Ҷаъфар Нимейрӣ
Ҷаъфар Муҳаммад Нимейрӣ (1 январи 1931, Омдурман — 30 майи 2009, Хартум ) — арбоби давлатӣ ва сиёсии давлати Судон, пешво ва диктатори кишвар дар солҳои 1969-1985.
| ар. جعفر نميري | |
 | |
| Таърихи таваллуд | 1 январ 1931[1][2] |
| Зодгоҳ | |
| Таърихи даргузашт | 30 май 2009[1][2] (78 сол) |
| Маҳалли даргузашт | |
| Кишвар | |
| Пеша | сиёсатмадор |
| Ҷоизаҳо |
 |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Зиндагинома вироиш
1 январи соли 1930 таваллуд шудааст сол дар шаҳри Омдурман дар оилаи мансабдор. Ӯ соли 1952 коллеҷи низомии Судонро хатм кардааст, дар қувваҳои мусаллахи Судон хидмат кардааст. Вай баъди ба сари ҳокимият омадани Ҷамол Абдунносир дар Миср ба ғояҳои сотсиализм ва миллатчигии араб мафтун шуд. Ӯ яке аз раҳбарони ташкилоти «Офицерони озод» буд, ки соли 1964 дар Судон таъсис ёфтааст. 25 май соли 1969 табаддулоти низомиро сарварӣ кард, ки президент Азҳариро аз қудрат барканор кард. Вай ба дастгоҳи олии ҳокимияти Судон рохбарй мекард — Шӯрои инқилобӣ. Дар аввал ба хайати Шӯрои инқилобӣ қувваҳои гуногуни сиёсй дохил мешуданд — зиёиён, сармоядорон, коммунистон. Ҳукумати Судонро як шахсияти мавқеаш мӯътадил Авадалла Бабикер раҳбарӣ мекард. Бо Миср, ИҶШС ва дигар давлатхо муносибатҳои зич инкишоф ёфтанд. Аммо бо мурури замон Нимейрӣ бо коммунистон ихтилоф дошт ва пас аз ба сари қудрат омадани Анвар Содот дар Миср, вай умуман ба мавқеъҳои зиддикоммунистӣ гузашт.
28 октябри соли 1969 Нимейрӣ нахустин таҷдиди ҳукуматро анҷом дода, 6 вазир, аз ҷумла 3 сотсиалист ва 1 коммунистро аз кор озод кард. Худи Нимейрӣ сарвазир шуда, вазифаи сарфармондеҳи қувваҳои мусаллаҳи Судонро ишғол намуд. Ҳамин тавр, вай тадриҷан тамоми ҳокимияти кишварро дар дасти худ чамъ кард. 19 июли соли 1971 гурӯҳе аз афсарони тарафдори коммунистии артиши Судон таҳти раҳбарии Ҳошим ал-Атта табаддулоти давлатӣ анҷом дода, Нимейриро аз қудрат барканор карданд. Аммо, аз афташ, онҳо дастгирии ҷомеаро надоштанд, бинобар ин кисмҳои низомии содиқ ба Нимейрӣ бо ёрии Миср ва Либия 22 июли соли 1971 ин табаддулотро пахш карда, ӯро ба сари қудрат баргардонд. 12 октябри соли 1971 дар натиҷаи раъйпурсӣ, ки дар он танҳо як номзад Нимейрӣ пешбарӣ шуда буд, ӯ мақоми президенти Ҷумҳурии Демократии Судонро гирифт ва Шӯрои инқилобӣ пароканда карда шуд.
28 феврали соли 1972 Созишномаи Аддис-Абеба оид ба ҳалли низои мусаллаҳона дар ҷануби Судон ба имзо расид, ки ба ҷанги 1-ум дар ҷануби Судон хотима гузошт. Ба Судони Ҷанубӣ мухторият дода шуд. Дар сиёсати хориҷӣ, ба гуфтаи Нимейрӣ, Судон ба Миср, дигар кишварҳои араб ва кишварҳои Ғарб таваҷҷӯҳ кардааст. Мохи июни соли 1977 Судон муносибатҳои дипломатиро бо Эфиопия, ки барои ҳамкорӣ бо ИҶШС рафта буд, қатъ кард ва ҳатто дар байни Судон ва Эфиопия амалиёти низомӣ ба амал омад. Аммо моҳи феврали соли 1978 муносибатҳои дипломатй баркарор карда шуданд.
8 сентябри соли 1983 Нимейрӣ Судонро давлати исломӣ эълон кард ва қонуни шариатро ҷорӣ кард. Ин дарҳол боиси шӯриши мардуми Судони Ҷанубӣ гардид, ки намехостанд тибқи қонунҳои исломӣ зиндагӣ кунанд. Ҷанги дуюм дар ҷануби Судон оғоз ёфт. Норозигии умумии ахолӣ аз режими Нимейрӣ 4 апрели соли 1985 ба саршавии корпартоии умумихалқӣ овард. 6 апрели соли 1985 Нимейрӣ дар натиҷаи табаддулот сарнагун шуд. Ӯ аз соли 1985 то 1999 дар муҳоҷират дар Миср зиндагӣ мекард. соли 1999 бо ризоияти хукумати нави Судон ба ватан баргашт. 30 майи соли 2009 даргузашт сол
Сарчашмаҳо вироиш
Эзоҳ вироиш
- ↑ 1.0 1.1 Encyclopædia Britannica (ингл.)
- ↑ 2.0 2.1 Munzinger Personen (нем.)
- ↑ 3.0 3.1 Deutsche Nationalbibliothek Record #119080435 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.