Википедиа

Лигаи касбии футболи Ӯзбекистон

Ташкилоте, ки мусобиқаҳои футболро дар Узбакистон мегузаронад

Лигаи касбии футболи Узбекистон (ӯзбекӣ: Ўзбекистон профессионал футбол лигаси, ЎзПФЛ) созмонест, ки мусобиқоти касбии футбол байни дастаҳои футболро дар қаламрави Ӯзбекистон ҳамоҳанг мекунад[⇨]. Соли 2008 бо тавсияи Конфедератсияи футболи Осиё аз Федератсияи футболи Ӯзбекистон ҳамчун ташкилоти алоҳида ҷудо карда шуд[⇨].

Лигаи касбии футболи Ӯзбекистон
ӯзбекӣ: Oʻzbekiston Professional futbol ligasi
Таъсис 2 июл 2008
Регион  Ӯзбекистон
Конфедератсия Конфедератсияи футболи Осиё
Вебгоҳ pfl.uz​(ӯзб.)
pfl.uz/en/​(англ.)

Суперлига, Лигаи Узбекистон, Лигаи якум, Лигаи олии футзал ва Лигаи якум, Кубоги Узбекистон, Ҷоми Лига, Суперҷоми Узбекистон, Узбекистон U19 ва Узбекистон U21 ташкили чемпионатҳо ва дигар мусобиқаҳои шабеҳи касбии футболро ҳамоҳанг мекунад. Ин ташкилотест, ки байни бошгоҳҳои футбол ташкил ва баргузор менамояд, оид ба фаъолияти варзишӣ ва ташкилию идоракунӣ ва муносибатҳои байниҳамдигарии онҳо роҳнамоӣ мекунад.

Дар ҳамкорӣ бо вазорату идораҳо, корхонаву ташкилотҳои Ӯзбекистон дар гузаронидани мусобиқаҳои футболи дараҷаҳои гуногун кумак мекунанд.

Он аз лиҳози иҷозатномадиҳӣ яке аз лигаҳои пешрафтаи Осиё мебошад.

Аз моҳи марти соли 2024 панҷ ширкат дар Узбакистон сарпарастони расмии лига мебошанд.

Таърих

вироиш

Соли 1992 он ба сохтори ташкилии Федератсияи футболи Ӯзбекистон шомил буд ва шӯъбаи ташкили мусобиқаҳои футболи касбӣ дар Ӯзбекистон буд. Дар авоили соли 2008 Конфедератсияи футболи Осиё ба Федератсияи футболи Узбакистон тавсия дода буд, ки Лигаи касбии футболро ҳамчун созмони алоҳида ҷудо кунад. Он 20 июни соли 2008 дар маҷлиси умумии Ассотсиатсияи футбол ва клубҳои футболи Ӯзбекистон таъсис ёфта, аз ҷониби Вазорати адлияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон 2 июл ба қайд гирифта шудааст[1].

Солҳои 2008-2018 чемпионати Ӯзбекистон оид ба футболро баргузор кардааст. Аз соли 2019 то соли 2023 баргузории мусобиқоти футболи занона (Лигаи олӣ, Лигаи аввал, Кубок, Суперҷоми) ва аз соли 2017 то 2025 - футзал (Лигаи Олӣ, Кубок ва ғайра) назорат кардааст[2].

10 январи соли 2023 он узви Ассотсиатсияи Лигаҳои умумиҷаҳонии футболи касбӣ шуд[3][4].

Мақсад ва вазифаҳо

вироиш

Мақсади асосии Лигаи касбии футболи Ӯзбекистон ташкил намудани футбол байни дастаҳои футболи Ҷумҳурии Ӯзбекистон, мутаносибан, Суперлига, Про-Лига, Лигаи якум, Лигаи олии футзал ва Лигаи Олӣ, Кубоки Узбекистон, Лига кубог, Суперкубок мебошад. Узбекистон, хамаи категорияхои синну соли Узбекистон ва дигар чунин футболи касбй иборат аст аз координацияи гузаронидани мусобикахо, ташкил ва гузаронидани мусобикахо байни клубхои футбол, рохнамоии фаъолияти варзиши, ташкилию рохбари ва робитахои мутакобила мебошад[5].

Ҳар моҳ тавассути овоздиҳии коршиносон беҳтарин бозигарон, доварони беҳтарин ва голҳои беҳтарини Суперлигаи Узбакистонро муайян мекунад ва ғолибонро мукофот медиҳад[6]. Дар охири сол он якҷо бо Ассотсиатсияи футболи Ӯзбекистон маросими ҷоизасупорӣ баргузор мешавад[7][8].

