Инфиҷори фазопаймои «Чалланҷар»

Инфиҷори фазопаймои "Чалланҷар" — 28-уми январи соли 1986 аз сабаби таркиши боки сӯзишвории фазопаймо дар сонияи 72-юм ба вуҷуд омада буд, ки дар натиҷа 7 узви ҳайати кайҳонавардони фазопаймо ҳалок шуданд. Инфиҷор соати 11:39 дақиқа вақти маҳаллӣ дар уқёнуси Атлантик, наздикии соҳили қисми марказии шибҳиҷазираи Флоридаи ИМА рух дод.

Инфиҷори фазопаймои «Чалланҷар»
Кишвар	Иёлоти Муттаҳидаи Амрико
Макони кунунӣ	Cape Canaveral[d]
Замони вуқуъ	28 январ 1986
Шумори ҷонбохтагон	7 тан
Харобӣ	Challenger[d]
Ба далели	cold weather[d], structural failure of external tank[d] ва O-ring seal failure[d]
Парвандаҳо дар Викианбор

Challenger дар соли 1983

Ҳайати парвозӣ

Ҳайати парвозии STS-51L. Аз чап ба рост: Маколифф, Ҷарвис, Резник, Скоби, МакНейр, Смит, Онизука

Ҳайати парвозии Challenger аз ҳафт нафар иборат буд  :

• Командири ҳайат — Франсиски "Дик" Р. Скоби (англ. Francis «Dick» R. Scobee )-и 46-сола . Сарнишини ҳарбии ИМА, подполковники нерӯҳои ҳавоии ИМА, кайҳоннаварди NASA .
• Сарнишини дуюм — Майкл Ҷ. Смит (англ. Michael J. Smith ) -и 40-сола. Сарнишин-коромӯз, капитани нерӯҳои баҳрии ИМА, кайҳоннаварди NASA.
• Мушовири илмӣ — Эллисон С. Онизука (англ. Ellison S. Onizuka, яп. 鬼塚 承 次)-и 39-сола . Сарнишин-коромӯз, подполковники нерӯҳои ҳавоии ИМА, кайҳоннаварди NASA.
• Мушовири илмӣ — Ҷудит А. Резник (англ. Judith A. Resnik )-и 36-сола . Муҳандис ва кайҳоннаварди NASA.
• Мушовири илмӣ — Роналд Э. McNair (англ. Ronald E. McNair )-и 35-сола . Физик, кайҳонаварди NASA.
• Мутахассиси соҳаи бори лозимӣ — Григорий Б. Ҷарвис (англ. Gregory B. Jarvis )-и 41-сола . Муҳандис ва кайҳоннаварди NASA. Ин аввалин парвози ӯ дар Challenger буд.
• Мутахассиси соҳаи бори лозимӣ — Шарон Криста Корриган Маколиффи (англ. Sharon Christa Corrigan McAuliffe )-и 37-сола.

Баррасии иллати ҳодиса

Камбудиҳои сохтмонӣ

Қисмати васли ду қисмати суръатбахши сӯзишвории сахти shuttle: A — стальная стенка толщиной 12,7 мм, B — основное уплотнительное кольцо, C — резервное уплотнительное кольцо, D — укрепление оболочки, E — секции ускорителя, F — теплозащитная изоляция, G — покрытие, H — герметизирующая паста, I — ракетное топливо

Комиссияи таҳқиқии риёсати ҷумҳурӣ, мавсум ба комиссияи Роҷерз, иллати ҳодисаро тарҳи номуносиби васли бахшҳои мушаки сӯхти ҷомиди кумакӣ (solid rocket booster) донист. Муҳандисон аз ширкати паймонкори созандаи мушак ду рӯз қабл аз партоби мушак бо НАСА тамос гирифта ва ба хатари берун рафтанигаз аз ин қисмҳои васлшуда дар сурати партоби фазопаймо дар ҳавои сард ҳушдор дода буданд, аммо мудирони НАСА, ки ба далели таъхироти мутааддид дар партоби фазопаймо таҳти фишор буданд, ин камбудро нодида гирифта буданд..

