Рӯй (филиз)

Рӯй (англ. zinc) — унсури химиявӣ, рақами атомиаш 30 буда бо рамзи Zn ишора карда мешавад.

Руҳ, ₃₀Zn

Руҳ
Номи дигар	zinc
Вазни атомии муқаррарӣ Ar, std(Zn)	7001653800000000000♠65.38(2)
Руҳ дар ҷадвали даврӣ
ҳидроген ҳелий литий бериллий бор (элемент) карбон натрий оксиген фтор неон натрий магний алюминий силитсий фосфор сулфур хлор аргон калий калсий скандий титан (элемент) ванадий хром манган оҳан кобалт никел мис руҳ галлий германий арсен селен бром криптон рубидий стронсий иттрий сирконий ниобий молибден технетсий рутений родий палладий нуқра кадмий индий қалъагӣ сурма теллур йод ксенон сезий барий лантан серий празеодим неодим прометий самарий европий гадолиний тербий диспрозий ҳолмий эрбий тулий иттербий лютесий ҳафний тантал волфрам рений осмий иридий платина тилло симоб таллий сурб висмут полоний астат радон франcий радий актиний торий протактиний уран (элемент) нептуний плутоний америcий кюрий берклий калифорний эйнштейний фермий менделевий нобелий лоуренсий резерфордий дубний сиборгий борий ҳассий мейтнерий дармштадтий рентгений коперниcий ниҳоний флеровий московиум ливерморий теннесин оганессон – ↑ Zn ↓ Cd мис ← руҳ → галлий
Рақами атомӣ (Z)	30
Гурӯҳ	гурӯҳи 12
Давр	даври 4
Блок	d-блок
Категорияи элемент	Металли гузашташуда, alternatively considered a метали гузаранда
Конфигуратсияи электрон	[Ar] 3d10 4s2
Электронҳо аз рӯӣ ҷилд	2, 8, 18, 2
Хосиятҳои физикӣ
Фаза дар ҲФМ	сахт
Нуқтаи гудозиш	692.68 K ​(419.53 °C, ​787.15 °F)
Ҳарорати ҷӯшиш	1180 K ​(907 °C, ​1665 °F)
Зичӣ (наздик ба ҳ.х.)	7.14 гр/см3
ҳангоми моеъ будан (дар н.г.)	6.57 гр/см3
Ҳарорати гудозиши хос	7.32 кҶ/мол
Ҳарорати буғшавии хос	115 кҶ/мол
Гармигунҷоиши молярӣ	25.470 Ҷ/(мол·К)
Буғи сершуда P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 610 670 750 852 990 1179
Хосиятҳои атомӣ
Дараҷаҳои оксидшавӣ	−2, 0, +1, +2 (an amphoteric oxide)
Электроманфиият	Ҷадвали Полинг: 1.65
Қувваҳои иондоршавӣ	1-ум: 906.4 кҶ/мол 2-юм: 1733.3 кҶ/мол 3-юм: 3833 кҶ/мол (бештар)
Радиуси атом	эмпирикӣ: 134 пм
Радиуси ковалентӣ	122±4 пм
Радиуси Ван дер Ваалс	139 пм
Хатҳои спектрии Рӯй (филиз)
Дигар хосиятҳо
Сохтори булӯрӣ	​hexagonal close-packed (hcp)
Суръати овоз thin rod	3850 м/с (дар ҳ.х.) (rolled)
Васеъшавии ҳароратӣ	30.2 µm/(m·K) (дар 25 °C)
Гармигузаронандагӣ	116 W/(m·K)
Муқобилияти нисбӣ	59.0 nΩ·m (дар 20 °C)
Тартибории магнитӣ	диамагнетик
Таъсирпазирии магнитӣ	−11.4·10−6 см3/мол (298 K)
Модули Юнг	108 ГПа
Модули ғеҷонидан	43 ГПа
Модули чандирии ҳаҷмдор	70 ГПа
Коэффисиенти Пуассон	0.25
Сахтии Моос	2.5
Сахтӣ аз рӯи Бринелл	327–412 МПа
Рақами CAS	7440-66-6
Таърих
Кашф	Indian metallurgists (before 1000 BCE)
Ҷудогузории аввалин	Andreas Sigismund Marggraf (1746)
Recognized as a unique metal by	Rasaratna Samuccaya (800)
Изотопҳои асосии руҳ
Изо­топ Мавҷу­дият Давраи ним­таҷзия (t1/2) Тарзи таҷзия Маҳ­сул 64Zn 49.2% собит 65Zn синт 244 d ε 65Cu γ – 66Zn 27.7% собит 67Zn 4.0% собит 68Zn 18.5% собит 69Zn syn 56 min β− 69Ga 69mZn syn 13.8 h β− 69Ga 70Zn 0.6% собит 71Zn syn 2.4 min β− 71Ga 71mZn syn 4 d β− 71Ga 72Zn syn 46.5 h β− 72Ga

Дар ҷадвали даврии ҳозира замон, Рӯй дар блоки d ва дар 12-ум гурӯҳи элементҳо ҷойгир мебошад.

Хосиятҳо

Таърих

Пайвандҳо

• Ҷадвали даврии унсурҳои кимёӣ

Адабиёт

• Менделеев Д. И. Элементы химические // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

Ҳаволаҳои беруна

Анбори Википедиа дар бораи ин мавзӯъ гурӯҳ дорад:

Рӯй (филиз)