Сарварон

вироиш

Фарҳод Магометов солҳои 2008-2017 дар мақоми раҳбари аввали ин созмон кор кардааст[9][10]. Аз сентябри соли 2017 то соли 2019 Амон Ғафуров раҳбарии ин созмонро бар ӯҳда дошт[11]. Баъдан, солҳои 2019-2020 раҳбарии ин созмонро Даврон Шоқурбонов бар ӯҳда дошт[12]. Диёр Имомхоҷаев, ки аз соли 2020 то соли 2022 муваққатан директори генералӣ буд, соли 2022 директори генералии ин созмон таъин шуд[13].

Ном таъин шудааст Озод карда шуд
Фарҳод Магометов 04.09.2008 04.09.2017
Амон Ғафуров 04.09.2017 17.06.2019
Даврон Шоқурбонов 17.06.2019 26.05.2020
Диёр Имомхоҷаев 26.05.2020 то ҳол

Комитети ичроия

вироиш

Диёр Имомхоҷаев, директори генералӣ[14].

Одил Аҳмедов, узви Кумитаи иҷроия, ноиби президенти Ассотсиатсияи футболи Ӯзбекистон[15].

Тӯлабек Акрамов, узви Кумитаи иҷроия, ноиби президенти бошгоҳи футболи «Локомотив-Тошкент»[16].

Баҳодир Мирзаев, узви Кумитаи иҷроия, директори генералии бошгоҳи футболи АГМК[17].

Алишер Юсупов, узви Кумитаи иҷроия, менеҷери бошгоҳи футболи «Насаф»[18].

Ойбекхон Иброҳимхонов, узви Кумитаи иҷроия, машваратчии ҳуқуқшиноси Лигаи касбии футболи Ӯзбекистон[19].

Мусобиқаҳо дар доираи салоҳияти O'zPFL

вироиш

Чемпионати Узбекистон оид ба футбол

вироиш

Суперлигаи Узбакистон волотарин бахш дар системаи мусобиқоти футболи Узбакистон аст, ки дар он бошгоҳҳои касбии футбол ширкат мекунанд. Он соли 1992 бо номи "Лигаи асосӣ" таъсис ёфтааст. Чемпионат моххои март—ноябрь барпо мегардад ва хар як команда дар 26 давр як вохурй мегузаронад[20]. То соли 2018 ин мусобиқа расман Лигаи Олӣ номида мешуд. Аз соли 2019 бо иштироки сарпарасти титулӣ он аввал Суперлигаи Пепси, баъдан Суперлигаи Кока-Кола аз соли 2020 ва Супер Лигаи Артел аз соли 2024 номида мешавад. Дар таърихи чемпионатҳои Ӯзбекистон ҳамагӣ 45 клуб иштирок карда, танҳо 8-тои онҳо ба шоҳсуфаи қаҳрамонӣ баромаданд: «Пахтакор» - 16 маротиба, «Нефтчӣ» - 5 маротиба, «Бунёдкор» - 5 маротиба, «Локомотив» - 3 маротиба, «Дӯстлик» - 2 маротиба., ЦСКА Тошкент – 1 бор, “Навбаҳор” – 1 бор, “Насаф” – 1 бор. Солҳои гуногун шумораи дастаҳо дар чемпионати Ӯзбекистон гуногун буд. Солхои аввал дар чемпионат 16 команда, баъд дар солхои гуногун шумораи командахо 14, 18 ва 20-ро ташкил медод. Дар соли 2018 шумораи дастаҳои чемпионат 12 нафар буд. Аз соли 2025 сар карда, дар он 16 даста иштирок мекунанд[21].

Ҷоми Ӯзбекистон аз рӯи футбол

вироиш
 
Ўзбекистон кубоги

Бошгоҳи футболе, ки аз ҳама бештар Ҷоми Узбакистонро ба даст овардааст, «Пахтакор» (13 бор) мебошад. Клубҳои «Бунёдкор» ва «Насаф» 4 маротиба, «Навбаҳор» ва «Локомотив» 3 бор, клуби «Нефтчӣ» 2 маротиба, АГМК, «Дӯстлик» ва «Андиҷон» як бор ғолиб омадаанд[22].

