Юлий Сезар

Юлий Сезар
Юлий Сезар
	Gaius Iulius Caesar
Таърихи таваллуд	на пештар аз 12 июл 100 то м. и на дертар аз 13 июл 100 то м.
Зодгоҳ	Рум, Ҷумҳурии Рим[d];
Таърихи даргузашт	15 март 44 то м.[…] (55 сол)
Маҳалли даргузашт	Theatre of Pompey[d], Ҷумҳурии Рим[d];
Кишвар	Руми Бостон;
Пеша	суханрон, ёддоштнавис, фармонраво, Ancient Roman historian, шоир, Ancient Roman priest, Ancient Roman politician, ancient Roman military personnel, сиёсатмадор, сарлашкар, нависанда, муаррих
Падар	Gaius Julius Caesar[d]
Модар	Aurelia[d]
Ҳамсар	Cornelia[d], Pompeia[d] ва Calpurnia[d]
Фарзанд	Julia[d][…], Caesarion[d] ва Баалбак
Ҷоизаҳо	Roman triumph[d] Consecratio[d] (44 то м.) laurel wreath[d]
	Парвандаҳо дар Викианбор
	Осор дар Викитека

Гай Ю́лий Се́зарь (лот. Gaius Iulius Caesar; 13 июл, ё 12 июл соли 100 п.м. ё соли 102 п.м.^[12] — 15 март соли 44 п.м.) — яке аз сарлашкарони бузурги Руми Бостон сиёсатмадори худкома^[13], сарлашкар, нависанда.

Бо ғалабаҳои сершумори худ сарҳади давлати шоҳаншоҳии Римро то соҳилҳои уқёнуси Атлантик ваъсе кард. Фаронсаро зери итоати худ гардонда ба ҷазираҳои Британия ҳуҷумро сар кард. Фаъолияти Сезар, ба фарҳанг ва сиёсати Аврупои Ғарбӣ таъсири калон расонид. сл Гай Юлий Сезар, бо қобилияти бузурги сарлашкарӣ дар мӯҳорибаи ғайринизомӣ ғалаба ба даст оварда ҳокими мутлақ гашт (Pax Romana). Ба қатори Гней Помпей ӯ дар байни ҷомеа давлати Рим ислоҳот ҷорӣ намуд, ки пас аз марги ӯ ин ислоҳотҳо Римро ба давлати шоҳаншоҳӣ оварда расонд. Сезар мехост, ки ҳукмронии ҷумҳуриро марказикунонӣ кунад. Забонҳои нохалаф мегуфтанд, ки ӯ аз паси мансаби шоҳ аст. Аммо Сезар дар ёд дошт аз он нокомиҳои ҳафт шоҳи гузашта ва бо роҳи дигар рафт: ӯ диктатори умрбо шуд. Ӯ мехост ва фармон медод, ки ӯро Сезар гуянд. Куштори ӯ ба ҷангҳои ғайринизомӣ, нобуд шудани ҷумҳурии Рум ва пайдоиши давлати шоҳаншоҳии Рум оварда расонд ва сарвари ин давлати шоҳаншоҳӣ Октавиан Август шуд, ки писархонди Сезар буд.

Дертар бисёр подшоҳон мехостанд номи худро бо номи Сезар пайваст кунанд, яке аз ин гуна номгузорӣ нем. Kaiser («кайзер»).

Оила

Гай Юлий Сезар дар Субур тавлид ёфт, дар наздикии Рим, ки аз Форум на онқадар дур буд ва дар оилаи асилзодагон аз авлодони Юлиён, ки дар сиёсати таърихи Рум аз қадим роли калон мебозид. Авлоди Юлиён ҳисоби пуштии худро аз Юл сар карда буданд, ки писари Энейи труё буда ва мувофиқи қиссаҳои Руми Бостон писари Венера (яке аз худоҳои қиссаҳои бостонӣ) буд. Дар қуллаи баланди шараф буда соли 45 п.м. Сезар калисои Венераро бунёд кард ва ба воситаи ин ишора бар наздик будани ӯ бар ин худо буд. Когномен Caesar дар забони лотинӣ ягон маъно надошт: таърихдони советӣ (шуравӣ) А. И. Немировский ки бо таърихи Рум сарукор дошт, ин гуна фикрро пешниҳод кард, ки ин ном аз номи шаҳри қабилаҳои этруск Cisre пайдо гашт. Бостонӣ будани худи авлоди Сезарро тадқиқ кардан душвор аст ва якум номи сабтшуда ки ба ин авлод вобаста аст асри V пеш аз милодро дарбар мегирад. Падари ӯ низ ҳамин номро дошт Гай Юлий Сезар калонӣ (вакили Осиё). Аз тарафи модараш Сезар бо оилаи Котта авлоди Аврелиён ва каме бо табақаҳои пасти аҳолӣ олуда буд. Тағоҳояш вакил буданд: Секст Юлий Сезар (91 п.м.), Лусий Юлий Сезар (90 п.м.) Аз падар Гай Юлий Сезар дар сини шонздаҳсолагӣ маҳрум гашт, бо модараш бошад рафтуомади бисёр мекар то даме ки модараш фавт кардан соли 54 п.м..

