Саид Аҳмад

Саид Аҳмад, ки номи аслии ӯ Саидаҳмад Ҳусанхоҷаев аст, нависандаи маъруфи ӯзбек аст. Адиб дар маҳаллаи дарвозаи Самарқанд, шаҳри Тошканд таваллуд шудааст.

Саид Аҳмад
ӯзбекӣ: Saidahmad Husanxoʻjaev
Таърихи таваллуд:	10 июн 1920(1920-06-10)
Зодгоҳ:	Тошканд, ҶШФСР (1917—1922)[d]
Таърихи даргузашт:	5 декабр 2007(2007-12-05) (87 сол)
Маҳалли даргузашт:	Тошканд, Ӯзбекистон
Шаҳрвандӣ (табаият):	ИҶШС  Ӯзбекистон
Навъи фаъолият:	нависанда, насрнавис, намоишноманавис
Забони осор:	ӯзбекӣ
Ҷоизаҳо:
Парвандаҳо дар Викианбор

Айёми ҷавонӣ

Саид Аҳмад 10 июни соли 1920 дар маҳаллаи дарвозаи Самарқанди шаҳри Тошканд ба дунё омадааст. Айёми кӯдакии ӯ дар маҳфили адибон Элбек, Ойбек, Ғафур Ғулом гузаштааст. Табиати кунҷукоб беқарор Саид Аҳмад пеш аз дохил шудан ба адабиёт худро дар бисёр соҳаҳо санҷид: кушиш мекард рассом шавад, дар омӯзишгоҳи тиббӣ, дар техникуми бинокорӣ таҳсил мекард, дар омӯзишгоҳи рассомӣ шогирди суратгири машҳур Пенсон буд. Баъди чанд муддат дар Донишкадаи омӯзгории ба номи Низомӣ таҳсил карда, соли 1941 дар маҷаллаи «Муштум» кор мекунад. Солҳои 1942-1943 дар радиои ҷумҳуриявӣ, солҳои 1943-1947 дар рӯзномаи «Ӯзбекистони Сурх», солҳои 1948-1950 дар маҷаллаи «Шарқ юлдузӣ» кор кардааст. Дар ибтидои солҳои 50-ум ӯ ҳамчун миллатгаро чанд сол зиндонӣ шуд.

Осор

Саид Аҳмад ҳамчун нависандаи қисса маъруф аст. Дар даҳҳо достонҳои ӯ, аз қабили «Уқоби биёбон», «Шоҳин», «Бӯстон», «Туйбошӣ», « Хомӯшӣ », « Турнаҳо », «Фарёд», «Алла», «Зодаи ишқ», «Қарокуз Маҷнун» ", арзишҳои ахлоқӣ, аз қабили инсоният, эътимод ва имон ба таври таъсирбахш инъикос ёфтааст. Асархои ӯро бо завқ мутолиа мекунанд ва ӯро шоири наср медонанд. Нависанда эҷодкорест, ки анъанаи Қаҳҳорро дар эҷоди ҳикояҳои ҳаҷвӣ идома додааст. Дар бисёр мазҳакаҳои ӯ, аз қабили «Собиқ», «Қоплон», «Ориқ домла», «Дӯстам Бобоев», «Осорхона», «Шикори гург», «Хандон писта» нуқсонҳои табиати инсон ба таври бадеӣ таҳқиқ карда шудаанд. Саид Аҳмад ба нозукиҳои вожаҳои мазҳакавӣ ҳассос буда, онҳоро моҳирона истифода мебарад.

Повестҳои «Қадрдон далаҳо» (1949), «Ҳукм» (1958) дар мавзӯи деҳот, «Чилу панҷ рӯз», «Рӯзҳои Ҳиҷрон» (1964), «Дар остонаи уфуқ» (1969) романхоеанд, ки сарнавиштхои печидаи инсонро моҳирона тасвир мекунанд. Трилогияи «Уфуқ», романи «Сукут» (1988), ки сарнавишти инсонро дар пасманзари давраи фонӣ тасвир мекунад, «Шерзод ва Гулшод» (1945) дар бораи ҳаёти бачагон, маҳакаи «Исёни арусон». (1976) ба ҳафт гушаю канори олам паҳн гардида, дарди руҳи як мӯйсафеди бекасро тасвир мекунад. Асарҳои сахнавй ба мисли «Куёв» (1986) далели маҳорати баланди эҷодии нависанда мебошанд.

