Калий

Калий (лот. potassium) — унсури химиявӣ, рақами атомиаш 19 буда бо рамзи K ишора карда мешавад.

Калий, ₁₉K

Potassium pearls (in paraffin oil, ~5 mm each)
Калий
Талаффуз	/pəˈtæsiəm/ ​(pə-TAS-ee-əm)
Номи дигар	potassium
Намуди зоҳирӣ	хокистарранги нуқрагун
Вазни атомии муқаррарӣ Ar, std(K)	7001390983000000000♠39.0983(1)
Калий дар ҷадвали даврӣ
ҳидроген ҳелий литий бериллий бор (элемент) карбон натрий оксиген фтор неон натрий магний алюминий силитсий фосфор сулфур хлор аргон калий калсий скандий титан (элемент) ванадий хром манган оҳан кобалт никел мис руҳ галлий германий арсен селен бром криптон рубидий стронсий иттрий сирконий ниобий молибден технетсий рутений родий палладий нуқра кадмий индий қалъагӣ сурма теллур йод ксенон сезий барий лантан серий празеодим неодим прометий самарий европий гадолиний тербий диспрозий ҳолмий эрбий тулий иттербий лютесий ҳафний тантал волфрам рений осмий иридий платина тилло симоб таллий сурб висмут полоний астат радон франcий радий актиний торий протактиний уран (элемент) нептуний плутоний америcий кюрий берклий калифорний эйнштейний фермий менделевий нобелий лоуренсий резерфордий дубний сиборгий борий ҳассий мейтнерий дармштадтий рентгений коперниcий ниҳоний флеровий московиум ливерморий теннесин оганессон Na ↑ K ↓ Rb аргон ← калий → калсий
Рақами атомӣ (Z)	19
Гурӯҳ	гурӯҳи 1: H ва металлҳои ишқорӣ
Давр	даври 4
Блок	s-блок
Категорияи элемент	Металли ишқорӣ
Конфигуратсияи электрон	[Ar] 4s1
Электронҳо аз рӯӣ ҷилд	2, 8, 8, 1
Хосиятҳои физикӣ
Фаза дар ҲФМ	сахт
Нуқтаи гудозиш	336.7 K ​(63.5 °C, ​146.3 °F)
Ҳарорати ҷӯшиш	1032 K ​(759 °C, ​1398 °F)
Зичӣ (наздик ба ҳ.х.)	0.862 гр/см3
ҳангоми моеъ будан (дар н.г.)	0.828 гр/см3
Нуқтаи бӯҳронӣ	2223 K, 16 МПа
Ҳарорати гудозиши хос	2.33 кҶ/мол
Ҳарорати буғшавии хос	76.9 кҶ/мол
Гармигунҷоиши молярӣ	29.6 Ҷ/(мол·К)
Хосиятҳои атомӣ
Дараҷаҳои оксидшавӣ	−1, +1 (a strongly basic oxide)
Электроманфиият	Ҷадвали Полинг: 0.82
Қувваҳои иондоршавӣ	1-ум: 418.8 кҶ/мол 2-юм: 3052 кҶ/мол 3-юм: 4420 кҶ/мол (бештар)
Радиуси атом	эмпирикӣ: 227 пм
Радиуси ковалентӣ	203±12 пм
Радиуси Ван дер Ваалс	275 пм
Хатҳои спектрии Калий
Дигар хосиятҳо
Сохтори булӯрӣ	​body-centered cubic (bcc)
Суръати овоз thin rod	2000 м/с (дар 20 °C)
Васеъшавии ҳароратӣ	83.3 µm/(m·K) (дар 25 °C)
Гармигузаронандагӣ	102.5 W/(m·K)
Муқобилияти нисбӣ	72 nΩ·m (дар 20 °C)
Тартибории магнитӣ	парамагнетик
Таъсирпазирии магнитӣ	+20.8·10−6 см3/мол (298 K)
Модули Юнг	3.53 ГПа
Модули ғеҷонидан	1.3 ГПа
Модули чандирии ҳаҷмдор	3.1 ГПа
Сахтии Моос	0.4
Сахтӣ аз рӯи Бринелл	0.363 МПа
Рақами CAS	7440-09-7
Таърих
Кашф ва ҷудогузории аввалин	Ҳемфри Дэви (1807)
Изотопҳои асосии калий
Изо­топ Мавҷу­дият Давраи ним­таҷзия (t1/2) Тарзи таҷзия Маҳ­сул 39K 93.258% собит 40K 0.012% 1.248×109 y β− 40Ca ε 40Ar β+ 40Ar 41K 6.730% собит

Дар ҷадвали даврии ҳозира замон, Калий дар блоки s ва дар 1-ум гурӯҳи элементҳо ҷойгир мебошад.

Хосиятҳо

Таърих

Пайвандҳо

• Ҷадвали даврии унсурҳои кимёӣ

Адабиёт

• Менделеев Д. И. Элементы химические // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

Ҳаволаҳои беруна

Анбори Википедиа дар бораи ин мавзӯъ гурӯҳ дорад:

Калий