Кудакӣ

Оилаи шинохта ва бо маданият тавонист ки ба Сезар ҳамаи шароити лавозимиро барои сабақгирӣ ва равнақёбии ӯ мӯҳайё созад; тарбияи ҷисмонии пурра ба ӯ кумаки калон дар бозёфтҳои ҳарбии оянда оварда расонд: машғулияти асосӣ — омӯхтани илмҳо, адабиёт, сарфу нахв — мантиқи кудакро ба шакли муайян даровард ва ба корҳои амалӣ ва адабиёт тайёр кард.

Ниқоҳ ва хидмати ӯ дар Осиё

Пайкари Сезар дар боғи қасри Версал (1696, ҳайкалтарош Кусту)

То Сезар авлоди Юлиён гарчанде ки асилзода будан наонқадар сарват доштанд аз рӯи нутқи ҳамонвақта. Барои ҳамин шуда ба ғайр аз худи Сезар аз авлодони ӯ ягон мансабдори номдор набаромад. Фақат холааш тавонист ки ҳамсари сарлашкари фаъоли Римӣ Гай Марий, ки дар лашкари румӣ бисёр навигариҳои нав ҷорӣ кард, шавад. Марий сарвари фраксия демократии популярҳо буд ки дар сенати румӣ ба муқобили консерваторҳо аз фраксияи оптиматҳо бо таънаи бисёр баромад мекард.

Низоъи сиёсии байни худи сиёсатмадорони Рум ба ҷангу ҷидоли ғайринизомӣ оварда расонд. Пас аз запти Рум бо сарварии Марий дар соли 87 п.м. муваққатан ҳукмронии популярҳо ҷорӣ шуд. Сезари Ҷавон соҳиби унвони фламини Юпитер шуд. Аммо дар соли 86 п.м. Марий фавт мекунад ва соли 84 п.м. дар вақти шуриши байни аскарон ва ғасби давлат аз ҷониби онҳо вакил Сина кушта шуд. Соли 82 п.м. Рум аз ҷониби аскарони Лусия Корнелий Сулла запт гардид ва Сулла диктатор шуд. Сезар дар сини 17-солаги бо духтари хӯрди Лусий Корнелий Синна дар ниқоҳ буд, ки Лусий бо Марий ҳамфикр буданд ва душмани ашадии Сулла буд. Ин як намуди худнамоиш ва ишора бар ҳамфикрӣ ва ҳамҷониб будани ӯ, нисбати ҳизби популярҳо буд ки он вақт аз ҷониба Сулла ҳизбро паст ва шикаст дода буд. Барои ҳамин Сулла пас аз тӯйи Сезар талаб намуд ки ӯ ниқоҳи худро бо ҳамсараш шиканад, чӣ тавре ки аз ин корро Марк Пизон карда буд бо фармони Сула, ва аз ҳамсари худ Анния, ки беваи Лусий Синна рӯй гардонд ва дигарон низ.

Ба хавф нигоҳ накарда, ки аз сабаби ин метавонистан ба қатл расонанд, Сезар вафодории худро нисбати ҳамсараш нигоҳ дошт. Дархостҳои хешу табори бисёр ки бо Сулла шахсан вобаста буданд, тавонистанд, то ки ғазаби диктаторро паст кунанд. Дар бораи хавфнок будани Сезар барои давлати Сулла, аз рӯи шаҳодати Светоний, чунин гуфта: «Дар ин Сезар — Марийҳо бисёранд» ва «Битарсед аз он ҷавоне, ки миёнбандаш бад баста шудааст», ишора бар он ки ба ҳама маълум буд, Сезар хислати суст кардани миёнбанди худро дошт.

