Сарвашт

Сарвашт
Сарвашт
Сардӯшии Нерӯи заминӣ	Сардӯшии Нерӯи ҳавоӣ
Кӯтаҳнивишт	форсӣ: سروشت‎
Кишвар	Tajikistan
Дараҷаи болотар	Саргурд
Дараҷаи поинтар	Таҳморо
Ҳамто	Новсарвашт; Эрон سروان; Русия Капитан; ИМА Captain; NATO OF-2;

Сарвашт (форсӣ: سروشت‎) — дараҷае афсарӣ дар нерӯҳои заминӣ ва ҳавоӣ, ниҳодҳои низомӣ ва амниятӣ, ки ҷойгоҳе болотар аз таҳморо ва поинтар аз саргурд дорад ва баробар бо новсарвашт дар нерӯи дарёӣ аст; капитан^[1].

**Пайдарпаии дараҷаҳои низомӣ**
Дараҷаи поинтар: Таҳморо	Сарвашт	Дараҷаи болотар: Саргурд

Сарвашт дар нерӯҳои мусаллаҳ маъмулан мақоми созмонии фармондеҳи ваштро дорад, ки ягони тактикиест, ки аз ду ё бештар таҳм ташкил шуда ва бахше аз гурдон ё ягоне ҷудогона аст; гурӯҳон^[2], рота^[3].

ВожашиносӣВироиш

«Сарвашт» аз ду вожа сохта шудааст: сар + вашт (порсии миёна: wašt > паҳлавӣ: wast «сада, бахше аз сипоҳ»). Мақулаи дастурии ин вожа исм ва сохтвожаи он ба сурати [исм (сар) + исм (вашт)] аст. Сарвашт дар қиёс бо саргурд ва сарҳанг сохта шудааст. Дар сохти ин исм аз фароянди вожасозии қиёсӣ ва таркиб истифода шудааст.

ПешинаВироиш

Сарвашт ҳамчун мақоми фармондеҳӣ нахустин бор дар сипоҳи Ҳахоманишиён (550 – 330 то милод) падид омадаву садабад (порсии бостон: *θata-pati-) номида мешуд ва фармондеҳи сада (порсии бостон: *θata-) будааст^[4]. Ҳар сада аз 10 даҳа (порсии бостон: *daθa-) ташкил мешуд ва 100 сарбозро дар бар мегирифт.

Сада дар сипоҳи Ашкониён (250 то милод — 224 милодӣ), ки созмони радабандии даҳдаҳии сипоҳи Ҳахоманишиёнро ба кор гирифта буд^[5], васт (паҳлавӣ: wast) ном гирифта ва фармондеҳи он васт-солор (паҳлавӣ: wast-sālār) хонда мешуд^[6].

Дар сипоҳи Сосониён (224 — 651 милодӣ) низ ҳамин радабандӣ ба кор мерафта, вале ин ягон вашт (порсии миёна: wašt) хонда мешудаву 500 сарбозро дар бар мегирифта ва фармондеҳаш вашт-солор (порсии миёна: wašt-sālār) номида мешудааст^[7].

Ин истилоҳро арманиҳо дар замони Сосониён аз эрониён вом гирифтаву ҳануз ҳам дар Нерӯҳои мусаллаҳи Арманистон ротаро «вашт» (арманӣ. Վաշտ) меноманд^[8].

Бо таваҷҷуҳ ба ин пешина, вожаҳои вашт ва сарвашт, ки аз он сохта шудааст, барои ҷойгузин кардани вомвожаҳои русии рота (аз лаҳӣ: rota > олмонӣ: Rotte «гурӯҳ, даста») ва капитан (аз фр. capitaine > лот. capitaneus «сардор, саркарда») ба Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод шудаанд^[9].