Нонхӯракҳо

Нонхӯракҳо
Нонхӯракҳо
	; Нонхӯраки сиёҳ (Blatta orientalis)
Табақабандии илмӣ
???:	Нонхӯракҳо
Номи байнулмилалии илмӣ
	Blattodea Brunner von Wattenwyl, 1882
Забароилаҳо ва оилаҳо
	Corydioidea Nocticolidae; Corydiidae; ; Blaberoidea Ectobiidae; Blaberidae; ; Blattoidea Blattidae; Lamproblattidae; Tryonicidae; Cryptocercidae; термитҳо (9 оила); ;
ITIS	914219
NCBI	85823
EOL	413
FW	170227

Нонхӯракҳо (лот. Blattoptera) — қатори ҳашарот аз забарқатори нонхӯракшаклон (Dictyoptera), ки давраҳои инкишофашон нопурра мебошад, яъне се фаза (тухм, кирмина ва ҳашароти болиғ ё имаго)-ро дар бар мегирад. Нонхӯракҳо яке аз гурӯҳҳои қадимтарини ҳашарот буда, намояндаи онҳо ҳанӯз дар давраи ангишт зиндагӣ мекарданд.

Тавсифот

Тани нонхӯракҳо мусаттаҳ мебошад. Сари нонхӯрак ба поён ҳам шудааст. Мӯйлаби дароз доранд. Узвҳои даҳонашон хоянда аст. Пойҳояшон ба тез гаштан мувофиқ шудааст. Болҳои пеш зичи дурушт буда, болҳои қафо хеле тунук аст. Боли баъзе Ноухӯракҳои модина бисёр кӯтох шудааст, ё ин ки онҳо бол надоранд.

Зиндагӣ

Нонхӯракҳо тухми худро одатан дар капсулаи махсус—ботека, ки аз пардаи хитинӣ иборат аст, мегузоранд. Инкишофи онҳо аз 2—3 моҳ то 3—4 сол давом мекунад. Нонхӯракҳо ҳамахӯранд. Онҳо бештар ҳаёти шабона мегузаронанд. Баъзе намудашон (масалан, нонхӯраки зард — Blattella germanica ва нонхӯраки сиёҳ — Blatta orientalis) дар хонаҳои истиқоматӣ ва биноҳои гарм зиндагӣ карда, ашёи чармин ва маҳсулоти хӯрокро вайрон мекунанд.

Густариш

Дар Осиёи Миёна ва мамлакатҳои Шарқи Наздик нонхӯраки турксттонӣ (Shelsordella tattara)-po низ мансуби организмҳои синантропи (организмҳое, ки ба дараҷаи муайян ба одам алоқа дорад) медонанд.

Намудҳо

Дар айни замон қариб 3,6 ҳазор намуди нонхӯракҳо маълуманд. Онҳо асосан дар субтропика ва тропика паҳн шудаанд.

Дар Тоҷикистон 11 намуди нонхӯракҳо (Ectobius tadzictis, Б. subvitreus, Б. pavlovskii, Phyllodromica tarbinskii вa ғайра) зиндагӣ мекунанд.

Эзоҳ

Сарчашма

Энциклопедияи Советии Тоҷик : [дар 8 ҷ.] / сармуҳаррир А. С. Сайфуллоев. — Д. : СИЭСТ, 1978—1988.