Ру́аль Э́нгелбрегт Гра́внинг А́мундсен (норвегӣ: Roald Engelbregt Gravning Amundsen; 16 июли 1872 — 18 июни 1928) — қутбнавард ва тадқиқотчии норвежӣ.

Руал Амундсен
норвегӣ: Roald Amundsen
Сурат
Ном ҳангоми таваллуд букмул Roald Engelbregt Gravning Amundsen
Таърихи таваллуд 16 июл 1872(1872-07-16)[1][2][3][…]
Зодгоҳ
Таърихи даргузашт тахм. 18 июн 1928(1928-06-18)[4][2][5][…] (55 сол)
Маҳалли даргузашт
Кишвар
Пеша гардишгар, нависанда, дарёнавард, пажӯҳишгар, polar explorer, халабон, мусофир, naval aviator, коргардони филм
Падар Jens Amundsen[d]
Ҷоизаҳо
Имзо
 Парвандаҳо дар Викианбор

Саёҳатҳо

вироиш

Бори аввал (1903—1906) дар киштии «Йоа» ба воситаи гузаргоҳи Шим. Ғарбӣ аз Гренландия ба Аляска шино кард. Дар давоми ду сол дар ҷазираи Кинг-Вилями Арктикии Канада тадқиқоти муҳими геомагнитӣ гузаронд. Руал Амундсен соли 1904 дар нимҷаз. Бутия-Феликс Қутби магнитии шимолиро омӯхт ва аввалин шуда қариб 100 ҷазираи атрофи онро ба харита дохил кард. Соли 1911 бо киштии «Фрам» ба экспедитсияи антарктикӣ баромад; 14 — 16 декабр, 1 моҳ пеш аз экспедитсияи тадқиқотчии англис Р. Скотт ба Қутби Ҷанубӣ расид ва дар бозгашт қаторкӯҳи Маликаи Муд (баландиаш 4500 м)-ро кашф намуд. Баъди аз Антарктика баргаштан Руал Амундсен дрейфи Ф. Нансенро такрор карданӣ шуда, с-ҳои 1918 — 20 бо киштии «Мод» аз Норвегия қад-қади материки Авруосиё то гул. Беринг шино кард. Соли 1926 ба якумин парвози трансарктикии Шписберген — Қутби Шимолӣ — Аляска (ба тавассути дирижабли «Норвегия») роҳбарӣ намуд.

Соли 1928 ҳангоми ҷустуҷӯи экспедитсияи италиявии У. Нобиле дар Арктика ҳалок гардид.

Асарҳо

вироиш

Руал Амундсен дар бораи саёҳатҳои худ якчанд асар навиштааст: «Парвоз аз болои Уқёнуси Яхбаста» (1927, бо ҳамроҳии Л. Элсварт таълиф шудааст), «Экспедитсия дар киштии „Мод“ қад-қади соҳилҳои шимолии Осиё» (1929), «Қутби Ҷанубӣ» (1937). Асарҳои мунтахаб (5 ҷилд, 1936 — 39) ва «Ҳаёти ман» (1959) ба забони русӣ тарҷума шудаанд. Баҳр дар наздикии Антарктида, кӯҳ ва пойгоҳи қутбии америкоӣ (Амундсен — Скотт), инчунин халиҷ дар Уқёнуси Яхбастаи Шимолӣ ба номи Амундсен гузошта шудаанд.

Сарчашма

вироиш