Ҳизби коммунистии Чин

Ҳизби коммунисти Чин
Ҳизби коммунисти Чин
Пешво:	Сӣ Ҷинпин
Асосгузор:	Chen Duxiu[d] ва Li Dazhao[d]
Санаи асосгузорӣ:	23 июл 1921
Қароргоҳ:	Zhongnanhai[d], Пекин;
Маром:	socialism with Chinese characteristics[d], Chinese unification[d], socialist patriotism[d], коммунизм, Xi Jinping Thought on Socialism with Chinese Characteristics for a New Era[d], Scientific Outlook on Development[d], Theory of Three Represents[d] ва Deng Xiaoping Theory[d]
Сайт:	12371.cn(чинӣ)
	Парвандаҳо дар Викианбор

Ҳизби Коммунистии Чин (ҲКЧ), Гончандан (чинии сунатӣ: 中國共産黨, сода: 中国共产党, пинйин: Zhōngguó Gòngchǎndǎng, палл.: Чжунго Гунчаньдан Pīnyīn Zhōngguó Gòngchǎndǎng , палл. Чжунго Гонгчанданг) — ҳизби пешбар ва ҳукмрони сиёсии Ҷумҳурии Мардумии Чин. Он соли 1921 таъсис ёфта, пас аз шикасти Ҳизби Миллии Халқии Чин (Гоминдан) дар ҷанги шаҳрвандии Чин ба қудрат расид.

Максади олии ҳизб сохтани ҷамъияти коммунистӣ мебошад. Ҳизби Коммунистии Хитой эълон мекунад, ки дар фаъолияти худ " марксизм-ленинизм, идеяҳои Мао Тсэдун " , назарияи Дэн Сяопин ^[3], " назарияи се намояндагӣ " -и Сзян Сзэмин ^[4], "консепсияи илмӣ рушди " Ху Ҷинтао ва ғояҳои Си Ҷинпин сотсиализм бо хусусиятҳои чинии давраи навро истифода мекунад.^[5]

Ҳизби коммунисти Чин дар ҳама сатҳҳои ҳукумати Чин ва дар соҳаҳои гуногуни ҷомеа ташкилотҳои расмӣ (бо роҳи интихоботи дохилии ҳизбӣ интихобшуда) ва ғайрирасмӣ (аз ҷониби мақомоти болоии ҳизб таъйин карда мешавад) дорад.

Таърих

Бинокорӣ дар Шанхай, ки дар он Съезди 1-уми ҲКЧ баргузор шуда буд

ҲКЧ соли 1921 бо ёрии Коминтерн дар раванди болоравии ҳаракати миллӣ-инқилобӣ ва паҳн шудани идеяҳои марксизм-ленинизм дар Чин, ки дар натиҷаи таъсири Инқилоби Октябри соли 1917 ба вуҷуд омадааст, таъсис дода шудааст. Ин ҳизбро гурӯҳе аз коммунистҳо бо роҳбарии Чэн Дюсу, ки аз соли 1921 то 1927 раҳбари ҳизб буд ва Ли Лисан, ки аз соли 1927 то 1930 ҳизбро роҳбарӣ кардаанд, таъсис додаанд. Ли Дачжао, ки аввалин маҳфилҳои марксистиро дар Хитои Шимолӣ ташкил карда буд, дар таъсиси ҲКЧ нақши барҷаста дошт.

Съезди якуми ҲКЧ ғайриқонунӣ дар охири июн ва аввали июли соли 1921 дар Шанхай баргузор шуда буд. Вай ҳадафи ниҳоии ҳизбро барои бунёди сотсиализм дар Чин эълон кард. Ҳизб аз "доира", ки аз намояндагони зиёиёни чапи Чин иборат буд, ба бузургтарин ҳизби сиёсии ҷаҳон табдил ёфт. Съезди VI соли 1928 дар вилояти Москва, дар мулки пешини Мусинс-Пушкини, Старо-Николское баргузор шуд ^[6]. Дар маҷмӯъ, аз он вақт инҷониб 19 съезди ҳизбӣ ташкил карда шудааст, ки охирини онҳо моҳи октябри соли 2017 баргузор шуда буд.

