Наҷд ва Ҳаса
Аморати Наҷд ва Ҳаса ё Давлати сеюми Саудӣ — давлатест, ки дар нимҷазираи Араб дар чоряки аввали асри 20 вуҷуд дошт.
| Наҷд ва Ҳаса | |||||||
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Пойтахт | Риёз | ||||||
| Шакли ҳукмронӣ | подшоҳии мутлақ[d] | ||||||
Дар солҳои 1890-ум, Иморати Наҷд пош хӯрд ва қисми зиёди заминҳои он таҳти назорати Иморати Ҷебели Шаммар қарор гирифтанд.
Соли 1902 Абдулазиз, аз насли ҳокимони Арабистони Саудӣ барои кумак дар ташкили ҳамла ба Ҷебел Шаммар ба амири Кувайт муроҷиат кард. Азбаски амир бо Рашидиён, ки дар Ҷебел Шаммар ҳукмронӣ мекарданд, мухолифат дошт, ӯ Абдулазизро аз мардум ва силоҳ таъмин кард. Дар натиҷаи як ҳамлаи ҷасуронаи Абдулазиз бо теъдоди ками одамон тавонист шаҳри аҷдодии Саудия — Риёзро забт кунад ва ӯ худро амири нави давлати Саудӣ эълон кард.
Солҳои минбаъда муборизаи байни саудиҳо ва рашидиёнро нишон доданд , ки дар натиҷа минтақаи Ал-Қосим таҳти назорати Абдулазиз қарор гирифт. Дар соли 1913 аз заъфи нерӯҳои усмонӣ дар минтақа истифода бурда, Ал Ҳаса ва Ал Катифро забт кард.
Дар давоми Ҷанги Якуми Ҷаҳонӣ, бритониёиҳо тавассути агенти худ Уилям Шекспир бо Абдулазиз тамос гирифтанд, ки ба шарофати он Шартномаи Дарин дар соли 1915 ба имзо расид, ки тибқи он Абдул-Азиз қавл додааст, ки ба давлатҳои таҳти ҳимояи Бритониё дар соҳилҳо халиҷи Форс ҳамла накунад, аммо дар иваз ба ӯ протекторати Бритониёро кафолат доданд. Аз сабаби он, ки душманони кӯҳнаи Абдулазиз — рашидиён шарикони содиқи империяи Усмонӣ буданд, Абдулазиз имконият пайдо кард, ки бо пули англисӣ бо онҳо ҷанг кунад.
Аммо, дар замони ҷанг, Бритониё на танҳо бо Абдулазиз музокира кард ва пас аз ҷанг дар сарзаминҳои арабии империяи собиқи усмонӣ, Подшоҳии Ҳиҷоз низ ба вуҷуд омад, ки ҳокими он Ҳусейн ибни Алӣ даъво дошт, ки арабҳоро дар зери парчами худ муттаҳид кунад. Дар соли 1919 ӯ сарбозони худро ба манотиқи наздисарҳадии Наҷд интиқол дод, вале мағлуб шуд. Бритониёи Кабир мӯътадил сохтани шӯҳратпарастии шарики худ Ҳусейнро муфид меҳисобид, аммо ба шикасти ӯ роҳ надод.
Дар соли 1921 Абдулазиз ниҳоят Иморати Ҷебели Шаммарро мағлуб кард ва заминҳои онро зам кард ва худро султони Наҷд эълон кард.
Нигаред низ
вироишМанбаъ
вироиш- «История Востока» в 6 томах. Т. V «Восток в новейшее время (1914—1945 гг.)» — М.: издательская фирма «Восточная литература» РАН, 2006. ISBN 5-02-018102-1