Номеҳрубонии диктатор Юлий Сезарро маҷбур сохт то ки ӯ аз унвони фламин даст кашида аз Рум ҷониби Осиёи Хӯрд раҳсипар шавад ва дар онҷо адои хидмат дар штаби пропретор Марк Минусий Ферм давом диҳад. Дар инҷо ҳам ӯ вазифаҳое ки ба ваколатчиён хос аст дар дарбори шоҳи финикҳо Никомед иҷро мекард.

Дар Рум ғайбатҳои зиёде вуҷуд дошт барои алоқаи ҷинсӣ байни Сезар ва шоҳ Никомед. Худи Сезар қатъи чунин ғайбатҳоро рад мекард. Ин гуна ғайбатҳо ва писханд Сезаррро умрбод таъқиб мекарданд

Дар вақти мӯҳосираи Митилен ва ҳамла бар он сазовори нишони ҳарбӣ — corona civica, гулчамбари ғайринизомии сарашро аз баргҳои дарахти булут бофтанд, ки худи пропретор Марк Минусий Ферм тақдим кард. Мувофиқи ислоҳоти Сулла дорандаи чунин гулчамбари ғайринизомӣ на вобаста аз сину сол, бояд ҳатман аъзои Сенат шавад. Оқибат ӯ дар Киликии, дар лагери Сервилий Исаврик дохил шуд. Се соли истиқомати ӯ дар шарқ бе пай барои ҷавон нагузашт.

Эзоҳ

↑ Parenti M. https://books.google.com/books?id=PuwDLlf6OXAC&pg=PA17&dq=%2215+March%22+44+BCE+Julius+Caesar&source=gbs_toc_r&cad=3#v=onepage&q=15%20March&f=false — The New Press, 2003. — С. 167. — ISBN 978-1-4587-8435-3
↑ Goldsworthy A. https://books.google.com/books?id=oR-ljeBaWIcC&pg=PA30#v=onepage&q&f=false (ингл.) — 2006. — P. 505.
↑ Национальная библиотека Франции — 1537.
↑ ^4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 ^4.4 ^4.5 ^4.6 http://www.strachan.dk/family/iulius_patrician.htm
↑ ^5.00 ^5.01 ^5.02 ^5.03 ^5.04 ^5.05 ^5.06 ^5.07 ^5.08 ^5.09 ^5.10 Digital Prosopography of the Roman Republic (ингл.)
↑ Любкер Ф. Pompeii (рус.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский, пер. А. Д. Вейсман, Ф. Гельбке, Л. А. Георгиевский, А. И. Давиденков, В. А. Канский, П. В. Никитин, И. А. Смирнов, Э. А. Верт, О. Ю. Клеменчич, Н. В. Рубинский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 1079—1085.
↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118518275 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
↑ http://www.nytimes.com/1989/10/08/travel/there-s-a-small-hotel-rome-charm-and-efficiency.html
↑ http://www.funtrivia.com/en/subtopics/Cleopatra-Last-Queen-Of-The-Nile-123331.html
↑ Н. О. Юлия (рус.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1904. — Т. XLI. — С. 370.
↑ Цезарион (рус.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1903. — Т. XXXVIIа. — С. 891.
↑ Некоторые учёные, основываясь на датах занятия им определённых магистратур (которые могли заниматься лишь по достижении определенного возраста), указывали на 101 или 102 год до н. э., но консенсусным является 100 год до н. э. Goldsworthy, 30.
↑ Вынудил Сенат дать ему права бессрочного диктатора Римской республики, вопреки неписаной конституции, которая позволяла носить этот титул не более полугода.