Таърихи ҳизб ба давраҳои зерин тақсим карда мешавад:

Фронти якуми муттаҳид (1922-1927) - давраи иттифоқ бо Гоминдан бар зидди гурӯҳҳои милитарист
Ҷумҳурии Шӯравӣ дар Чин (1927-1937) - давраи мубориза бо Гоминдан барои ҳокимият дар кишвар
Мубориза бар зидди таҷовузи Ҷопон, таъсиси Фронти дуюми муттаҳид (1937-1945) - муборизаи муштарак бо Гоминдан бар зидди ҷопониҳо
Ҷанги шаҳрвандӣ дар Чин (1946-1949) - давраи ҷанг бо Гоминдан, ки дар натиҷаи он коммунистон ба қудрат расиданд
Пас аз таъсиси Ҷумҳурии Мардумии Чин (пас аз 1949) - давраи рушди ҳизб ба ҳайси ҳизби ҳоким дар кишвар

Органҳои марказии ҳизб

Дар давоми инқилоби фарҳангӣ тамоми мақомоти марказии ҳизб барҳам дода шуданд ё аз нав ташкил карда шуданд. Пас аз марги Мао Тсэдун, Дэн Сяопин тамоми мақомоти ҳизбро барқарор кард ва тамоми мақомоти давлатии кишварро таҳти назорати ҳизб баргардонд.

Тибқи оинномаи ҲКЧ, мақомоти олии роҳбарикунандаи ҳизб Съезди Миллии Ҳизби коммунисти умуми-Чин мебошад, ки ҳар панҷ сол як маротиба даъват карда мешавад. Дигар мақомоти роҳбарикунандаи ҳизб инҳоянд:

Кумитаи Марказии ҲКЧ, иборат аз:
- Бюрои сиёсии КМ ҲКЧ, иборат аз 25 нафар (аз ҷумла 7 узви Кумитаи доимии Бюрои сиёсии КМ ҲКЧ)
- Кумитаи доимии Бюрои Сиёсии КМ ҲКЧ, иборат аз 7 нафар
- Котиботи Кумитаи Марказии ҲКЧ, мақоми пешбари маъмурии ҲКЧ бо сардории Котиби генералии КМ ҲКЧ
- Шӯрои марказии ҳарбии КМ ҲКЧ, мақомоти такрории Комиссияи марказии ҳарбии ҶХЧ
Сарраёсати Кумитаи марказии ҲКЧ(канцелярияи КМ ҲКИ) мақомоти идоракунии ҳаррӯзаи ҳизб, назорат, ташкили фаъолият ва гардиши ҳуҷҷатҳо мебошад.
Комиссияи марказии ҲКЧ оид ба тафтиши интизом як мақомест, ки мустақиман ба Съезди Умумичинии ҲКЧ итоат мекунад. Он барои мубориза бо коррупсия, ҷинояткорӣ, назорати ҳизб ва пешгирии амалҳои гуногуни ғайриқонунӣ дар он сохта шудааст.
Комиссияи сиёсӣ ва ҳуқуқии КМ ҲКС мақомоти марказии ҳизбии сиёсати маъмурӣ ва ҳуқуқӣ мебошад.
Бюрои марказии амнияти ҲКЧ шуъбаи амнияти сиёсӣ ва амнияти ҷисмонии роҳбарияти олӣ мебошад.

Дигар мақомоти ҳизбӣ:

Шуъбаи ташкилии КМ ҲКЧ
Шуъбаи пропаганда ва агитатсияи КМ ҲКЧ
Шуъбаи муносибатҳои байналхалқии КМ ҲКЧ
Шуъбаи кории Фронти Муттаҳидаи КМ ҲКС

Дар ҳар панҷ сол, Кумитаи Марказии ҲКП Съезди Миллии Ҳизбро даъват мекунад. Ба таври расмӣ, съезд ду вазифаро иҷро мекунад: тасдиқи иловаҳо ва иловаҳо ба оинномаи ҳизб ва интихоби Кумитаи марказии ҳизб. Дар навбати худ, Кумитаи Марказӣ дар пленуми худ Бюрои Сиёсӣ ва Комиссияи доимии он, инчунин Котиби Генералии КМ ҲКЧ-ро интихоб мекунад, дар ҳоле, ки дуввум аз ҳисоби аъзои ПК Бюрои Сиёсии КМ ҲКЧ интихоб карда мешавад ^[7]. Дар амал, ҳама қарорҳо дар бораи ҳайати Кумитаи Марказӣ ва Бюрои Сиёсӣ ҳатто қабл аз анҷумани ҳизб қабул карда мешаванд ва ҳадафи асосии съезд интишори самтҳои сиёсати ҳизб ва афзалиятҳои афзалиятноки рушди кишвар барои чанд соли оянда мебошад.

