Забонҳои галлии итолиёӣ
Забонҳои галлии итолиёӣ (инчунин забонҳои галло-итолиёӣ, лаҳҷаҳои галло-итолиёӣ, лаҳҷаҳои галлии итолиёӣ ; итол. lingue gallo-italiche ) - забонҳо ё лаҳҷаҳои ба ҳам наздик (аз забони итолиёӣ ), ки аз қисми зергурӯҳҳои забонҳои итолиёии шимолӣ фарқ мекунанд [1] [2] .
| Кишварҳо | |
|---|---|
| Минтақаҳо | Piedmont[d], Лигуриё[d], Лумбордӣ[d], Эмилиё-Румонё[d], Сардиния, Sicily[d], Campania[d], Lucania[d], Ticino[d], Grisons[d], Corsica[d], Нис[d] ва Menton[d] |
| Таснифот | |
| Хат | Алифбои лотинӣ |
| LINGUIST List | gait |
| Glottolog | gall1279 |
| Ниг. низ: Лоиҳа:Забоншиносӣ | |
Забонҳои галлии итолиёӣ давоми забонҳои лотинии галлии нимҷазираи Апенин мебошанд, ки асосан дар асоси шеваи Келти ба миён омадаанд. Ба ташаккули онҳо забонҳои олмонӣ - Остготӣ ва Лангобардӣ таъсир расондаанд [3] . Забонҳои галлии итолиёӣ бо якчанд забонҳои галло-романӣ монанди дошта тавсиф карда мешаванд [1] .
Байни забонҳои галлии итолиёӣ ягон сарҳади аниқ мавҷуд нест, онҳоро бо гурӯҳҳои гӯишҳои лаҳҷавии гузаранда ҷудо мекунанд, ки хусусиятҳои ду, се ва ё ҳатто чаҳор забони ҳамҷаворро муттаҳид кардаанд [4] .
Гурӯҳбандӣ
вироишДар байни забонҳои галлии итолиёӣ забонҳои лигурӣ, ломбардӣ, пйемонтӣ ва эмилиано-романолианӣ дохил мешаванд [5] [6] [7] :
- Лигурӣ:
- интемелӣ (аз ҷумла монегаскӣ ментонӣ );
- лигурии ғарбӣ;
- генуэзӣ
- чинкветеррӣ;
- табаркинӣ[it] ;
- лаҳҷаи Бонифачо[it] ;
- Ломбардӣ:
- ломбардии ғарбӣ :
- миланӣ
- ломбардҳои алпӣ;
- ломбардии шарқӣ;
- ломбардии ғарбӣ :
- Пйемонтӣ:
- эмилиании романйолӣ:
- лаҳҷаҳои галлии итолиёии Ситсилия[it] ;
- лаҳҷаҳои галлии итолиёии Базиликата[it] .
Минтақа
вироиш
Ба ғайр аз вилоятҳои дар шимоли Итолиё буда, як қисми зисти забонҳои галлии итолиёӣ аз нигоҳи ҷуғрофӣ дар кишварҳои ҳамсоя ҳастанд: инҳои манотиқи ҷанубии кантонҳои Тичино (Ticino ) ва Граубюнден (Graubünden) дар Швейтсария ( забони ломбардӣ ), гӯиши Ментони (Menton) дар Фаронса ва гӯиши Монгасӣ (Monegasque) дар Монако, гӯишҳои дигар, дар шаҳри аз Бонифачо (Bonifacio) дар Корсика (Corsica), ҷазираҳои Сан- Пиетро ва Сан Антиокко дар соҳили Сардиния ( забони лигурӣ), гӯиши Сан Марино (забони эмилиании романйолӣ), лаҳҷаҳои шимолу шарқии Ситсилия, баъзе минтақаҳои Лукания ва Кампания (маҷмӯи хусусиятҳои Пйемонт, Лигурия ва Ломбард) мебошанд[8] .
Эзоҳ
вироиш- ↑ 1.0 1.1 Алисова Т. Б., Челышева И. И. Романские языки // Языки мира. Романские языки. — М.: Academia, 2001. — С. 26. — ISBN 5-87444-016-X.
- ↑ Челышева И. И. Диалекты Италии // Языки мира. Романские языки. — М.: Academia, 2001. — С. 92. — ISBN 5-87444-016-X.
- ↑ Челышева И. И. Диалекты Италии // Языки мира. Романские языки. — М.: Academia, 2001. — С. 96. — ISBN 5-87444-016-X.
- ↑ Челышева И. И. Диалекты Италии // Языки мира. Романские языки. — М.: Academia, 2001. — С. 95. — ISBN 5-87444-016-X.
- ↑ Челышева И. И. Диалекты Италии // Языки мира. Романские языки. — М.: Academia, 2001. — С. 94. — ISBN 5-87444-016-X.
- ↑ Hull G.[en]. The Linguistic Unity of Northern Italy and Rhaetia: Historical Grammar of the Padanian Language: Introduction, Phonology (Volume One). — Sydney: Beta Crucis Editions, 2017. — 656 p. — ISBN 154991328X.
- ↑ Lewis, M. Paul, Gary F. Simons, Charles D. Fennig: Gallo-Italian(англ.). Ethnologue: Languages of the World (18th Ed.)(пайванди дастнорас — таърих). Dallas: SIL International (2015). Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 апрели 2016.Шаблон:Проверено
- ↑ Челышева И. И. Диалекты Италии // Языки мира. Романские языки. — М.: Academia, 2001. — С. 95—96. — ISBN 5-87444-016-X.