Адабиёт

C. Iulii Caesaris quae extant, 1678

Дуров В. С. Юлий Цезарь. Человек и писатель. Л.: Изд-во ЛГУ, 1991. — 208 стр. — 50 000 экз.
Голдсуорти А. Цезарь. М.: Эксмо, 2007. — 672 стр. — 5100 экз.
Грант М. Юлий Цезарь. Жрец Юпитера. М.: Центрполиграф, 2005. — 352 стр. — 7000 экз.
Корнилова Е. Н. «Миф о Юлии Цезаре» и идея диктатуры: Историософия и художественная литература европейского круга. Изд-во МГУЛ, 1999.
Моммзен Т. История Рима. — Т. III. М.: Наука, 2005. — 431 с.
Утченко С. Л. Юлий Цезарь. М.: Мысль, 1976. — 365 стр. — 100 000 экз.
Этьен Р. Цезарь. М.: Молодая гвардия, 2009. — 304 стр. — 5000 экз. —
A Companion to Julius Caesar / ed. by M. Griffin. — Malden; Oxf.: Wiley-Blackwell, 2009. — 512 p.
Billows R. Julius Caesar: The Colossus of Rome. — L.; N. Y.: Routledge, 2009. — 312 p.
Carcopino J. César. — Paris: PUF, 1936. — 590 p.
Gelzer M. Caesar: Der Politiker und Staatsmann. Aufl. 6. — Wiesbaden, 1960; английский перевод — Gelzer M. Caesar: Politician and Statesman. — Harvard University Press, 1968. — 359 p.
Meier Ch. Caesar. — München: DTV Wissenschaft, 1993. — 663 S.; английский перевод — Meier C. Caesar. — N. Y.: Basic Books, 1995. — 544 p.
Ross Taylor L. Party Politics in the Age of Caesar. — Berkeley: University of California Press, 1949. — 255 p.

Пайвандҳо

Император во главе республики: Гай Юлий Цезарь. Программа «Эха Москвы» из цикла «Всё так»(рус.)
Латинские тексты Цезаря и его продолжателей(рус.)
Утченко Сергей Лвович, Юлий Цезарь, М., 1976.(рус.)
О произношении имени Цезаря Бойгонӣ шудааст 3 августи 2014 сол.(рус.)
Incertorum Auctorum de Bello Alexandrino — Александрийская война (неизвестный автор)(рус.)

[_4fdef3bf2aa1c86f-1] Parenti M. https://books.google.com/books?id=PuwDLlf6OXAC&pg=PA17&dq=%2215+March%22+44+BCE+Julius+Caesar&source=gbs_toc_r&cad=3#v=onepage&q=15%20March&f=false — The New Press, 2003. — С. 167. — ISBN 978-1-4587-8435-3

[_32a7628f0ccafe2e-2] Goldsworthy A. https://books.google.com/books?id=oR-ljeBaWIcC&pg=PA30#v=onepage&q&f=false (ингл.) — 2006. — P. 505.

[_786c6acf80feb0fa-3] Национальная библиотека Франции — 1537.

[_6acb13caaac7e653-4] 4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 ^4.4 ^4.5 ^4.6 http://www.strachan.dk/family/iulius_patrician.htm

[_da3b74fb8d25996a-5] 5.00 ^5.01 ^5.02 ^5.03 ^5.04 ^5.05 ^5.06 ^5.07 ^5.08 ^5.09 ^5.10 Digital Prosopography of the Roman Republic (ингл.)

[_7e838548f1714081-6] Любкер Ф. Pompeii (рус.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский, пер. А. Д. Вейсман, Ф. Гельбке, Л. А. Георгиевский, А. И. Давиденков, В. А. Канский, П. В. Никитин, И. А. Смирнов, Э. А. Верт, О. Ю. Клеменчич, Н. В. Рубинский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 1079—1085.

[_cbc3defbc31433ca-7] Deutsche Nationalbibliothek Record #118518275 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.

[_3aded5ed6b971653-8] ttp://www.nytimes.com/1989/10/08/travel/there-s-a-small-hotel-rome-charm-and-efficiency.html

[_351eb33c7f0add65-9] ttp://www.funtrivia.com/en/subtopics/Cleopatra-Last-Queen-Of-The-Nile-123331.html

[_fbf570d9f10b94f2-10] Н. О. Юлия (рус.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1904. — Т. XLI. — С. 370.

[_1dfa67647601312c-11] Цезарион (рус.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1903. — Т. XXXVIIа. — С. 891.

[12] Некоторые учёные, основываясь на датах занятия им определённых магистратур (которые могли заниматься лишь по достижении определенного возраста), указывали на 101 или 102 год до н. э., но консенсусным является 100 год до н. э. Goldsworthy, 30.

[13] Вынудил Сенат дать ему права бессрочного диктатора Римской республики, вопреки неписаной конституции, которая позволяла носить этот титул не более полугода.

[12]

[13]

[7]

[1]

[2]

[3]

[8]

[9]

[4]

[5]

[6]

[10]

[11]