Клуби футболи «Пахтакор» аз рӯи шумораи ғалабаҳо дар Ҷоми Узбакистон (13 маротиба) рекордсмен ба ҳисоб меравад. Клубҳои «Бунёдкор» ва «Насаф» ҳар кадом 4 маротиба, «Навбаҳор» ва «Локомотив» 3 бор, «Нефтчӣ» 2 бор, «АГМК», «Андиҷон» ва «Дӯстлик» 1 бор ғолиб омадаанд[23][24].

Ҷоми ЛКФ аз рӯи футбол

вироиш

Ҷоми Лигаи Узбакистон мусобиқаи ҳарсола оид ба футбол байни мардон аст. Мусобиқаҳое, ки аз соли 2010 аз ҷониби Лигаи касбии футболи Узбакистон ва Ассотсиатсияи футболи Узбакистон баргузор мешаванд, дар солҳои 2016-2018 баргузор нашуданд. Ўзбекистон Лига кубоги биринчи марта 2019 йилда ташкил этилган. Дар он асосан бошгоҳҳои Узбакистон, инчунин бошгоҳҳои футболи Қирғизистон, Тоҷикистон, Туркманистон ва Қазоқистон бо пешниҳоди Ӯзбакистон иштирок мекунанд. Нахустин ғолиби мусобиқа дастаи «Пахтакор Тошканд» гардид[25][26].

Суперкубоги дар Ўзбекистон

вироиш
 
Ўзбекистон Суперкубоги

Ин мусобиқа аз 1 бозӣ иборат аст, ки дар он: ғолиби Ҷоми Узбакистон дар мавсими гузашта ва қаҳрамони лигаи олӣ вомехӯранд. Агар Ҷом ва Чемпионатро як даста ба даст орад, он гоҳ клуби дар чемпионат ҷои дуюмро ишғолкунанда бо Чемпион бозӣ мекунад[27].

Лигаи Про

вироиш

Бо қарори роҳбарияти ПФЛ аз 21 ноябри соли 2017 Лигаи 1-и Ӯзбекистон расман аз мавсими соли 2018 ба Про-Лигаи Ӯзбекистон табдил ёфт. Лига аз 18 ба 16 даста кам карда шуд[28].

Лигаи якум

вироиш

Он аз соли 2010 фаъолият дорад. Аз мавсими соли 2010 мусобиқаҳои лигаи аввал ба ду минтақа тақсим мешаванд: минтақаи шарқӣ ва ғарбӣ. Дастаҳои минтақаи Шарқӣ аз клубҳои футболи Андиҷон, Намангон, Фарғона ва вилояти Тошканд иборатанд. Дастаҳои минтақаи ғарбӣ аз клубҳои футболи вилоятҳои Сирдарё, Ҷиззах, Навоӣ, Самарқанд, Қашқадарё, Сурхондарё, Бухоро, Хоразм ва Ҷумҳурии Қорақалпоғистон иборатанд. Шумораи дастаҳои ширкаткунанда дар ҳар як минтақа: 14.

Лигаи якуми Узбекистон пештар аз руи системаи футбол мусобикаи класси дуюм буд. Пас аз таъсиси Лигаи Про дар соли 2018, Лигаи якум аз соли 2020 аз нав ташкил карда шуд ва ҳоло мусобиқаи сатҳи сеюм дар кишвар мебошад[29].

Чемпионати U21

вироиш

Мусобиқае, ки дар он дастаҳои ҷавонони дастаҳои лигаи олӣ аз рӯи низоми футболи Узбакистон бозӣ мекунанд. Унда Ўзбекистон ПФЛ низомларига мувофиқ, 21 ёшдан кичик футболчилар иштирок этади. Бозиҳои қаҳрамонии U21 як рӯз пас аз бозиҳои дастаҳои асосӣ баргузор мешаванд[30][31].

Чемпионати U19

вироиш

Дастаи мунтахаби ҷавонони то 19-сола дар Чемпионати ҷаҳон оид ба футбол (U20), Чемпионати Осиё то 19-сола (U19) ва дигар мусобиқаҳо шарафи Узбакистонро ҳимоя мекунад. Мусобиқа байни дастаҳои то 19-солаи бошгоҳҳои Суперлига ва Лигаи Про. Чемпионати U19 соли 2021 таъсис ёфтааст. Дар он хамаи клубхои ду лигам олй бо шогирдони худ барои галаба мубориза мебаранд. Мусобиқа байни дастаҳои то 19-солаи бошгоҳҳои Суперлига ва Лигаи Про. Чемпионати U19 соли 2021 таъсис ёфтааст. Дар он хамаи клубхои ду лигаи олй бо шогирдони худ барои галаба мубориза мебаранд[32][33].

