Лҳаса

Лҳа́са (талаффуз: l̥ásə, тибетӣ ལྷ་ས, транскрипсия Вайли lha sa, чинии сунатӣ: 拉薩, сода: 拉萨, пинйин: Lāsà) — ҳавзаи шаҳрӣ дар ноҳияи мухтори Тибети ҶХЧ, ҷойгоҳи ҳукумати ноҳияи мухтор, пойтахти пештараи собиқ давлати соҳибистиқлоли Тибет. Чизеро, ки одатан «шаҳри Лҳаса» (пойтахти таърихии Тибет) меноманд — ин ноҳияи муосири Чэнгуани ҳавзаи шаҳрии Лҳаса мебошад. Лҳаса ҳамчунон резиденсияи анъанавии Далай-лама мебошад. Тарҷумаи «лҳаса» аз забони тибетӣ маънои «ҷойи Худо»-ро дооад.

Лҳаса
чинӣ: 拉萨市 тибетӣ: ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར།
Кишвар	Чин
Таърих ва ҷуғрофиё
Таърихи таъсис	633
Масоҳат	29 634,01 км²
Баландӣ	3 650 м
Вақти минтақавӣ	UTC+8:00
Аҳолӣ
Аҳолӣ	▼867 891 тан (2020)
Шиносаҳои ададӣ
Коди телефон	891
Нишонаи почта	850000
Парвандаҳо дар Викианбор

Мероси ҷаҳонии ЮНЕСКО, № 707 рус. • ингл. • фр.

Ҷуғрофия

Аҳолӣ

Аҳолии вилояти Ченгуан тақрибан 250 ҳазор нафарро ташкил медиҳад ва шумораи умумии аҳолии тамоми шаҳраки Лхаса 521 ҳазор нафарро ташкил медиҳад, аз ҷумла муҳоҷирон ва ба истиснои гарнизони ҳарбӣ –100 ҳазор мардум муҳоҷир ҳастанд.

Мутобиқи барӯйхатгирии аҳолии соли 2000, 81,6% аҳолӣ Тибетҳои этникӣ мебошанд. Ин рақам аскарон ва муҳоҷирони ғайрирасмиро дар бар намегирад, ки аксарашон чинӣ мебошанд. Ҳукумати Тибет дар мавриди бадарғаҳо тахмин мезанад, ки Тибетҳои этникӣ дар шаҳри Лхаса ақаллиятанд.

Дар вақтҳои охир либерализатсияи назарраси иқтисоди Чин ба назар расид, аксари хитоӣ низ дар наздикии Лхаса ҷойгир шуда, иқтисоди маҳаллиро фаъол карданд.

Сайёҳӣ

Тибқи маълумоти расмӣ, дар соли 2004 1,1 миллион сайёҳ аз Тибет дидан карданд. Ҳукумати Чин интизор дорад, ки шумораи сайёҳон то соли 2020 то 20 миллион афзоиш ёбад, теъдоди зиёди сайёҳон чинӣ мебошанд. Тарафдорони густариши мухторияти Тибет бар ин ақидаанд, ки шумораи аз ҳад зиёди сайёҳон ба оқибатҳои фалокатовари фарҳанги беназири Тибет ва эҷоди ёдгориҳои фарҳангии сунъии Диснейлэнд оварда мерасонад.

Нақлиёт

Ба шаҳр Фурудгоҳи Гонггар, ки 62 км дур аст, хидмат мекунад.

Моҳи октябри соли 2005 сохтмони роҳи оҳани Синхай то Лхаса ба итмом расид ва дар соли 2006 интиқоли мусофирон оғоз ёфт. Шаҳр бузургтарин истгоҳи роҳи оҳани ин шоҳроҳро дорад.

Соли 2014 роҳи оҳани Лхаса-Шигатсе кушода шуд, ки имкониятҳои саёҳатро дар дохили кишвар ба Тибет васеъ кард. Поезди Z8801 соати 8:30 ба Лхаса меравад ва соати 11:25 ба Шигатсе мерасад, Z8803 соати 15:20 мебарояд ва 17:59 мерасад. Арзиши чиптаи дараҷаи поёнӣ 40,5 юан аст. Поездҳои бозгашт: З8804 аз Шигатсе соати 12:05 мебарояд ва соати 14:40 мерасад, Z8802 аз соати 18:40 баромада, соати 21:33 мерасад.