Ях дар майдончаи парвоз чанд соат пеш аз оғози Challenger

Оғози парвози "Чалланҷар"

мини|Навори инфиҷор

Аъзои Комиссияи Роҷерс ба маркази кайҳонии Кеннеди меоянд

Эзоҳ

Шарҳҳо

Манбаъ

Адабиёт

• Boisjoly, Roger Ethical Decisions—Morton Thiokol and the Space Shuttle Challenger Disaster: Telecon Meeting. onlineethics.org. 24 апрели 2007 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 11 июли 2007.
• Columbia Accident Investigation Board. Report of Columbia Accident Investigation Board (2003). 12 июли 2011 санҷида шуд.
• Feynman, Richard P. (1986) Rogers Commission Report, Volume 2 Appendix F- Personal Observations on Reliability of Shuttle. (html)
• Jensen, Claus. (1996) No Downlink: A Dramatic Narrative about the Challenger Accident and Our Time. New York: Farrar, Straus, Giroux. ISBN 0-374-12036-6.
• McConnell, Malcolm. (1987) Challenger: A Major Malfunction. Garden City, NY: Doubleday. ISBN 0-385-23877-0.
• M8 Entertainment Inc. Media 8 To Produce "Challenger" Directed by Philip Kaufman. spaceref.com (24 май 2006). 21 сентябри 2006 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 22 феврали 2021.
• Rendez-Vous Houston. jarreuk.com. 19 ноябри 2006 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 18 августи 2006.
• {{{заглавие}}}.
• Rogers Commission. Report of the Presidential Commission on the Space Shuttle Challenger Accident (6 июни 1986). 12 июли 2011 санҷида шуд.
• Rogers Commission. Implementation of the Recommendations of the Presidential Commission on the Space Shuttle Challenger Accident (Июн 1987). 1 Январ 2007 санҷида шуд.
• Vaughan, Diane. (1996) The Challenger Launch Decision: Risky Technology, Culture and Deviance at NASA. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0-226-85176-1.
• Wallace, Brendan & Ross, Alastair (2006) Beyond Human Error. Florida: CRC Press. ISBN 978-0-8493-2718-6
• {{{заглавие}}}.
• Boisjoly, Roger Ethical Decisions - Morton Thiokol and the Challenger Disaster: Telecon Meeting. onlineethics.org. 18 май 2010 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 20 апрели 2010.
• Evans, Ben. Space Shuttle Challenger: Ten Journeys into the Unknown. — Springer Science & Business Media, 2007. — ISBN 978-0-387-49679-5.
• Pinkus, Rosa Lynn. Engineering Ethics: Balancing Cost, Schedule, and Risk. — Cambridge University Press, 1997. — ISBN 0-521-43171-9.
• Schwartz, Howard S. Narcissistic Process and Corporate Decay: The Theory of the Organization Ideal. — NYU Press, 1990. — ISBN 0-8147-7938-7.

Истинод

• Чӣ гуна NASA ба фалокати бадтарин дар таърихи кайҳоннавардӣ роҳ дод // Лента. Ru, 7 марти 2019
• NASA History Office. Challenger STS 51-L Accident(англ.). NASA. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 5 апрели 2012.
• NASA Kennedy Space Center. Sequence of Major Events of the Challenger Accident. NASA. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 5 апрели 2012.
• Rogers Commission. Report of the Presidential Commission on the Space Shuttle Challenger Accident (1986). Баргирифта аз сарчашмаи аввал 5 апрели 2012.
• Harwood, William; Rob Navias. Challenger timeline(англ.). Spaceflight Now. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 5 апрели 2012.
• Ҳисоботи Комиссияи Роҷерс (pdf, 9.85Mb) - мураттиб Томас ('thomasafb')
• Фалокати Челленджер: ба ёд оварда шудааст. Бостон Глоб. 28 январи соли 2011.