Юсуфи Балосоғунӣ (ар. يوسف خاص حاجب البلاساغوني‎; тақрибан 1019, Балосоғун, Давлати Қарахониёнтақрибан 1077, Шаҳристони Қошғар, Давлати Қарахониён) — шоир, донишманд ва мутафаккири туркзабони Осиёи Миёна.

Юсуфи Балосоғунӣ
Таърихи таваллуд тақрибан 1019
Зодгоҳ
Таърихи даргузашт тақрибан 1077
Маҳалли даргузашт
Кишвар

Зиндагинома

вироиш

Дар Қошғар таҳсил намуда, ба камол расидааст. Юсуфи Балосоғунӣ муаллифи яке аз қадимтарин осорӣ адабиёти халқҳои туркзабони Осиёи Мнёна — достони «Қутадғу билик» («Китоби бахт», таълифаш 1069, ба забони уйғурии давраи Қарахониён) мебошад. Ӯ нахустин шоирест, ки ба туркӣ бо вазни арӯз шеър гуфтааст. «Қутадғу билик» маснавии андарзӣ ва сиёсист. Қаҳрамонони асар чор образи рамзӣ — Одил, Давлат Оқил ва Қаноат мебошанд. Ба қавли Юсуфи Балосоғунӣ, эрониён китоби уро «Шоҳнома»-и туркӣ мегуфтаанд. Юсуфи Балосоғунӣ да «Шоҳнома»-и Фирдавсӣ, ашъори шоирони форс-тоҷики қарни 10 бохабар будааст. Дар асараш Фаридун, Афросиёб, Рустам ва дигар борҳо ёд мешаванд. Яке аз бобҳои он бо қасидаи «Шикоят аз пирӣ»-и Рудакӣ ҳамоҳанг аст. Дар «Қутадғ билик» забони тоҷикӣ баробари забони арабӣ ҳамчун забоне, ки ба он осори адабии зиёде эҷод шудааст, зикр гардидааст.

Адабиёт

вироиш
  • Юсуфи Балосоғунӣ // Ховалинг — Ҷӯяк. — Д. : СИЭСТ, 1988. — (Энциклопедияи Советии Тоҷик : [дар 8 ҷ.] / сармуҳаррир М. Д. Диноршоев ; 1978—1988, ҷ. 8).