Бародаршаҳрҳо

• Элиста, Калмикия - аз 27 октябри соли 2004.

Ҳамчунин бинед

• Рӯйхати объектҳои мероси ҷаҳонии ЮНЕСКО дар Чин
• Потала
• Ҷоханг
• Масҷиди Лхаса

Адабиёт

• 430 million yuan in place for Lhasa-Gongkar airport expressway. China Tibet Online (2 августи 2010). 16 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 16 феврали 2015.
• A journey in Tibet: Mila Mountain. People's Daily Online (5 марти 2012). 20 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 20 феврали 2015.
• Alexander, André. The Traditional Lhasa House: Typology of an Endangered Species. — LIT Verlag Münster, 2013. — ISBN 978-3-643-90203-0.
• {{{заглавие}}}.
• An, Caidan. Tibet China: Travel Guide. — China Intercontinental Press, 2003. — ISBN 978-7-5085-0374-5.
• {{{заглавие}}}. [{{{1}}} Бойгонӣ шудааст] {{{2}}}.
• Barnett, Robert. Cutting Off the Serpent's Head: Tightening Control in Tibet, 1994–1995. — Human Rights Watch, 1996. — ISBN 978-1-56432-166-4.
• Basic Dazi(пайванди дастнорас — таърих). Dazi Industry and Information Bureau. 21 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 феврали 2015.
• Bisht, Ramesh Chandra. International Encyclopaedia Of Himalayas (5 Vols. Set). — Mittal Publications, 2008. — ISBN 978-81-8324-265-3.
• Booming Lhasa Qushui. CCTV: China Central People's Radio (5 Декабри 2003). 17 феврали 2015 санҷида шуд.
• {{{заглавие}}}.
• Buckley, Michael. Tibet. — Bradt Travel Guides, 2012. — ISBN 978-1-84162-382-5.
• Buckley, Michael. Meltdown in Tibet: China's Reckless Destruction of Ecosystems from the Highlands of Tibet to the Deltas of Asia. — St. Martin's Press, 2014. — ISBN 978-1-137-47472-8.
• Cabezón, José Ignacio Introduction to Sera Monastery. THL (2008). 2 марти 2015 санҷида шуд.
• Ceramic skill, treasure of herdsmen in Maizhokunggar. China Tibet News(пайванди дастнорас — таърих) (31 Январ 2015). 9 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 9 феврали 2015.
• Chellaney, Brahma. Water: Asia's New Battleground. — Georgetown University Press, 2013. — ISBN 978-1-62616-012-5.
• Cheng, Joseph Y. S. Whither China's Democracy? Democratization in China Since the Tiananmen Incident. — City University of HK Press, 2011. — ISBN 978-962-937-181-4.
• China region completes work on 100-MW Zhikong. HydroWorld (28 феврали 2007). 6 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 6 феврали 2015.
• Chinese Buddhist temple tour: Lhasa Nie Tong Temple (Dolma Lacan)(чинӣ) (17 октябри 2007). 25 феврали 2015 санҷида шуд.
• Chow, Chung Wah; Eimer, David; Heller, Carolyn B.; Huhti, Thomas. China. — Lonely Planet, 2009. — ISBN 978-1-74220-325-6.
• Damxung Land Resources(чинӣ)(пайванди дастнорас — таърих). Land and Resources Information Center of Tibet Autonomous Region (15 августи 2010). 8 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 8 феврали 2015.
• Damxung Mineral Resources(чинӣ)(пайванди дастнорас — таърих). Land and Resources Information Center of Tibet Autonomous Region. 8 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 8 феврали 2015.
• Wang Yi Lin. Damxung Tibet Introduction(чинӣ). CCTV (7 октябри 2008). 8 феврали 2015 санҷида шуд.
• Dazi. Baidu Baike. Baidu. 7 феврали 2015 санҷида шуд.
• Dazi Overview(пайванди дастнорас — таърих). Dazi county government (10 июли 2013). 21 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 феврали 2015.
• Diemberger, Hildegard. When a Woman Becomes a Religious Dynasty: The Samding Dorje Phagmo of Tibet. — Columbia University Press, 2014. — ISBN 978-0-231-14321-9.
• {{{заглавие}}}.
• Dorje, Gyurme; Kapstein, Matthew. The Nyingma School of Tibetan Buddhism: Its Fundamentals and History. — Boston: Wisdom Publications, 1991. — Т. 2: Reference Material. — ISBN 0-86171-087-8.
• Dorje, Gyurme. Footprint Tibet Handbook. — 2. — Bath, England, 1999. — ISBN 1-900949-33-4.
