷойгир шуд. Дар моҳи декабри соли 1919, намояндагӣ бо арзиши номиналии 500 рубл, муҳлати 3 моҳа ба маблағи 15 миллион рубл уҳдадориҳо қабул кард. Уҳдадориҳое, ки номи ғайрирасмии "Маллесоновка" -ро гирифтаанд, ҳангоми хариди чиптаҳои ҳукумати Транскаспий ва чиптаҳои кредитии "Романовские" қисман пардохта шуданд [4].

Эзоҳ вироиш

[1][2][3].

  1. «Туркбоны. Что вы о них слышали?». bonistika-money.blogspot.fr. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 13 Декабри 2012.
  2. «Выпуск туркбонов». bonistika-money.blogspot.fr. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 13 Декабри 2012.
  3. Э. Алин «Финансовые окопы Гражданской войны». np.kz. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 6 марти 2016.