Терроризм
Терроризм — сиёсат, бар асоси истифодаи мунтазами террор[1][2][3]. Новобаста аз қувваи ҳуқуқии истилоҳи «терроризм», таърифи он то кунун духӯра боқӣ мемонад[4]. Вожаи «террор» (лот. terror — ҳарос, даҳшат) дар забони форсӣ-тоҷикӣ ба унвони «ваҳшатафканӣ»[5], «даҳшатафканӣ»[6], ё «ҳаросафканӣ» ном бурда шудааст.
Истилоҳ
вироишИстилоҳоти «террор» ва «терроризм» нахустин маротиба дар Инқилоби Кабири Фаронса солҳои 1793–1797 аз тарафи якобинчиён ба кор бурда шудааст, вале гумон меравад, ки ин вожа шакли дигаргуншудаи калимаи арабии «таррор» аст. Таррор дар «Фарҳанги забони тоҷикӣ» ба маънои роҳзану одамкуш, кисабуру дузд ва маҷозан ба маънои ҳилагар, маккор, айёр оварда шудааст[7]. Шояд аврупоиён калимаи «террор»-ро ба маънои даҳшатафканӣ ва хунрезӣ аз калимаи «таррор» гирифта бошанд[8].
Намудҳои терроризм
вироишАз рӯйи ҷуғрофия терроризм ба терроризмҳои давлатӣ, фаромиллӣ, маҳалӣ ва фардӣ тақсим мешавад, вале ин ягона тақсимбандӣ нест. Олимон боз терроризмро ба терроризми сиёсӣ, динӣ, миллигароӣ, терроризми ҷаҳонӣ, наркотерроризм, кибертерроризм ва терроризми ҳастаӣ, кимиёвию биологӣ тақсим намудаанд.
Кишварҳо аз терроризм бештар зарардида
вироишКишварҳои дар солҳои 1994—2004 аз терроризм бештар зарардида[9]
| Ҷой дар раддабандӣ |
Кишвар | Шумораи кушташудагони ҳамалоти терористӣ дар солҳои 1994—2004 |
Шумораи кушташудагони ҳамалоти терористӣ (ба 1 млн аҳолии кишварҳо) |
|---|---|---|---|
| 1 | ИМА | 3238 | 011,0211,02 |
| 2 | Русия | 2111 | 014,5414,54 |
| 3 | Ҳиндустон | 1928 | 001,811,81 |
| 4 | Исроил | 1274 | 219,3219,3[10] |
| 5 | Колумбия | 1135 | 026,8226,82 |
| 6 | Ироқ | 1122 | 044,2244,22 |
| 7 | Алжир | 869 | 027,0527,05 |
| 8 | Покистон | 783 | 004,924,92 |
| 9 | Уганда | 471 | 017,8417,84 |
| 10 | Шри-Ланка | 409 | 020,5520,55 |
Эзоҳ
вироиш- ↑ Oxford English Dictionary Second Edition 1989.
- ↑ Согласно словарю Даля: «устращивание, устрашение смертными казнями, убийствами и всеми ужасами неистовства».
- ↑ Online Etymology Dictionary. Etymonline.com (20 октябри 1979). 10 августи 2009 санҷида шуд.
- ↑ Д.
- ↑ معنی وحشت افکنی - دیکشنری آنلاین آبادیس(форсӣ). dictionary.abadis.ir. 9 июни 2017 санҷида шуд.
- ↑ Тундгароӣ, ифротгароӣ, даҳшатафканӣ ва роҳҳои мубориза бо онҳо | Омӯзгор(тоҷ.). www.omuzgor-news.tj. 9 июни 2017 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 июни 2016.
- ↑ Таррор чист? Маънои вожаи таррор(тоҷ.). vazhaju.com. Вожаҷӯ. 31 июли 2018 санҷида шуд.
- ↑ З. Давлатов. Дар шинохти башари манфури тероризм. www.mts.tj. 9 июни 2017 санҷида шуд.(пайванди дастнорас)
- ↑ По данным газеты «Коммерсант», № 169/П [3008] от 13.09.2004 г.
- ↑ Без учета населения Западного берега реки Иордан и сектора Газа.
Адабиёт
вироишПайвандҳо
вироиш- И. Шарифов, Г. Сайдуллоева. Тундгароӣ, ифротгароӣ, даҳшатафканӣ ва роҳҳои мубориза бо онҳо | Омӯзгор(тоҷ.). www.omuzgor-news.tj. 9 июни 2017 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 июни 2016.
- З. Давлатов. ДАР ШИНОХТИ БАШАРАИ МАНФУРИ ТЕРРОРИЗМ. www.mts.tj. 9 июни 2017 санҷида шуд.(пайванди дастнорас)
- Сомонаҳои вижа
- Terrorizm.net — скажем «нет» терроризму. Портал, освящающий события про терроризм в мире
- Antiterror.ru Информационно-тематическая площадка по терроризму в России и за рубежом, ежедневный мониторинг российской и зарубежной прессы по теме «терроризм», правовая и справочная информация Бойгонӣ шудааст 12 Декабри 2007 сол.
- Террористическая ментальность: контрмеры — официальный сайт правительства ИМА в Архиве Интернета
- Против новых угроз Бойгонӣ шудааст 17 Январ 2009 сол.