Эътирозҳо дар Эрон (2019—2020)

Эътирозҳо дар Эрон (2019—2020)
Макон	{{{макон}}}
	Парвандаҳо дар Викианбор

Эътирозҳо дар Эрон — як силсила эътирозҳои шаҳрвандӣ буданд, ки дар чанд шаҳри саросари Эрон баргузор шуданд. Дар моҳи декабри соли 2017, дар тамоми соли 2018 ва нимаи аввали соли 2019 дар Эрон эътирозҳо ва корпартоиҳои сершумор баргузор шуданд. Сабабҳои эътироз аз болоравии нархҳо то ҳуқуқи омӯзгорон ва ҳуқуқи коргарони роҳи оҳан ^[1]^[2]^[3]^[4]. Сабаби ибтидоии эътироз 50-200% боло рафтани нархи сӯзишворӣ буд ^[5]^[6]^[7]^[8]. Баъдан, эътироз ба амалҳои зидди режими сиёсии Эрон ва раҳбари олӣ Алии Хоманаӣ табдил ёфт ^[9]^[10]. Эътирозҳо шоми 15 ноябри соли 2019 оғоз ёфта, дар тӯли чанд соат ба 21 шаҳр паҳн шуданд, зеро наворҳои эътирозӣ дар интернет паҳн шуданд ^[11]^[12]^[13]. Тасвири тазоҳуроти хушунатомез ба зудӣ дар Интернет паҳн шуд ва эътирозҳо ба сатҳи байналмилалӣ расиданд ^[14].

Ҳарчанд тазоҳурот ҳамчун гирдиҳамоии осоишта оғоз шуда бошад ҳам, ба зудӣ ба ошӯбҳои хушунатомез ва шӯриши зидди ҳукумати Эрон табдил ёфт ^[15]. Тактикае, ки ҳукумати Эрон барои боздоштани тазоҳурот истифода кардааст, бастани интернет дар саросари кишвар ва тирандозии тазоҳуркунандагон аз бомҳо, чархболҳо ва аз масофаи наздик бо пулемётҳо буд. Ба гуфтаи сокинони шаҳр, гӯё нирӯҳои ҳукуматӣ баъдан ҷасади тазоҳургарони кушташударо мусодира карда, онҳоро берун овардаанд, то шумори воқеии қурбониён ва шиддати тазоҳуротро пинҳон кунанд. Amnesty International навишт, ки ҳукумат ба оилаҳои тазоҳургарони кушташуда таҳдид мекунад, ки агар онҳо бо ВАО суҳбат кунанд ё маросими дафн баргузор кунанд ^[16]^[17]. Тибқи иттилои манобеъи ғарбӣ, ҳукумат 1500 шаҳрванди Эронро куштааст ^[18]^[19] ва саркӯбкунии эътирозгарон вокуниши шадиди эътирозгаронро ба бор овард, ки 731 бонки давлатӣ, аз ҷумла Бонки марказии Эрон, 9 маркази динии исломиро таҳриб карданд ва лавҳаҳои таблиғотии зиддиамрикоиро пора карданд. инчунин шиорҳо ва муҷассамаҳои раҳбари олӣ Алии Хоманаӣ. Ба 50 пойгоҳҳои низомии ҳукумат низ тазоҳургарон ҳамла карданд. Ин силсила тазоҳурот ба унвони яке аз хушунаттарин эътирозҳо пас аз болоравии Ҷумҳурии Исломии Эрон дар соли 1979 тасниф шудааст ^[20]^[21].

Ба хотири манъи табодули иттилоот дар бораи тазоҳурот ва марги эътирозгарон дар платформаҳои шабакаҳои иҷтимоӣ, ҳукумат интернетро дар саросари кишвар масдуд кард, ки дар натиҷа тақрибан шаш рӯз интернет қариб пурра қатъ шуд ^[22]^[23]^[24]^[25].

Замина

Таҳримҳои Иёлоти Муттаҳида ва Иттиҳоди Аврупо дар якҷоягӣ бо идоракунии нодурусти иқтисодӣ, омилҳои марбут ба бӯҳрони шадиди иқтисодӣ дар Эрон дар солҳои 2010 буданд ^[26]. Раисиҷумҳури Эрон Ҳасани Рӯҳонӣ дар пешорӯи гирдиҳамоии ошӯбҳои моҳи ноябри соли 2019 гуфт, ки "Эрон яке аз душвортарин давраҳоро пас аз инқилоби исломии соли 1979 паси сар мекунад" ^[12].

Нигаред

Эътирозҳо дар Эрон (2022)

Эзоҳ

[1] Iran economic protests shut Tehran's Grand Bazaar

[2] Four protesters killed in southwestern Iran after security forces open fire

[3] اعتصاب معلمان؛ معترضان بازداشت و احضار شدند

[4] #اعتراضات: کارگران راه‌آهن اندیمشک مانع حرکت قطار مشهد- اهواز شدند

[5] Iran gasoline rationing, price hikes draw street protests. 20 феврали 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 9 Декабри 2019.

[6] Iran Abruptly Raises Fuel Prices, and Protests Erupt

[7] Iran begins gasoline rationing, raises prices. 20 феврали 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 ноябри 2019.

[8] Iran starts gasoline rationing, price hikes

[автоссылка1-9] گسترش اعتراض‌ها به افزایش قیمت بنزین: یک معترض در سیرجان با شلیک ماموران کشته شد. 20 феврали 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 20 ноябри 2019.

[автоссылка2-10] Iran petrol price hike: Protesters warned that security forces may intervene

[11] Amnesty International: Over 100 Killed in 21 Cities in Iran Protests

[автоссылка3-12] 12.0 ^12.1 Hikes in the cost of petrol are fuelling unrest in Iran

[автоссылка4-13] افزایش قیمت بنزین؛ شهرهای مختلف ایران صحنه اعتراضات شد

[14] Iran’s ‘Iron Fist’: Rights Group Says More Than 100 Protesters Are Dead

[15] Iran Declares Protests Are Over, but the Evidence Suggests Otherwise

[16] With Brutal Crackdown, Iran Is Convulsed by Worst Unrest in 40 Years

[17] Amnesty says at least 208 killed in Iran protests

[18] U.S. says Iran may have killed up to 1,000 protesters

[19] One of the worst crackdowns in decades is happening in Iran. Here’s what we know

[20] Iran: More than 100 protesters believed to be killed as top officials give green light to crush protests

[21] Iranian protests were not about the price of gas

[22] Internet disrupted in Iran amid fuel protests in multiple cities

[23] Confirmed: Internet access is being restored in #Iran after a weeklong internet shutdown amid widespread protests

[24] Iranian officials 'stealing bodies' from morgues to hide true scale of government crackdown

[25] Mysterious Disappearances: Is Iran Stealing Bodies From Morgues to Disguise Crackdown on Protesters?

[автоссылка5-26] Iran Abruptly Raises Fuel Prices, and Protests Erupt

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]