Ҳафний

Ҳафний, ₇₂Hf
Ҳафний
Талаффуз	/ˈhæfniəm/ (HAF-nee-əm)
Номи дигар	hafnium
Вазни атомии муқаррарӣ Ar, std(Hf)	178.49(2)
Ҳафний дар ҷадвали даврӣ
	лютесий ← ҳафний → тантал
Рақами атомӣ (Z)	72
Гурӯҳ	гурӯҳи 4
Давр	даври 6
Блок	d-блок
Категорияи элемент	Металли гузаранда
Конфигуратсияи электрон	[Xe] 4f14 5d2 6s2
Электронҳо аз рӯӣ ҷилд	2, 8, 18, 32, 10, 2
Хосиятҳои физикӣ
Фаза дар ҲФМ	сахт
Нуқтаи гудозиш	2506 K (2233 °C, 4051 °F)
Ҳарорати ҷӯшиш	4876 K (4603 °C, 8317 °F)
Зичӣ (наздик ба ҳ.х.)	13.31 гр/см3
ҳангоми моеъ будан (дар н.г.)	12 гр/см3
Ҳарорати гудозиши хос	27.2 кҶ/мол
Ҳарорати буғшавии хос	648 кҶ/мол
Гармигунҷоиши молярӣ	25.73 Ҷ/(мол·К)
Хосиятҳои атомӣ
Дараҷаҳои оксидшавӣ	−2, +1, +2, +3, +4 (an amphoteric oxide)
Электроманфиият	Ҷадвали Полинг: 1.3
Қувваҳои иондоршавӣ	1-ум: 658.5 кҶ/мол ; 2-юм: 1440 кҶ/мол ; 3-юм: 2250 кҶ/мол ; ;
Радиуси атом	эмпирикӣ: 159 пм
Радиуси ковалентӣ	175±10 пм
	Хатҳои спектрии Ҳафний
Дигар хосиятҳо
Сохтори булӯрӣ	hexagonal close-packed (hcp)
Суръати овоз thin rod	3010 м/с (дар 20 °C)
Васеъшавии ҳароратӣ	5.9 µm/(m·K) (дар 25 °C)
Гармигузаронандагӣ	23.0 W/(m·K)
Муқобилияти нисбӣ	331 nΩ·m (дар 20 °C)
Тартибории магнитӣ	парамагнетик
Таъсирпазирии магнитӣ	+75.0·10−6 см3/мол (at 298 K)
Модули Юнг	78 ГПа
Модули ғеҷонидан	30 ГПа
Модули чандирии ҳаҷмдор	110 ГПа
Коэффисиенти Пуассон	0.37
Сахтии Моос	5.5
Сахтии Виккерс	1520–2060 МПа
Сахтӣ аз рӯи Бринелл	1450–2100 МПа
Рақами CAS	7440-58-6
Таърих
Номгузорӣ	after Hafnia. Latin for: Copenhagen, where it was discovered
Пешгӯикунанда	Дмитрий Менделеев (1869)
Кашф ва ҷудогузории аввалин	Dirk Coster and George de Hevesy (1922)Хатои ибора: Аломати нуқтагузории шинохтанашуда "ё"
Изотопҳои асосии ҳафний
	дидан; баҳс; вироиш; \| пайвандҳо

Ҳафний (лот. hafnium) — унсури химиявӣ, рақами атомиаш 72 буда бо рамзи Hf ишора карда мешавад^[4].

Дар ҷадвали даврии ҳозира замон, Ҳафний дар блоки d ва дар 4-ум гурӯҳи элементҳо ҷойгир мебошад.^[5]

ХосиятҳоВироиш

ФизикӣВироиш

ХимиявӣВироиш

АтомӣВироиш

ИзотопҳоВироиш

Мавҷудият дар табиатВироиш

ТаърихВироиш

КашфВироиш

НомгузорӣВироиш

ПайвандҳоВироиш

Ҷадвали даврии унсурҳои кимёӣ

Ин мақола оиди химия нопурра аст. Шумо метавонед бо пурракардани ин ба Википедия кумак кунед.

ЭзоҳВироиш

↑ (2016) «Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)». Pure and Applied Chemistry 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
↑ Lide, D. R., ed. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (86th ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.
↑ Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pp. E110. ISBN 0-8493-0464-4.
↑ Atomic Number and Mass Numbers. ndt-ed.org. 17 феврали 2013 санҷида шуд.
↑ (1988) «New Notations in the Periodic Table». Pure Appl. Chem. 60 (3): 431–436. doi:10.1351/pac198860030431. Санҷида шуд 24 March 2012.

АдабиётВироиш

Менделеев Д. И. Элементы химические // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

Ҳаволаҳои берунаВироиш

[CIAAW2013-1] (2016) «Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)». Pure and Applied Chemistry 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.

[magnet-2] Lide, D. R., ed. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (86th ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.

[3] Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pp. E110. ISBN 0-8493-0464-4.

[4] Atomic Number and Mass Numbers. ndt-ed.org. 17 феврали 2013 санҷида шуд.

[5] (1988) «New Notations in the Periodic Table». Pure Appl. Chem. 60 (3): 431–436. doi:10.1351/pac198860030431. Санҷида шуд 24 March 2012.

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]