Уран (элемент)

Уран (лот. uranium) — унсури химиявӣ, рақами атомиаш 92 буда бо рамзи U ишора карда мешавад.

Уран, ₉₂U

Уран
Талаффуз	/j[unsupported input]eɪniəm/ ​(ewr-AY-nee-əm)
Номи дигар	uranium
Намуди зоҳирӣ	хокистарранги нуқрагуни метталӣ
Вазни атомии муқаррарӣ Ar, std(U)	7002238028910000000♠238.02891(3)
Уран дар ҷадвали даврӣ
ҳидроген ҳелий литий бериллий бор (элемент) карбон натрий оксиген фтор неон натрий магний алюминий силитсий фосфор сулфур хлор аргон калий калсий скандий титан (элемент) ванадий хром манган оҳан кобалт никел мис руҳ галлий германий арсен селен бром криптон рубидий стронсий иттрий сирконий ниобий молибден технетсий рутений родий палладий нуқра кадмий индий қалъагӣ сурма теллур йод ксенон сезий барий лантан серий празеодим неодим прометий самарий европий гадолиний тербий диспрозий ҳолмий эрбий тулий иттербий лютесий ҳафний тантал волфрам рений осмий иридий платина тилло симоб таллий сурб висмут полоний астат радон франcий радий актиний торий протактиний уран (элемент) нептуний плутоний америcий кюрий берклий калифорний эйнштейний фермий менделевий нобелий лоуренсий резерфордий дубний сиборгий борий ҳассий мейтнерий дармштадтий рентгений коперниcий ниҳоний флеровий московиум ливерморий теннесин оганессон Nd ↑ U ↓ (Uqh) протактиний ← уран → нептуний
Рақами атомӣ (Z)	92
Гурӯҳ	n/a
Давр	даври 7
Блок	f-блок
Категорияи элемент	Актинид
Конфигуратсияи электрон	[Rn] 5f3 6d1 7s2
Электронҳо аз рӯӣ ҷилд	2, 8, 18, 32, 21, 9, 2
Хосиятҳои физикӣ
Фаза дар ҲФМ	сахт
Нуқтаи гудозиш	1405.3 K ​(1132.2 °C, ​2070 °F)
Ҳарорати ҷӯшиш	4404 K ​(4131 °C, ​7468 °F)
Зичӣ (наздик ба ҳ.х.)	19.1 гр/см3
ҳангоми моеъ будан (дар н.г.)	17.3 гр/см3
Ҳарорати гудозиши хос	9.14 кҶ/мол
Ҳарорати буғшавии хос	417.1 кҶ/мол
Гармигунҷоиши молярӣ	27.665 Ҷ/(мол·К)
Буғи сершуда P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 2325 2564 2859 3234 3727 4402
Хосиятҳои атомӣ
Дараҷаҳои оксидшавӣ	+1, +2, +3, +4, +5, +6 (a weakly basic oxide)
Электроманфиият	Ҷадвали Полинг: 1.38
Қувваҳои иондоршавӣ	1-ум: 597.6 кҶ/мол 2-юм: 1420 кҶ/мол
Радиуси атом	эмпирикӣ: 156 пм
Радиуси ковалентӣ	196±7 пм
Радиуси Ван дер Ваалс	186 пм
Хатҳои спектрии Уран (элемент)
Дигар хосиятҳо
Сохтори булӯрӣ	​orthorhombic
Суръати овоз thin rod	3155 м/с (дар 20 °C)
Васеъшавии ҳароратӣ	13.9 µm/(m·K) (дар 25 °C)
Гармигузаронандагӣ	27.5 W/(m·K)
Муқобилияти нисбӣ	0.280 µΩ·m (дар 0 °C)
Тартибории магнитӣ	парамагнетик
Модули Юнг	208 ГПа
Модули ғеҷонидан	111 ГПа
Модули чандирии ҳаҷмдор	100 ГПа
Коэффисиенти Пуассон	0.23
Сахтии Виккерс	1960–2500 МПа
Сахтӣ аз рӯи Бринелл	2350–3850 МПа
Рақами CAS	7440-61-1
Таърих
Номгузорӣ	after planet Uranus, itself named after Greek god of the sky Uranus
Кашф	Мартин Генрих Клапрот (1789)
Ҷудогузории аввалин	Eugène-Melchior Péligot (1841)
Изотопҳои асосии уран
Изо­топ Мавҷу­дият Давраи ним­таҷзия (t1/2) Тарзи таҷзия Маҳ­сул 232U синт 68.9 y ТБ – α 228Th 233U trace 1.592×105 y SF – α 229Th 234U 0.005% 2.455×105 y SF – α 230Th 235U 0.720% 7.04×108 y SF – α 231Th 236U trace 2.342×107 y SF – α 232Th 238U 99.274% 4.468×109 y α 234Th SF – β−β− 238Pu

Дар ҷадвали даврии ҳозира замон, Уран дар блоки f ҷойгир мебошад.

Хосиятҳо

Таърих

Пайвандҳо

• Ҷадвали даврии унсурҳои кимёӣ

Адабиёт

• Менделеев Д. И. Элементы химические // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

Ҳаволаҳои беруна

Анбори Википедиа дар бораи ин мавзӯъ гурӯҳ дорад:

Уран (элемент)