Бюрои Сиёсии КМ ҲКЧ мақомоти марказии ҳизб мебошад. Аъзои Бюрои Сиёсӣ дар анҷумани ҳизб интихоб карда мешаванд. Шумораи аъзои Бюрои Сиёсӣ номувофиқ аст, аммо вақтҳои охир тамоюли афзоиш ёфтааст. Пас аз анҷумани 16-уми ҲКЧ дар соли 2002 шумораи аъзои Бюрои Сиёсӣ ба 9 нафар расид.

Ба ғайр аз ҲКЧ, дар Чин боз ду мақомоти дигари муҳими сиёсӣ - Шӯрои давлатии Ҷумҳурии Мардумии Чин ва Артиши Халқии Озодии Чинанд. Ғайр аз он, як мақоми машваратӣ - Шӯрои сиёсии машваратии халқӣ вуҷуд дорад. Дар солҳои 80-ум Шӯрои марказии мушовирони ҲКЧ буд, ки онро Дэн Сяопин таъсис додааст.

Аъзои ҳизб

Дар оғози сафари худ, ҳизб бениҳоят хурд буд. Дар Съезди якуми ҳизб дар соли 1921 танҳо 12 вакил ширкат варзиданд ва то замони съезди дуввуми соли 1922 ҳизб аллакай 192 аъзо дошт. Дар соли 1923, 420 аъзо бо 30 вакил намояндагӣ мекарданд. Дар съезди IV дар соли 1924 20 вакил бо иштироки 994 аъзо ширкат варзиданд. Дар соли 1927 ҳизб 58 ҳазор аъзо дошт. Дар соли 1945 партия аз 1.21 миллион нафар иборат буд. Пас аз пирӯзӣ бар Гоминдан, шумораи аъзои ҳизб боз ҳам зудтар афзоиш ёфт. Дар соли 1958 шумораи аъзоён аллакай ба 10 миллион нафар расид. Дар соли 2000, ҳизб аз 60 миллион нафар иборат буд.

Дар Съезди XVI ҲКЧ дар соли 2002 соҳибкорон иҷозат барои пайвастан ба сафи ҳизб пайдо карданд ^[8]. Бисёре аз соҳибкорон ба ҲК шомил шуданд, алахусус, Лян Венген соли 2004 ба ҲКЧ пайваст, ки дар байни миллиардерҳои чинӣ дар рейтинги Forbes 2011 мақоми аввалро касб карда буд ва ӯ дар Съезди 18-уми ҲКЧ фаъолона ширкат варзид^[9].

Дар соли 2004 зиёда аз 49,000 нафар барои қонуншиканиҳои гуногун аз ҲКЧ хориҷ карда шуданд.^[10] Ҳизби коммунистии Чин дар охири соли 2005 аз 70 миллион аъзо гузашт, ки 5,5% шумораи умумии аҳолии Чинро ташкил медиҳад. Дар соли 2010 шумораи ҳизб аз 80 миллион нафар гузашт.

Шумораи аъзои ҳизб ба таърихи 30 июни соли 2015 тақрибан 88 миллион аъзо дошт. Аз ин ^[11] :

деҳқонон - 25,9 млн
роҳбарон ва мутахассисони техникӣ - 12,5 млн
кадрҳои ҳизбӣ - 9 миллион нафар
кормандон - 7,4 млн
коргарон - 7,3 миллион нафар

Роҳбарияти ҳизбӣ

Аъзои ҳозираи Комиссияи доимии Бюрои Сиёсии КМ ҲКЧ инҳоянд:

Си Ҷинпин - Котиби Генералии Кумитаи Марказии ҲКЧ, Раиси ҶМЧ, Раиси Шӯрои низомии КМ ҲКЧ
Ли Кэтсян - Сарвазири Шӯрои давлатии Ҷумҳурии Мардумии Чин
Ли Чжаншу - раиси Комиссияи доимии МНХУЧ
Ванг Ян - раиси Кумитаи Миллии ШХСМЧ
Ван Ҳунин - Котиби якуми Котиботи Кумитаи Марказии ҲКЧ
Чжао Лэдзи - роҳбари Комиссияи марказии ҲКЧ оид ба санҷиши интизом
Хан Чжэн - муовини сарвазири Шӯрои давлатии Ҷумҳурии Мардумии Чин

Аъзоёни котиботи КМ ҲКЧ:

Ван Хунин
Дин Сюэсян
Ян Сяоду
Чэн Си
Го Шэнкун
Хуан Кунмин
Ю Тсюан

Пешвоёни олӣ

Дар байни солҳои 1921 ва 1943, Ҳизби коммунистии Чинро котиби генералӣ роҳбарӣ мекард:

Чэн Дусю, 1921—1922 ва 1925—1927
Тсюй Тсюбо, 1927—1928
Сян Чжунфа, 1928—1931
Ли Лисан, и. в. дар соли 1929—1930
Ван Мин, и. в. дар соли 1931
Бо Гу, 1932—1935
Ло Фу, 1935—1943

Раиси Бюрои Сиёсии КМ ҲКЧ

Ин вазифа дар солҳои 1943-1956 вуҷуд дошт.