• Dowman, Keith. The Power-places of Central Tibet: The Pilgrim's Guide. — London: Routledge & Kegan Paul, 1988. — ISBN 0-7102-1370-0.
• Drikung Thil. Drikung Kagyu Order of Tibetan Buddhism. 27 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 феврали 2015.
• Duilongdeqing County(чинӣ). Administrative divisions Network. 10 феврали 2015 санҷида шуд.
• Chengguan District of Lhasa. Baidu Baike. Baidu. 17 феврали 2015 санҷида шуд.
• Fenton, Peter. Tibetan Healing: The Modern Legacy of Medicine Buddha. — Quest Books Theosophical Publishing House, 1999. — ISBN 978-0-8356-0776-6.
• First drug rehabilitation center in Tibet to be constructed in Duilongdeqing County. China Tibet Online (29 июни 2009). 10 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 июли 2009.
• Foster, Simon; Lee, Candice; Lin-Liu, Jen; Reiber, Beth; Tini Tran; Lee Wing-sze; Christopher D. Winnan. Frommer's China. — John Wiley & Sons, 2012. — ISBN 978-1-118-23677-2.
• Gandain Monastery. — China Intercontinental Press, 1997. — ISBN 978-7-80113-312-0.
• {{{заглавие}}}.
• Government Work Report(пайванди дастнорас — таърих). Linzhou People's Government Office (21 марти 2011). 15 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 феврали 2015.
• Guan, Steve Tibet commences new hydropower plant. China Coal Resource (12 Декабри 2013). 6 феврали 2015 санҷида шуд.
• Guo, Feng Peng. Tibet Duilongdeqing county total civilian ecological vanguard striving to protect the mountains (19 июли 2014). Бойгонӣ шудааст 10 феврали 2015  сол. Проверено 10 феврали 2015.
• Hackett, Paul G.; Bernard, Theos. Theos Bernard, the White Lama: Tibet, Yoga, and American Religious Life. — Columbia University Press, 2013. — ISBN 978-0-231-53037-8.
• Harrison, T.M. Did the Himalaya Extrude from Beneath Tibet? // Channel Flow, Ductile Extrusion and Exhumation in Continental Collision Zones. — Geological Society of London, 2006. — ISBN 978-1-86239-209-0.
• Xinhua. Historic Dra Yerpa Temple in Tibet. China Tiber Online (10 сентябри 2012). 15 сентябри 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 1 ноябри 2012.
• Huffman, Brent Bharal, Himalayan blue sheep. Ultimate Ungulate (22 марти 2004). 2 марти 2015 санҷида шуд.
• Hydroelectric Power Plants in China – Tibet. Platts UDI World Electric Power Plants Data Base (3 октябри 2012). 6 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 9 феврали 2015.
• Inside Nimu. China Tibet Online. 20 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 1 Декабри 2018.
• J. Gao. Advances in Climate Change and Global Warming Research and Application: 2013 Edition. — ScholarlyEditions, 2013. — ISBN 978-1-4816-8220-6.
• Johnson, Tim. Tragedy in Crimson: How the Dalai Lama Conquered the World But Lost the Battle with China. — Nation Books, 2011. — ISBN 978-1-56858-649-6.
• Kapstein, Matthew T. The Tibetans. — John Wiley & Sons, 2013. — ISBN 1-118-72537-9.
• Kelly, Robert; Bellezza, John Vincent. Tibet. Ediz. Inglese. — Lonely Planet, 2008. — ISBN 978-1-74104-569-7.
• Landon, Perceval. Lhasa the Mysterious City. — Concept Publishing Company, 1905.
• LaRocca, Donald J. Warriors of the Himalayas: Rediscovering the Arms and Armor of Tibet. — Metropolitan Museum of Art, 2006. — ISBN 978-1-58839-180-3.
• {{{заглавие}}}.(пайванди дастнорас)
• Lhasa(чинӣ). Baidu Baike. Baidu. 2 марти 2015 санҷида шуд.
• Lhasa Duilongdeqing County Introduction(чинӣ). Lhasa Tourism. 10 феврали 2015 санҷида шуд.
• Lhasa Duilongdeqing County Profile(чинӣ). Chinese Government Network. 9 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 9 феврали 2015.
• Lhasa Qushui Introduction(чинӣ). Chinese Government Network. 17 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 17 феврали 2015.
• Lhasa Qushui Introduction(чинӣ). Lhasa Tourism. 17 феврали 2015 санҷида шуд.
