Мирзо Улуғбек

'Мирзо (Султон) Муҳаммад ибн Шоҳрух ибн Темур Улуғбек Хон (форсӣ: میرزا محمد طارق بن شاهرخ‎)

(22 март 1394, Султаниё — 27 октябр 1449, Самарқанд) — султони хонадони Темуриён, писари Шоҳрух, набераи Амир Темур. Ҳамчун ситорашинос ё ахтаршиноноси (ҳандасашинос)и номӣ машҳур аст.

Зиндагинома

Сохранившаяся подземная часть главного квадранта обсерватории Улугбека.

Мирзо Улуғбек дар ҷавонӣ илмҳои замонашро азхуд намуда дар шаҳри Мароға бо расадхонаи Насруддини Тӯсӣ аз наздик шинос шудааст ва шуғли ситорашиносиро пеҳа намудааст. Солҳои 1417—1420 Улуғбек дар Самарқанд мадрасае (Мадрасаи Улуғбек) сохтааст, ки бинои аввалини ансамбли Регистон буд. Соли 1428 году сохтмони расадхонаи Улуғбек ба итмомм расид, асбоби асосии он "квадрант" бо радиуси 40 метров, бо масоҳати аз 20° то 80° буд, ки дар ҷаҳон он вақт ингуна асбоби астрономӣ набуд. Ҳамроҳи Улуғбек олимони замон - Қозизодаи Румӣ, Ғиёсиддини Кошӣ, Алии Қушчӣ кашфиёти илмӣ менамуданд. Соли 1437 рисолаи "Зиҷи Гургонӣ" — феҳристи ситораҳои осмонӣ тартиб дода шуд, ки 1018 ситораро иншо намудааст. Инчунин солшумории: 365 рӯз, 6 соат, 10 дақиқа, 8 сония (каму беш то + 58 сония) кашф карда шуд.

Марка СССР, 1987 г.

Адабиёт

• Бартольд В. В. Улугбек и его время. // Бартольд В. В. Соч., Т.2, Ч.2. — М., 1964, соли 23-196.
• Кары-Ниязов Т. Н. Астрономическая школа Улугбека. М.-Л.: Изд. АН СССР, 1950.
• Матвиевская Г. П., Сираждинов С. Х. О математических работах школы Улугбека. В кн.: Из истории эпохи Улугбека. Ташкент: Наука, 1965, соли 173—199.
• Матвиевская Г. П., Розенфельд Б. А. Математики и астрономы мусульманского средневековья и их труды (VIII—XVII вв.). В 3 т. М.: Наука, 1983.
• Булатов М. С., Обсерватория Улугбека в Самарканде. Историко-математические исследования, XVIII, 1986, соли 199—216.

Нигаред

• Расадхонаи Улуғбек
• Мадрасаи Улуғбек

Пайвандҳо

• Предисловие к «Зиджу Улугбека».