Фритсис Розин

Фритс (Фридрих) Адамович Розин (Розинш) (латв. Fricis Roziņš; тав. 7 [19] марта 1870, волости Пурмсата, Курялндия, Империяи Русия (ҳоло Ҷумҳурии Латвия) — фавт. 7 майи 1919, д. Глужнева (ҳоло волости Лузнаваи Латвия) — инқилобигари латвиягӣ, марксист, мунашшири адабиёти сотсиал-демократӣ, журналист, публисист.

Фритсис Розин
латишӣ: Fricis Roziņš
Таърихи таваллуд	7 (19) март 1870
Зодгоҳ	Purmsāti Parish[d], Латвия
Таърихи даргузашт	7 май 1919(1919-05-07) (49 сол)
Маҳалли даргузашт	волости Лузнава[d], Латвия
Кишвар	Латвия  Русияи подшоҳӣ  Iskolat[d]  Ҷумҳурии Латвияи Шӯравии Сотсиалистӣ[d]
Пеша	рӯзноманигор, сиёсатмадор
Парвандаҳо дар Викианбор

Яке аз асосгузорони Ҳизби Коммунистии Латвия ва созандагони матбуоти марксистии Латвия. Раиси Ҳукумати Ҷумҳурии Исколата (1917-1918). Комиссари кишоварзӣ дар ҳукумати Латвияи Шӯравӣ (1919).

Зиндагинома

Аз соли 1891 дар Донишгоҳи Юрев тиббӣ таҳсил кардааст, соли 1894 барои фаъолияти инқилобӣ хориҷ карда шудааст. Аз соли 1894 вай дар рӯзномаҳо чоп мешавад.

Соли 1896 ӯ дар донишгоҳи факултаи ҳуқуқшиносӣ барқарор карда шуд, аммо тобистони соли 1897 ӯро барои иштирок дар амалҳои зиддиҳукуматӣ ҳабс карданд. Дар моҳи сентябри ҳамон сол вай аз зиндони Лиепая дар ҳабси хонагӣ озод карда шуд.

Дар соли 1899 ӯ ба Англия муҳоҷират карда, як инқилобчии касбӣ шуд (тахаллуси ҳизбии "Козерог" (iszis)-ро гирифт). Ӯ ташкилотчӣ ва муҳаррири маҷаллаҳои сотсиал-демократии Латвия буд. Яке аз асосгузорони маҷаллаи "Latviešu Strādnieks" ("Коргари Латвия", 1899-1900), баъдтар "Сотсиалдемократҳо" ("Сотсиал-демократ", 1900-1905), дертар маҷаллаи "Социалдемократс" (1900-1905), силсилаи китобҳои "Китобхонаи сотсиал-демократҳо" (1900-1906) мебошад.

Дар таъсиси Ҳизби Сотсиал-Демократии Коргарии Латвия (1904) иштирок кардааст, узви КМ буд. Аз ноябри соли 1905 дар Латвия кор кардааст, ба матбуоти ҳизбӣ роҳбарӣ мекард.

Вакили съезди 5 РСДРП (1907). Дар соли 1908 вай боздошт ва ба корҳои вазнин маҳкум карда шуд; дар соли 1913 ба Сибири Шарқӣ бадарға шуд ва аз он ҷо ба ИМА гурехт. Ӯ муҳаррири рӯзномаи сотсиал-демократии Латвия "Рабочий" буд, ки дар вазифаҳои болшевикӣ кор мекард.

Моҳи октябри соли 1917 ӯ ба Латвия баргашт, моҳи декабр раиси Кумитаи иҷроияи Шӯрои вакилони коргарон, сарбозон ва безаминони Латвия (Исколата) — аввалин ҳукумати Шӯравии Латвия гашт.

Узви Маҷлиси муассисон аз Лифляндия.

Аз моҳи марти соли 1918 муовини Комиссариати Халқии РСФСР; аъзои Президиуми Кумитаи Умумироссиягии Иҷроияи Марказӣ буд. Дар соли 1919 Комиссари кишоварзӣ дар ҳукумати Латвияи Шӯравӣ. Муаллифи асарҳо оид ба масъалаҳои фалсафаи марксистӣ, ҳаракати коргарии байналмилалӣ, муносибатҳои аграрӣ дар Латвия буд.

Розин яке аз болшевикони маърифатнок ва зирактарини Латвия буд, аммо ҳамзамон аз пушти ақидаҳои нисбатан миллӣ ӯро рафиқони ҳизбаш танқид мекарданд .

Бори аввал ӯ ба забони латвиягӣ "Манифести ҳизби коммунистӣ"-и К. Маркс ва Ф. Энгелсро тарҷума карда, баъдан онро дар соли 1900 аз чоп баровард.

Аз илтиҳоби шуш фавтид. Ӯро дар Рига дар қабристони Братск дафн карданд.

Пайвандҳо

• Розин