Туркманҳои Тоҷикистон
Туркманҳои Тоҷикистон — яке аз калонтарин ақаллиятхои миллии Точикистон.
Асосан дар ҷамоати деҳоти ба номи Гардӣ Гулмуродови ноҳияи Дӯстӣ [1], инчунин дар ноҳияҳои Шаҳритус, Ҷайҳун ва Қубодиёни вилояти Хатлон [2]. Онҳо асосан ба парвариши ангур машғуланд [3].
Соли 2022 Туркманистон дар деҳаи ба номи Эргаш Султонови ноҳияи Дӯстӣ ба сохтмони мактаби ба номи Махтумқулӣ бо забони туркманӣ барои 540 ҷойи нишаст оғоз кард [4] [1] [2] .
Шумора вироиш
Тибқи барӯйхатгирии соли 2010 шумораи туркманҳо 15171 нафар (ва дар соли 2022 то 25 ҳазор нафар[2]) буд. Онҳо ба ҷуз аз забони модарии туркмании худ тоҷикӣ ва русиро низ медонанд.
Таърих вироиш
Таърихи туркманҳои тоҷик, аз ҷумла решаҳои генетикии онҳо бо туркманҳои Туркманистон зич алоқаманд аст. Чӣ дар асрҳои миёна ва чӣ дар замони нав аз Тоҷикистон ба Туркманистон ва аз Туркманистон ба Тоҷикистон кӯчидани туркманҳо як ҳодисаи маъмул буд. Дар шаҳрҳои алоҳида точикон маҳаллаҳо ташкил карда мешуданд, ки дар онҳо туркманҳо сукунат доштанд ва аз рӯи пайдоишашон номҳо дода мешуданд. Масалан, аз бекигарии қаблан мавҷудбудаи Шеробод 12 маҳаллаи туркманӣ ташкил шуда буд, ки дар калонтаринашон туркман-шиҳҳо зиндагӣ мекарданд. Аз ин рӯ, ӯро «Шиҳоба» меноманд - (Паттакасар). Дар вилояги Горгандепе, дар сохили чапи дарёи Вахш аз Узин то Йиликел сар карда, дар масофаи 12—15 километр деҳаҳои туркман воқеъ гардидаанд. Яке аз онҳо Гаратуркман ном дошт, ки дар он қабилаи Эрсарӣ зиндагӣ мекард. Туркманҳои Йиликолй бо туркманхои минтакаи шаркии Точикистон алокаи зич доштанд ва хатто хешу табор шуда, духтарони худро ба шавхар медоданд ва писарони худро ба духтарони Йилликолй ба занй медоданд. Онҳо инчунин ба тиҷорат машғул буданд. Туркманхои точик пас аз садсолахо ба дигар чойхои Осиёи Миёна кучида, бо узбекхо омехта шуданд, ки ин ба шумораи онхо таъсири калон расонд. Таъсири туркманхо ба маданияти точикон бузург аст: дар баъзе махалхо точикон бо накшу нигори туркманй гилем медузанд [5] .
Соли 1994 дар Тоҷикистон Ҷамъияти фарҳангии туркманҳо таъсис ёфт. Имрӯз он ҳамчун як бахши хориҷии Ассотсиатсияи башардӯстонаи туркманҳои ҷаҳон сабти ном шудааст. Намояндагони диаспораи туркманҳо борҳо ба Туркманистон меоянд, дар конфронсҳо, фестивалҳо ва дигар чорабиниҳои фарҳангӣ, ки аз ҷониби Ассотсиатсияи башардӯстонаи туркманҳои ҷаҳон гузаронида мешаванд, фаъолона иштирок мекунанд.
19 феврали соли чорй дар хочагии дайхани ба номи. Э. Султонов, аввалин маркази маданию ахборотии туркман дар Точикистон кушода шуд.
Эзоҳ вироиш
- ↑ 1.0 1.1 Туркменистан построит на юге Таджикистана школу с туркменским языком обучения – Новости Таджикистана – Avesta.tj. 10 марти 2023 санҷида шуд.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Туркменистан построит школу в Таджикистане для 540 учащихся на туркменском языке | Новости Таджикистана ASIA-Plus. www.asiaplustj.info. 10 марти 2023 санҷида шуд.
- ↑ Озодӣ, Радиои. Боғдорони туркман дар Хатлон аз фаровонӣ ва арзонӣ гуфтанд. ВИДЕО, Радиои Озодӣ (16 октябри 2022). Проверено 9 марти 2023.
- ↑ Туркменистан построит в Таджикистане школу на 540 мест. rus.ozodi.org. 10 марти 2023 санҷида шуд.
- ↑ Туркмены, проживающие в Республике Таджикистан: история и современность