Асарҳое, ки дар солҳои истиқлолият эҷод шудаанд

Саид Аҳмад дар солҳои истиқлолият дар бораи тағйироти зиндагӣ мақолаву романҳои зиёд таълиф намуда, мисли пештара достонҳои лирикии пурмазмуну ҳаҷвӣ ва дилчасп офаридааст. Маҷмӯаҳои ҳаҷвии «Хандон писта» (1994), «Нархи бӯса» (1995), «Чӣ гум кардаам ва он чи ёфтам» (1998), «Қаракоз Маҷнун» (2001), «Субҳи дар кирпӯкон боқӣ мемонад» (2003), 3 ҷилд «Асарҳои мунтахаб» (2000) аз чоп баромад. Ғафур Ғулом, Ойбек, Миртемир, Шайхзода, Саида Зуннунова ва як зумра адибону шоирони бузурги ӯзбек дар «Чӣ гум кардам ва чӣ ёфтам» бо рангҳои бадеӣ ифода ёфтаанд. Қиссаҳои «Қарокуз Маҷнун», «Суҳбат бо асп», «Азроил дар пайраҳаҳо», ки тағйироти сарнавишт ва тафаккури мардумро бо истиқлолият ба миён гузоштаанд, ба хотираҳои даврони репрессия марбутанд. Достонҳои «Борса келмас дарвозасӣ», «Тақдир, тақдир...», «Офтобойим», устодон, ҳамсолон, шогирдони нависанда, ки бо онҳо робитаи зич дошт ва ниҳоят ёддоштҳои ӯ дар бораи рӯзгор ва роҳи эҷодиаш ба достони шоир табдил ёфтанд. Воқеаи муҳим дар адабиёти ӯзбек дар даврони истиқлол.

Очерки хотирмоне, ки хоси Саид Аҳмад буда, бо мушоҳидаҳои нозук омехта, руҳи озоду ором, ҳам шодию равшан, ҳиссиёти пок, суханҳои пурмазмуни бенуқсон, аз беҳтарин намунаҳои ин жанр дар адабиёти муосири ӯзбек мебошанд. Соли 1947 ҳамчун «душмани халқ» боздошт шуд. Пас аз марги Сталин озод карда шуд. Комедияҳои “Исёни арӯсон”, “Домод” дар Театри миллии академии имрӯзаи Узбакистон, “Исёни арӯсон” дар бисёре аз кишварҳои ҷаҳон ба саҳна гузошта шудаанд. Аз рӯи асари «Уфуқ» драмаҳо, дар киностудияи «Ӯзбекфилм» филми «Муқовимати ишқ» (1970) ва ғайра офарида шудаанд.

Даргузашт

Саид Аҳмад 5 декабри соли 2007 дар синни 87 даргузашт.

Ҷоизаҳо

Соли 1999 Саид Аҳмад барои хидматҳояш дар роҳи истиқлолияти миллӣ унвони Қаҳрамони Ӯзбакистонро ва бо унвони «Нависандаи халқии Ӯзбекистон» сарфароз гардидааст. Бо ордени Дӯстӣ (1996), ордени «Барои хидматҳои бузург» (1997) мукофотонида шудааст.

Адабиёт

• Норматов У., Саид Аҳмад [Портрети адабӣ], Т., 1971; Ғафуров И., Шоири наср, Т., 1984.
• Мирвалиев С. Нависандагони узбек. — Т. : «Нависанда», 2000.
• Каримов Н. ва дигарон Таърихи адабиёти ӯзбек дар асри 20. — Т. : «Муаллим», 1999.
• Йулдошев С. ва дигарон. Адабиёт (синфи 6). — Т. :«Муаллим», 2000.
• Интихобот [3 ҷилд], 1982;
• Асарҳои мунтахаб [3 ҷилд], Т., 2000;
• Қарокоз Маҷнун, Т., 2001;
• Шабе, ки дар купрук монд, Т., 2003.