Мусобиқаҳои ҳамкорӣ

вироиш
 
Ҷоми Хадамоти амнияти давлатии

Дар ҳамкорӣ бо Хадамоти амнияти давлатии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, Вазорати варзиш ва Агентии кор бо ҷавонон Ҷоми Хадамоти амнияти давлатии баргузор мешавад[34].

Инчунин дар ҳамкорӣ бо Вазорати таҳсилоти олӣ, илм ва инноватсия, Вазорати корҳои дохилӣ ва Ассотсиатсияи футбол мусобиқаҳои Ҷоми донишҷӯёнро баргузор менамояд[35].

Сарпарастон

вироиш

Ўзбекистон Профессионал футбол лигаси 2018-2019 йилларда Pepsi компанияси билан ҳамкорлик қилган. Аз соли 2019 инҷониб Coca-Cola Beverage Uzbekistan сарпарасти титулии Суперлигаи Ӯзбекистон мебошад. Дар ВАО ва чорабиниҳои расмӣ дивизиони олии чемпионати футболи Ӯзбекистон Coca-Cola Superliga номида мешавад[36]. Соли 2020 бо ширкати суғуртавии «Apex Insurance» ҳамкорӣ ба роҳ мондааст. Ширкат суғуртаи тиббии зиёда аз 1500 бозигарони касбиро, ки дар лига ба қайд гирифта шудаанд, таъмин менамояд[37]. Аз соли 2021 то 2022 ширкати «Эпсилон», Ҷамъияти саҳҳомии «Мадад Инвест Банк», корхонаҳои «Турон Эко Семент» ва Корхонаҳои аккумулятории Ҷиззах сарпараст буданд[38]. 16 марти соли 2023 ширкати "BMB Holding" сарпарасти расмии Суперлига шуд[39][40][41][42]. 12 марти соли равон ширкати Uzcard шарики расмии Лигаи футболи Ӯзбекистон гардид[43][44].

Муваффакиятхо

вироиш
 
Маросими сарфарозкунии УзПФЛ 2022

Лигаи касбии футболи Ӯзбекистон яке аз пешсафони иҷозатномадиҳӣ дар қитъаи Осиё мебошад. Аз рӯи натиҷаҳои соли 2021 12 бошгоҳи Узбакистон муҷаввизи Конфедератсияи футболи Осиёро ба даст оварданд ва ин 3-умин натиҷаи беҳтарин дар қитъа ба қайд гирифта шуд. Дар соли 2021 миёни дастаҳои занона 2 бошгоҳи Узбакистон дар Осиё аввалин шуда аз муҷаввиз бомуваффақият гузаштанд[45].

ЎзПФЛ Вазорати адлияи Ҷумҳурии Узбекистон Ассотсиатсияи миллии ташкилотҳои ғайриҳукуматии Узбекистон аз рӯи Соли 2021 аз рӯи натиҷаҳои он ба рӯйхати топ-20 ташкилотҳои шаффофтарини ғайритиҷоратӣ дохил карда шудааст[46].

