Мурғ, ё мурғи хонагӣ (лот. Gallus gallus) — парандаест, ки барои хоҷагӣ хидмат мерасонад ва он тухм мекунад ки барои ин дар хоҷагӣ онро парвариш мекунанд.
Мурғи хонагӣ, паррандаест аз қатори мурғҳо, номи умумии паррандаҳо. Мурғҳои хонагӣ аз мурғҳои банки ва ваҳшӣ пайдо шудааст. Мурғ сернамудтарин паррандаи хонагӣ мебошад. Мурғро барои тухму гӯшт, пару тибит парвариш мекунанд.
| Мурғ |
|---|
Мурғ |
|
|
|
Gallus gallus (Linnaeus, 1758) |
|
Асосан, ду намуди парвариши парранда ба роҳ монда шуда аст: табиӣ ва сунъӣ. Дар шароити парвариши табиӣ паррандагон дар мавзеъҳои кушод сайру гашт намуда, ғизоро худашон ёфта мехӯранд ва маҳсулотнокии онҳо дар фасли гармо зиёд мегардад. Вале камбудиаш парвариши табиӣ дар он аст, ки ҳангоми барои хӯрока додан, ҷамъоварии тухм ва тоза намудани пору вақти зиёд сарф шуда қувваи корӣ бештар сафарбар мешавад. Ҳангоми парвариши сунъӣ бошад, нигоҳубини паррандагон дар қафасҳо буда, тарзи хӯрокдиҳӣ, ҷамоварии тухмҳо ва тоза намудани пору механизатсионӣ иҷро мешавад. Самаранокии кор аз мавқеи бино вобастагӣ дорад. Ҳудуди интихобшудаи замин барои сохтмони биноҳои паррандапарварӣ бояд хушк, ҳамвор ва ба самти ҷануб нигарон бошад. Дар чунин ҳолат замин аз барф тез тоза шуда, шӯои офтоб мурғхонаро гарм менамояд. Биное, ки барои нигоҳ доштани мурғон сохта мешавад, бояд хушк, гарм ва равшан бошад. Дар 1 м2 фарш 4 – 5 мурғи тухмкун нигоҳ дошта мешавад. Бо ҳамин миқдор андоза майдончаи сайру гашт сохтан лозим аст. Сатҳи тирезаи мурғхона нисбати фарш 1/10 бояд бошад. Дар фасли зимистон андохтани тагандоз, аҳамияти калон дорад. Ба сифати тагандоз коҳмайда ва арамайдаро истифода мебаранд. Ғафсии тагандоз бояд 20 – 30 см-ро ташкил диҳад. Даруни мурғхона ҳамвор, сафед ва сироятзудоӣ карда шавад. Ҳама таҷҳизот ва асбобу анҷоми мурғхона вобаста ба зот ва сину соли мурғон сохта шавад.