• Lhasa Railway Station. Tripadvisor. 10 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 феврали 2015.
• Lhasa Railway Station Duilongdeqing County. China Comfort Travel. 10 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 феврали 2015.
• Lhasa region map. China Mike. 28 феврали 2015 санҷида шуд.
• {{{заглавие}}}.
• Lhasa, Tibet Linzhou Hutoushan reservoir is a paradise for photographers(чинӣ). Tibet Travel Web. 13 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 13 феврали 2015.
• {{{заглавие}}}.
• Lin, Karen Black-Necked Cranes Flocking Back to Tibet. China Tibet Online (12 Декабри 2013). 13 феврали 2015 санҷида шуд.
• Lin, Tony Duilongdeqing County, Lhasa. Tibet Travel (27 май 2014). 10 феврали 2015 санҷида шуд.
• Ling, Haicheng. Buddhism in China. — China Intercontinental Press, 2005. — ISBN 978-7-5085-0840-5.
• Linzhou County Profile(пайванди дастнорас — таърих). Lhasa Municipal Bureau of Industry and Information (22 июни 2011). 15 феврали 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 марти 2016.
• Linzhou Industry News(пайванди дастнорас — таърих). Lhasa Municipal Bureau of Industry and Information (22 июни 2011). 15 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 марти 2016.
• Linzhou. TibetOL. China Intercontinental Communication Center. 15 феврали 2015 санҷида шуд.
• Ancient Stone Relief of Kangma. China Tibet Information Center (2003). 8 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 8 феврали 2015.
• Mayhew, Bradley; Kohn, Michael. Tibet. — Lonely Planet Publications, 2005. — ISBN 1-74059-523-8.
• McCue, Gary. Trekking in Tibet: A Traveler's Guide. — The Mountaineers Books, 2010. — ISBN 978-1-59485-411-8.
• Mei, Zhimin Lhasa, Tibet Damxung – 6.6 Earthquake(чинӣ). China News Network (6 октябри 2008). 8 феврали 2015 санҷида шуд.
• Metcalfe, I. Late Paleozoic and Mesozoic paleogeography of eastern Pangea and Thethys // Pangea: Global Environments and Resources / Embry, Ashton F.; Beauchamp, Benoit; Glass, Donald J.. — Calgary, Alberta, Canada: Canadian Society of Petroleum Geologists, 1994. — ISBN 978-0-920230-57-2.
• {{{заглавие}}}.
• Mozhugongka County(чинӣ). China Intercontinental Communication Center. 9 феврали 2015 санҷида шуд.
• Mozhugongka county economic and social development highlights(чинӣ). Tibet Autonomous Region People's Government (27 Декабри 2007). 8 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 9 феврали 2015.
• Mozhugongka County(чинӣ). Mozhugongka County Information Office (19 Декабри 2014). 9 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 9 феврали 2015.
• Mozhugongka County Overview(чинӣ). Lhasa Municipal Bureau of Industry and Information. 9 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 9 феврали 2015.
• Mozhugongka County(чинӣ). TibetOL. 9 феврали 2015 санҷида шуд.
• Nie Tong Temple. China Tibet Online (4 июли 2005). 25 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 30 ноябри 2018.
• Niyang River. Tibet Vista Travel. 9 феврали 2015 санҷида шуд.
• Nyêmo County(чинӣ). Baidu Baike. Baidu. 20 феврали 2015 санҷида шуд.
• Nyêmo County 2012 Summary of Economic and Social Development. Xinhua(пайванди дастнорас — таърих) (20 феврали 2013). 20 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 20 феврали 2015.
• Nyêmo County. haotui.com. 20 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 20 феврали 2015.
• Nyêmo County Overview(пайванди дастнорас — таърих). Municipal People's Government of Lhasa (15 марти 2011). 20 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 феврали 2015.
• {{{заглавие}}}.
• Ozacar, Arda Paleotectonic Evolution of Tibet(пайванди дастнорас — таърих) (2015). 18 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 18 феврали 2015.
• Pletcher, Kenneth. The Geography of China: Sacred and Historic Places. — The Rosen Publishing Group, 2010. — ISBN 978-1-61530-134-8.
