Дараҷаи низомӣ: Тафовут байни таҳрирҳо

Content deleted Content added
х →‎Сипоҳи Сосониён: илова, дақиқсозӣ
Сатри 255:
 
=== Сипоҳи Сосониён ===
{{Main|Сипоҳи Сосониён}}
{{Сипоҳи Сосониён}}
Нерӯҳои мусаллаҳи Сосониёнро ''[[сипоҳ]]'' ({{lang-pal|''spāh''}}) меномиданд, ки бузургтарин ягони он ''[[гунд]]'' ({{lang-pal|''gund''}})<ref name="Tafazzoli"/> будаву 5 000 сарбозро дар бар мегирифта ва фармондеҳашро ''[[гундсолор]]'' ({{lang-pal|''gund-sālār''}}) мехонданд<ref name="Synopsis">[https://www.researchgate.net/profile/Katarzyna_Maksymiuk/publication/323545353_Kaveh_Farrokh_Gholamreza_Karamian_Katarzyna_Maksymiuk_A_Synopsis_of_Sasanian_Military_Organization_and_Combat_Units_Siedlce-Tehran_2018/links/5a9b94b0a6fdcc3cbacb690d/Kaveh-Farrokh-Gholamreza-Karamian-Katarzyna-Maksymiuk-A-Synopsis-of-Sasanian-Military-Organization-and-Combat-Units-Siedlce-Tehran-2018.pdf ''Kaveh Farrokh'', ''Gholamreza Karamian'', ''Katarzyna Maksymiuk''. A Synopsis of Sasanian Military Organization and Combat Units, Siedlce-Tehran 2018. — ISBN 978-83-62447-22-0. — c. 13]</ref>. Ҳар ''гунде'' аз чанд [[ҳанг|''дирафш'']] ({{lang-pal|''drafš''}}) ташкил мешуд, ки ҳар кадоме 1 000 сарбоз дошт. Ҳар ''дирафше'' аз ду ''[[вашт]]'' ({{lang-pal|''wašt''}}) ташкил мешуд, ки ҳар кадоме 500 сарбоз дошт. Ҳар ''ваште'' аз чанд ''[[таҳм]]'' ({{lang-pal|''tahm''}})<ref name="Asha">[http://www.rahamasha.net/uploads/2/3/2/8/2328777/the_dates_in_the_pahlavg_and_prsg.pdf ''Asha R.'' The Dates in the Pahlavīg and Pārsīg Inscriptions of Durā (Europos)]</ref> созмон меёфт, ки ҳар кадоме 100 сарбоз доштанд. Ҳар ''таҳме'' аз чанд ''[[рада]]'' ({{lang-pal|''radag''}})<ref>[https://cyberleninka.ru/article/n/voennaya-razvedka-v-sasanidskom-irane-organizatsiya-deyatelnosti-i-istochniki-informatsii ''Дмитриев В.А.'' Военная разведка в сасанидском Иране: организация деятельности и источники информации // Вестник Нижегородского университета им. Н.И. Лобачевского. 2016. № 1. С. 9–22. Прим. 12 на стр. 18]<blockquote>... Впрочем, из среднеперсидских эпиграфических источников середины III в. н.э. (граффити в Дура-Европосе, датируемые 253 г.) известно о существовании армейских писцов (видимо, более низкого ранга, нежели ''dabīr-i sipāh''), называвших себя ''dibīr-ī tahm'' и ''dibīr-ī radag'' [24, c. 244; 25].</blockquote></ref> ташкил мешуд, ки ҳар кадоме 10 сарбозро дар бар мегирифт. ''Фармондеҳи дирафш'' [[сарҳанг|''дирафшсолор'']] ({{lang-pal|''drafš-sālār''}})<ref name="Synopsis" />, ''фармондеҳи вашт'' [[сарвашт|''ваштсолор'']] ({{lang-pal|''wašt-sālār''}})<ref name="Synopsis" />, ''фармонеҳи таҳм'' ''[[таҳмдор]]'' ({{lang-pal|''tahmdār''}})<ref name="Никоноров">[https://www.academia.edu/1264468/К_вопросу_о_парфянском_наследии_в_сасанидском_Иране_военное_дело_On_the_Parthian_Legacy_in_Sasanian_Iran_the_Case_of_Warfare_ ''Никоноров В. П.'' К вопросу о парфянском наследии в сасанидском Иране: военное дело // Центральная Азия от Ахеменидов