Фасеҳуззамони Шерозӣ

Сайид Муҳаммади Шерозӣ (форсӣ: سید محمد شیرازی‎, мулаққаб ба Фасеҳуззамон, форсӣ: فصیح‌الزمان‎ ва мутахаллис ба Ризвонӣ, форсӣ: رضوانی‎; 1861, Фасо, устони Форс — 1945, Теҳрон) — шоир, хатиб ва воизи авохири давраи Қоҷор ва баъд аз он буд.

Фасеҳуззамони Шерозӣ
форсӣ: فصیح‌الزمان شیرازی‎
Таърихи таваллуд:	1861
Зодгоҳ:	Фасо, устони Форс, Эрон
Таърихи даргузашт:	1945
Маҳалли даргузашт:	Теҳрон, Эрон
Навъи фаъолият:	шоир, суханрон

Зиндагинома

Сайид Муҳаммад дар соли 1240 шамсӣ дар шаҳри Фасо мутаваллид шуд. Падараш ба Сайид Абулқосими Фасоӣ шуҳрат дошт. Ӯ дар 16-солагӣ ба Исфаҳон рафт ва ду сол дар он шаҳр ба таҳсили муқаддамот пардохт. Сипас ба Қум рафт ва даҳ сол дар ин шаҳр ба такмили улуми ақлӣ ва нақлӣ машғул буд. Дар бисту ҳаштсолагӣ ё сисолагӣ ба Теҳрон муҳоҷират кард ва ба ваъз ва хитоба пардохт.

Дар Теҳрон ӯ ба дарбори Носируддиншоҳ роҳ ёфт ва аз ӯ лақаби «Фасеҳуззамон» дарёфт кард. Ҳангоми қатли Носируддиншоҳ аз мулозимини ӯ буд ва дар он маҳалл ҳузур дошт ва пас аз он воқеъа дар соли 1313 қамарӣ барои таслият назди валиаҳд Музаффаруддин Мирзо ба Табрез рафт ва ҳамроҳ бо вай ба Теҳрон баргашт ва мулаққаб ба «Султонулвоъизин» шуд.

Фасеҳуззамон солҳои дароз дар Теҳрон минбар мерафт, ки бисёр бо истиқбол рӯбарӯ мешуд ва бисёре аз хавоссу авом барои шунидани ашъор нағзу гуфтори асаргузораш пойи ваъзи ӯ менишастанд.

Фасеҳуззамони Шерозӣ дар соли 1324 шамсӣ дар Теҳрон даргузашт. Ӯ дар Ибни Бобуия дафн аст.

Девони ашъори ӯ бо номи «Девони Фасеҳуззамони Шерозӣ (Ризвонӣ)» муштамил бар ғазалёт, қасоид, қатаъот ва рӯбоиёт ва ҳамчунин мунтахабе аз он ба номи «Гулҳои Фасеҳуззамони Ризвонӣ» ба кӯшиш Сайидҳодӣ Ҳоирӣ дар Шероз ба чоп расидааст.

Намунаи ашъор

Ҳама ҳаст оризуям, ки бубинам аз ту рӯе,
Чи зиён туро, ки ман ҳам бирасам ба оризуе.
Ба касе ҷамоли худро нанмудаию бинам,
Ҳама ҷо ба ҳар забоне, бувад аз ту гуфтугӯе.
Ғаму дарду ранҷу меҳнат ҳама мустаъиди қатлам,
Ту бибур сар аз тани ман бибар аз миёна гӯе.
Ба раҳи ту баски нолам, зи ғами ту баски мӯям,
Шудаам зи нола, нолӣ, шудаам зи мӯя, мӯе.
Ҳама хушдил ин ки мутриб бизанад ба тор, чанге,
Ман аз он хушм, ки чанги бизанам ба тори мӯе.
Чи шавад, ки роҳ ёбад сӯи об, ташна коме,
Чи шавад, ки ком ҷӯяд зи лаби ту, комҷӯе,
Шавад ин, ки аз тараҳҳум, даме эй саҳоби раҳмат,
Мани хушклаб ҳам охир зи ту тар кунам гулӯе.
Бишикаст агар дили ман, ба фидои чашми мастат,
Сар хумми май саломат, шиканад агар сабӯе,
Ҳама мавсими тафарруҷ, ба чаман раванду саҳро,
Ту қадам ба чашми ман неҳ, бинишин канори ҷӯе.
На ба боғ раҳ диҳандам, ки гуле ба ком бӯям,
На димоғи ин ки аз гул шунавам ба ком, бӯе.
Бинмуда тирарӯзам, ситами сиёҳчашме,
Бинмуда мӯсафедам, санами сапедрӯе.
Зи чи шайхи покдоман сӯи масҷидам бихонад,
Рухи шайху саҷдагоҳе, сари мову хоки кӯе.
Назаре ба сӯйи Ризвонии дардманди мискин,
Ки ба ҷуз дарат, умедаш набувад ба ҳеҷ сӯе.

Адабиёт

• دیوان فصیح الزمان شیرازی (رضوانی) (in форсӣ).