• Pommaret, Françoise. Lhasa in the Seventeenth Century: The Capital of the Dalai Lamas. — BRILL, 2003. — ISBN 90-04-12866-2.
• Powers, John. Introduction to Tibetan Buddhism. — Snow Lion Publications, 2007. — ISBN 978-1-55939-835-0.
• {{{заглавие}}}.
• Qushui & Duilongdeqing County. Scenic Chinese dictionary. 17 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 августи 2020.
• Resettlement and railroad construction in Lhasa: new images. International Campaign for Tibet (15 апрели 2005). 14 феврали 2015 санҷида шуд.
• Salvacion, Manny Registered Number of Mobile Phone Users in Tibet Hits Nearly 3 Million. Yibada (3 марти 2015). 4 марти 2015 санҷида шуд.
• Sandberg, Graham. The City of Lhasa // The Eclectic Magazine of Foreign Literature, Science, and Art. — Leavitt, Trow & Company, 1889.
• Sanpower Group donated RMB300,000 to Mozhugongka County. Sanpower Group (2 сентябри 2011). 9 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 9 феврали 2015.
• Shakabpa, Tsepon Wangchuk Deden. One Hundred Thousand Moons: An Advanced Political History of Tibet. — BRILL, 2009. — ISBN 90-04-17732-9.
• {{{заглавие}}}.
• Shen, Xianjie. Crust-Mantle Thermal Structure and Tectonothermal Evolution of the Tibetan Plateau. — VSP, 1996. — ISBN 90-6764-223-1.
• Shi, Jierui First expressway in Tibet halves time from downtown Lhasa to airport(пайванди дастнорас — таърих) (19 июли 2011). 16 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 16 феврали 2015.
• Department of Population, Social, Science and Technology Statistics of the National Bureau of Statistics of China (国家统计局人口和社会科技统计司) and Department of Economic Development of the State Ethnic Affairs Commission of China (国家民族事务委员会经济发展司) (2003), 2000年人口普查中国民族人口资料 [Tabulation on Nationalities of 2000 Population Census of China], 2 volumes, Beijing: Nationalities Publishing House, ISBN 7-105-05425-5  CS1 maint: Multiple names: authors list (link)
• Tibet. chinamaps.org. 20 феврали 2015 санҷида шуд.
• Tibet Maps. ChinaTourGuide. 28 феврали 2015 санҷида шуд.
• {{{заглавие}}}.
• {{{заглавие}}}.
• {{{заглавие}}}.
• Waddell, Laurence A. Lhasa and Its Mysteries: With a Record of the Expedition of 1903–1904. — Cosimo, Inc., 1905. — ISBN 978-1-60206-724-0.
• Wan, Tianfeng. The Tectonics of China: Data, Maps and Evolution. — Berlin: Springer, 2010. — ISBN 978-3-642-11866-1.
• Winn, Pete Geology and Geography of the Reting Tsangpo and Lhasa River (Kyi Qu) in Tibet. Exploring the Rivers of Western China. Earth Science Expeditions (2015). 6 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 7 сентябри 2019.
• XE Currency Table: CNY – Chinese Yuan Renminbi. XE. 16 феврали 2015 санҷида шуд.
• Yangbajing(пайванди дастнорас — таърих). Ministry of Culture, P.R.China. 11 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 Январ 2016.
• Yangpachen Monastery. Meiya Travel. 10 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 11 феврали 2015.
• {{{заглавие}}}.
• {{{заглавие}}}.
• {{{заглавие}}}.
• Zhang, Ming-tao; Tong, Wei. The Hydrothermal Activities and Exploitation Potentiality of Geothermal Energy in Southern Xizang (Tibet) // Energy, Resources and Environment: Papers Presented at the First U.S.-China Conference on Energy, Resources and Environment, 7–12 November 1982, Beijing, China. — Elsevier Science, 1982. — ISBN 978-1-4831-3583-0.
• Zheng, Peng Lhasa River Zhi Kong hydroelectric power station put into operation. China Tibet Information Center (24 сентябри 2007). 6 феврали 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 6 феврали 2015.
• {{{заглавие}}}.

Пайвандҳои берунӣ

 

• Лхаса
• Харитаи сайёҳии Лхаса
• Нақшаи пешинаи маркази Лхаса (1959)
• Лхаса. Бойгонӣ шудааст 19 феврали 2020  сол. Суратхо Бойгонӣ шудааст 19 феврали 2020  сол.
• Лхаса_путешествие по городу дар YouTube