Уезди Қуқанд

Уезди Қуқанд
Уезди Қуқанд
Кишвар	Империяи Русия
Маркази маъмурӣ	Қӯқанд
Таърих ва ҷуғрофиё
Таърихи таъсис	1876
Масоҳат	13 213 square verst (1893);
Аҳолӣ
Аҳолӣ	246 880 тан (1893);

Уезди Қуқанд — воҳиди марзию маъмурии вилояти Фарғона, губернияи генералии Туркистон. Марказ — ш. Қуқанд.

Таърих

Уезд соли 1876 баъд аз таъсиси вилояти Фарғона ва ҳамроҳкунии хонии Қуқанд таъсис дода шуд.

География

Вилояти Қӯқанд қисми ғарбии вилояти Фарғонаро ишғол намуда, дар ғарб бо уезди Хуҷанд, дар шимол бо уезди Намангон, дар шарқ бо уезди Марғилон ва дар ҷануб бо вилояти Самарқанд ҳамсарҳад буд.

Уезд аз ҷиҳати ҷуғрофӣ ба ду қисм тақсим мешуд: баландкӯҳҳои ҷанубӣ ва пастиҳои шимолӣ. Қисми ҷанубӣ, қисматҳои шимолӣ ва доманакӯҳҳои қаторкӯҳҳои Олойро дар бар мегирифт. Шимол қисмати ҷанубу ғарбии водии Фарғонаро дар бар мегирифт.

Тақсимоти маъмурӣ

Соли 1882 дар уезди Қӯқанд 23 волост ^[1] мавҷуд буд. Ба воситҳои маъмурии уезд волостҳои зерин дохил мешуданд:

Риштон
Сӯх ,
Бешариқ,
Яйпан,
Исфара ,
Конибодом,
Қенага,
Қайнар,
Қудаш,
Чирчиқ-Ҷидан,
Янгиюл,
Қипчоқ,

Қарақалпоқсух,
Задиён,
Янгиқӯрғон,
Ултарма,
Бавайдин,
Найман,
Нагутқипчоқ,
Лайлакс,
Маҳрам
Араван,
Ганҷиравон.

Аҳолӣ

Дар соли 1893 дар округ 246.880 нафар одамон зиндагӣ мекарданд. Аҳолӣ аз сартҳо, туркҳо ва тоҷикон, қирғизҳо, узбакҳо иборат буд. Шумораи русҳо аз руи маълумоти соли 1883 аз 360 нафар зиёд набуд.

Иқтисод

Шуғли асосии аҳолии ин ноҳия кишоварзӣ ва чорводорӣ буд. Дар қисматҳои поёнтар, гармтар ва хушктари вилоят кишоварзӣ бо обёрии сунъӣ сурат мегирифт. Зироатҳои асосии кишт гандум, ҷав, шолӣ, арзан, дурра, лубиё ва пахта буданд. Аз дарахтони мева нок, гелос, олу, зардолу, шафтолу, ангур ва махсусан тут, ки барои кирмакпарварӣ истифода мешуд, маъмул буд. Зироатҳои харбуза, тарбуз ва бодиринг аҳамияти калон доштанд.

Қирғизҳо, ки асосан ба чорводорӣ машғул буданд, тобистон ба чарогоҳҳои кӯҳии қаторкӯҳҳои Заалай муҳоҷират мекарданд.

Саноат асосан хурд, ҳунармандӣ буд: намад, гилем, табак, пойафзол, ароба ва ғайра месохтанд.Саноат ва савдои калонтар танҳо дар Қӯқанд вуҷуд дошт. Дар соли 1887 дар уезд 1733 заводу фабрика (комбинатҳои равған, абрешим, пахтатозакунӣ ва ғайра) мавҷуд буданд, ки ҳаҷми истеҳсоли онҳо то 520 ҳазор сумро ташкил медод. Дар ибтидои асри 20 миқдори маҳсулот асосан аз ҳисоби кушодани хирманҳои пахта афзуд.

Эзоҳ

Адабиёт

Массальский В. И. Коканд // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

↑ Центральный государственный архив России в Санкт-Петербурге. Ф.1882. л.4

[1] Центральный государственный архив России в Санкт-Петербурге. Ф.1882. л.4

[1]