до Тимуридов: археология, история, этнология, культура. Материалы международной научной конференции, посвященной 100-летию со дня рождения Александра Марковича Беленицкого (Санкт-Петербург, 2–5 ноября 2004 года) / Отв. ред. В. П. Никоноров. СПб., 2005. С. 145. сн. 18]<blockquote>В документе Nov 280 из архива Старой Нисы фигурируют два лица, носящие звание ''tgmdr'' («начальник тагмы»), состоящее из двух частей – греч. «''τάγμα''» («''легион''») и парф. ''dār'' («начальствующий»). Предполагается, что это звание – калька с римского военного термина в греческой передаче «τάγματάρχος» ‘начальник легиона’, появившееся в парфянском военном лексиконе как раз в связи с депортацией воинов Красса в восточные районы Парфии, где они были организованы в отряды под началом парфянских тагмадаров и, в том числе, трудились на сельскохозяйственных работах [Дьяконов, Ливщиц 1966: 148 – 152]. Кстати, слово «''тагма''» в пехлевийской форме ''tḥmy'' как обозначение воинского подразделения зафиксировано в надписи, оставленной сасанидскими солдатами в синагоге Дура-Европос [Луконин 1987: 266, примеч. 62].</blockquote></ref> ва ''фармондеҳи рада'' эҳтимолан ''радабон'' ({{lang-pal|''*radagbān''}}) номида мешуд.
Line 262 ⟶ 263:
Бо таваҷҷуҳ ба ҳамномии ягонҳои размии сипоҳи Арманистон бо Эрон дар замони Сосониён, метавон гуфт, ки шумори нерӯҳо дар ягонҳои размии сипоҳи Сосониён низ бо сипоҳи Арманистон ҳамсону баробар будааст. Чунончи, дар сипоҳи Арманистон ҳар гунд аз ду ё се дирафш ташкил меёфт ва дирафш низ, агар онро бо коҳорт (ягони размии сипоҳи Рум, ки маъмулан аз 500 – 600 сарбоз ташкил мешуд) ҳамсанҷӣ кунем, аз ду вашт созмон меёфтааст. Дар садаҳои IV — V милодӣ нерӯҳои размии подшоҳии Арманистон аз ''сипоҳҳо'' (ҳар кадоме 10 ҳазор сарбоз доштаанд), ''гундҳо'' (2 000 – 3 000 сарбоз), ''дирафшҳо'' (1 000 сарбоз), ''ваштҳо'' (500 сарбоз) ва ҳамчунин ягонҳои хурдтар – ''садаҳо'' ва ''даҳаҳо'' ташкил мешудаанд. Ин сохтори созмонии сипоҳи Арманистон ҳамсониҳои бисёре бо сипоҳи Рум ва бештар аз он бо сипоҳи Эрон дар замони подшоҳии Сосониён дошт<ref name="Айвазян" />. Аз деворнивиштаҳои сипоҳиёни Сосонӣ дар куништи яҳудиёни шаҳри Дура-Европос метавон донист, ки садаҳо ''таҳм'' ва даҳаҳо ''рада'' номида мешудаанд<ref name="Asha" />.
 
Чуноне ки аз ҷадвали радабандии сипоҳи Сосониён дида мешавад, сохтори сипоҳи Сосониён ба сохтори артишҳои имрӯзӣ наздиктар аст. Чунончи, аз рӯи шумори нерӯҳо [[рада]] бо ''отделение'', [[таҳм]] бо ''рота'', [[вашт]] бо ''батальон'', [[Ҳанг|дирафш]] бо ''полк'', [[гунд]] бо ''бригада'' ва [[сипоҳ]] бо ''дивизия'' баробар аст. Бо ҳамин қиёс, [[размовар]] бо ''сержант'' ё ''старшина'', [[таҳмдор]] бо ''лейтенант'' ё ''капитан'', [[Сарвашт|ваштсолор]] бо ''майор'', [[Сарҳанг|дирафшсолор]] бо ''полковник'', [[гундсолор]] бо ''генерал-майор'' ё ''генерал-лейтенант'' ва [[Сипаҳсолор|сипаҳбад]] бо ''генерал-полковник'' ё ''генерали артиш'' баробар будаанд.
 
== Пайвандҳо ==