Эзоҳ

вироиш
  1. ↑ Sport maktablari faoliyatini hamda sport maktablari trenerlari va mutaxassislari mehnatini moddiy rag‘batlantirish tizimini yanada takomillashtirish to‘g‘risida. LexUz (23.09.2010).
  2. ↑ Sports.uz.
  3. ↑ OʻzPFL Jahon Professional futbol ligalari assotsiatsiyasi aʼzosiga aylandi. 10 Январ 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 Январ 2023.
  4. ↑ World Association of Professional Football Leagues
  5. ↑ PFL Superliga taqvimini o‘zgartirdi va o‘zgarishlarga izoh berdi. kun.uz.
  6. ↑ PFL oyning eng yaxshilarini aniqlash mexanizmini o'zgartirdi.
  7. ↑ Superligada oyning eng yaxshilari qanday aniqlanadi?.
  8. ↑   PROFESSIONAL FUTBOL LIGASI TAQDIRLASH MAROSIMI - 2022
  9. ↑ Diyor Imomxoʻjayev. Omad sizga, Farhod Magomedov. championat.asia.
  10. ↑ Farhod Magomedov PFL direktorligidan bo‘shatildi. kun.uz (10.10.2017).
  11. ↑ PFL bosh direktori Omon G‘ofurov iste'foga chiqdi. kun.uz.
  12. ↑ Rasman: Davron Shakurbanov O'zPFL bosh direktori vazifasini vaqtincha bajaruvchi etib tayinlandi. championat.asia.
  13. ↑ Bukmekerlik idoralari, kelishilgan o‘yinlar va futboldagi korrupsiya. PFL rahbariyati bilan suhbat. kun.uz.
  14. ↑ O‘zbekiston Professional futbol ligasi Ijroiya qo‘mitasi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 4 апрели 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 марти 2023.
  15. ↑ O‘zbekiston Professional futbol ligasi Ijroiya qo‘mitasi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 4 апрели 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 марти 2023.
  16. ↑ O‘zbekiston Professional futbol ligasi Ijroiya qo‘mitasi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 4 апрели 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 марти 2023.
  17. ↑ O‘zbekiston Professional futbol ligasi Ijroiya qo‘mitasi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 4 апрели 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 марти 2023.
  18. ↑ O‘zbekiston Professional futbol ligasi Ijroiya qo‘mitasi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 4 апрели 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 марти 2023.
  19. ↑ O‘zbekiston Professional futbol ligasi Ijroiya qo‘mitasi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 4 апрели 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 марти 2023.
  20. ↑ O‘zbekistonda Superliga tashkil etiladi.
  21. ↑ 2025 yilgi mavsumdan boshlab Superligada 16 ta jamoa ishtirok etadi.
  22. ↑ Кубок Узбекистана.
  23. ↑ O'zbekiston Kubogi. Finallar tarixidan. championat.asia.
  24. ↑ Andijon O’zbekiston kubogiga ega chiqqan 9-klubga aylanishi mumkin
  25. ↑ arxiv nusxasi. 30 Январ 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 июни 2023.
  26. ↑ UzPFL :: Paxtakor(пайванди дастнорас — таърих). 22 июни 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 июни 2023.
  27. ↑ Ўзбекистон Суперкубоги - 2024. Сейткамолов, Кошелев, Пишур, Машарипов. Олдинги 8 та ўйинда кимлар майдонга тушган? (25 май 2024).
  28. ↑ Oʻzbekiston Birinchi ligasi rasman O‘zbekiston Pro ligasi deb o‘zgartirildi. 30 Январ 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 июни 2023.
  29. ↑ Birinchi liga turnir jadvali.
  30. ↑ https://www.transfermarkt.com/usbekistan-u21/startseite/verein/30418
  31. ↑ Чемпионат Узбекистана по футболу (до 21)
  32. ↑ Uzbekistan U19. Transfermarkt.
  33. ↑ Чемпионат Узбекистана по футболу (до 19)
  34. ↑ DXX raisi kubogining tantanali taqdirlash marosimi bo‘lib o‘tdi.
  35. ↑ Poytaxt talabalari o‘rtasida Students cup musobaqasi o‘tkaziladi — PFL.
  36. ↑ Coca-Cola sponsors the 2019 Uzbekistan Super League
  37. ↑ PFL APEX INSURANCE bilan hamkorlikni uzaytirdi
  38. ↑ Жамоалардан пул оладиган эмас, уларга пул берадиган ташкилотга айланишимиз керак — ЎзПФЛ раҳбари.
  39. ↑ BMB HOLDING becomes official sponsor of Uzbekistan Professional Football League
  40. ↑ BMB Trade group Liga rasmiy homiysiga aylandi. 16 марти 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 марти 2023.
  41. ↑ Artel O‘zbekiston Professional futbol ligasining titul homiyiga aylandi.
  42. ↑ Artel 2026 йил якунига қадар Суперлига титул ҳомийсига айланди.
  43. ↑ UZCARD O‘zbekiston futbolini rivojlantirish yo‘lida muhim qadam tashladi. 25 октябри 2024 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 марти 2024.
  44. ↑ UZCARD O‘FA va PFL rasmiy hamkoriga aylandi.
  45. ↑ Litsenziyalash yakunlari: 12 ta klub OFK litsenziyasini, 9 ta klub esa milliy litsenziyani shartli ravishda qo‘lga kiritdi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 5 июли 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 октябри 2022.
  46. ↑ Litsenziyalash yakunlari: 12 ta klub OFK litsenziyasini, 9 ta klub esa milliy litsenziyani shartli ravishda qo‘lga kiritdi. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi. 5 июли 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 октябри 2022.

Пайвандҳо

вироиш
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Лигаи_касбии_футболи_Ӯзбекистон&oldid=1416612"