Мао Тседун (1943-1956)

Раиси котиботи КМ ҲКЧ

Ин вазифа дар солҳои 1943-1956 вуҷуд дошт.

Мао Тседун (1943-1956)

Раиси КМ ҲКЧ

Вазифа дар солҳои 1945-1982 вуҷуд дошт.

Мао Тседун (1945-1976)
Хуа Гофенг (1976-1981)
Ху Яобанг (1981-1982)

Котиби генералии КМ ҲКЧ

Вазифа дар солҳои 1956-1966 вуҷуд дошт ва дар соли 1980 барқарор карда шуд.

Дэн Сяопин (1956-1966)
Ху Яобанг (1980-1987)
Чжао Зианг (1987-1989)
Цзян Семин (1989-2002)
Ху Ҷинтао (2002-2012)
Си Ҷинпин (аз соли 2012)

Эзоҳ

↑ ^1.0 ^1.1 Immanuel C.Y. Hsü The Rise of Modern China (ингл.) — 6 — USA: OUP, 2000. — P. 517. — 1136 p. — ISBN 978-0-19-512504-7
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 中国共产党章程 — 1921.
↑ «Характер Коммунистической партии Китая». Китайский информационный Интернет-центр(пайванди дастнорас — таърих). 26 июни 2009 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 апрели 2009.
↑ Андрей ИВАНОВ. «В Китае победила контрреволюция. Капитализм мирно врастает в социализм». ЦентрАзия
↑ Резолюция XIX Всекитайского съезда КПК по докладу Центрального комитета КПК 18-го созыва
↑ В 2013 году усадьба была передана Китайскому культурному центру, после чего полностью восстановлена китайской стороной; в 2016 году здесь открылся музей Компартии Китая.
↑ http://www.russian.xinhuanet.com Бойгонӣ шудааст 24 сентябри 2015 сол.
↑ «Аргументы и факты» — № 21 (1334) от 24 мая 2006 г.. 23 июни 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 августи 2006.
↑ Евгений Визитей Самый богатый китаец будет членом ЦК Компартии
↑ Мнение: массовые протесты в КНР вызваны некомпетентностью властей — Новости Общества — Новости Mail.Ru(пайванди дастнорас — таърих). 29 октябри 2013 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 марти 2014.
↑ Семь мифов о Компартии Китая

Пайвандҳои беруна

[_122c051e5ea1a0ea-1] 1.0 ^1.1 Immanuel C.Y. Hsü The Rise of Modern China (ингл.) — 6 — USA: OUP, 2000. — P. 517. — 1136 p. — ISBN 978-0-19-512504-7

[_14556601fd7ff5a0-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 中国共产党章程 — 1921.

[3] «Характер Коммунистической партии Китая». Китайский информационный Интернет-центр(пайванди дастнорас — таърих). 26 июни 2009 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 апрели 2009.

[4] Андрей ИВАНОВ. «В Китае победила контрреволюция. Капитализм мирно врастает в социализм». ЦентрАзия

[5] Резолюция XIX Всекитайского съезда КПК по докладу Центрального комитета КПК 18-го созыва

[6] В 2013 году усадьба была передана Китайскому культурному центру, после чего полностью восстановлена китайской стороной; в 2016 году здесь открылся музей Компартии Китая.

[7] ttp://www.russian.xinhuanet.com Бойгонӣ шудааст 24 сентябри 2015 сол.

[8] «Аргументы и факты» — № 21 (1334) от 24 мая 2006 г.. 23 июни 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 августи 2006.

[9] Евгений Визитей Самый богатый китаец будет членом ЦК Компартии

[10] Мнение: массовые протесты в КНР вызваны некомпетентностью властей — Новости Общества — Новости Mail.Ru(пайванди дастнорас — таърих). 29 октябри 2013 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 марти 2014.

[11] Семь мифов о Компартии Китая

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]