Аугсбург

А́угсбург (олмонӣ: Augsburg, бав. Augschburg) — шаҳри донишгоҳӣ дар ҷанубу ғарби Бавария, пойтахти Швабия. Шаҳри қадимтарини Олмон баъди Трир ҳисобида мешавад. Бо аҳолии 300 000 нафар 3-юм шаҳри Бавария (баъди Мюнхен ва Нюрнберг) аз рӯи аҳолӣ ҳисобида мешавад. Маркази бузурги илмӣ ва саноатӣ; дар соли 1997 унвони аз ҳама шаҳри «сабз»-ро дар озмун дар байни 9 шаҳрҳои аврупоӣ ба даст овард.

Маҳалли аҳолинишин
Аугсбург
олмонӣ: Augsburg
Парчам Нишон
48°22′18″ с. ш. 10°53′54″ в. д.
Кишвар	[[|]]
Роҳбар	Eva Weber[d]
Таърих ва ҷуғрофиё
Таъсис	15 то м.
Масоҳат	146,87 км² (2016, 31 декабр 2017)
Баландии марказ	489 м, 498 м ва 482 м
Минтақаи замонӣ	UTC+1[d] ва UTC+02:00
Аҳолӣ
Аҳолӣ	▲301 033 тан (31 декабр 2022)
Номи қавмӣ	аусбургӣ, аусбургиҳо
Шиносаҳои ададӣ
Пешшумораи телефон	0821
Нишонаи почта	86150, 86199, 86152, 86153, 86154, 86156, 86157, 86159, 86161, 86163, 86165, 86167, 86169 ва 86179
Коди мошин	A
augsburg.de​(олмонӣ)
Аугсбург
Парвандаҳо дар Викианбор

Номгузорӣ

Номи шаҳр аз номи аввалини шаҳр — Augusta Vindelicorum бар меояд, ки он аз тарафи Друз ва Тиберий бо фармони император Август дар соли 15 п.м. чун шаҳраки ҳарбӣ таъсис ёфт. Баъдан шаҳр маркази музофоти римии Ретсия гашт ва дар давоми 400 соли минбаъдаи ҳукмронии румӣ шаҳр босуръат рушд мекард ва мешукуфт.

Ҷуғрофия

Ҷойгиршавӣ

Аугсбург дар соҳили дарёҳои Лех ва Вертах ҷойгир аст. Қисмҳи кӯҳантарини шаҳр ва минтақаҳои ҷанубӣ дар шимол дар пояи нишебии баланд ҷойгиранд, ки дар байни минтақаи баланди теппавии Фридберг дар шарқ ва истмуси баланд дар ғарб пайдо шудааст.

Аугсбург бо боғи миллии «Аугсбург — Ҷангалҳои Ғарбӣ» ҳамсарҳад аст. Ба ғайр аз ин, худи шаҳр аз рутсаниҳо бой аст. Аз ҳамин сабаб шаҳр дар соли 1997 ҷоизаи аврупоии «Шаҳри зиндатарин ва сабзтарин»-ро соҳиб гашт. Шаҳр ҷангалгоҳи асосии Бавария мебошад.

Аугсбургро «шаҳри се дарё» меноманд. Гап дар бораи дарёи Лех, Вертах ва Зинголд меравад. Лех — дарёи асосӣ, Вертах — шохоби Лех, Зинголд бошад аз Аллгойи Шарқӣ равон аст ва дар Аусбург ба системаи обанборҳои сунъӣ ва ҷӯйҳои маҳаллӣ мерезад.

Агломератсия

Аз шарқ бо ҳавзаи Айхах-Фридберг, дар ғарб — бо ҳавзаи Аугсбург ҳамсарҳад аст. Аз сабаби аз шимол ба ҷануб шакли дароз доштанаш шаҳрҳои зиёд ва воҳидҳои мунисипиалӣ бо Аугсбург ҳаммарзанд.

Агломератсияи Аугсбург чун ақрабаки соат, саркарда аз шарқ ба чунин тарз мераванд: Фридберг (ҳавзаи Айхах-Фридберг), Кёнигсбрунн, Штадтберген, Нойзес, Герстхофен (ҳамаашон — ҳавзаи Аугсбург). Ҳамаи маҳалҳои аҳолинишини онҳо дар наздикии минтақаҳои сербинои Аугсбург ҷойгиранд.

Ба ғайр аз он, бо Аугсбург мунисипиалитетҳои Релинг, Аффинг, Киссинг, Меринг ва Мерхинг (ҳамаашон — ҳавзаи Айхах-Фридберг), ва ҳамчунон Бобинген, Гессертсхаузен ва Дидорф (ҳамаашон — ҳавзаи Аугсбург) ҳаммарзанд.

Сохти минтақаи шаҳрӣ

Масоҳати Аугсбург дар марзҳои маъмурӣ — 147 км². Хонаҳои истиқоматӣ бо минтақаҳои холиашон танҳо чоряки ин масоҳатро ташкил мекунанд. Рушди бахши истиқоматӣ аз ҳисоби 200 гектари қаламравӣ захиравӣ пешбинӣ шудааст, ки он аллакай инфрасохтораш гарон аст. Сеяки масоҳати маъмурии шаҳрро минтақаҳои хоҷагии халқ, чорякашро — ҷангалзор ташкил медиҳанд. Дарозии марзҳои маъмурӣ 78 км аст. 23 км — аз шимол ба ҷануб ва 14,5 км — аз ғарб ба шарқ. 19 км — дарозии обҳои дарёи Лех дар даруни шаҳр, 13 км — дарозии Вертах, 6 км — д. Зинголд.

Аз соли 1972, баъди тағйироти маъмурӣ, ки ба Аугсбург маҳалҳои ҳаммарз дохил шуданд, Аугсбург яке аз шаҳрҳои сабзтарини Олмон шуд. Дар ҷанубу шарқи шаҳр ҷангал бо масоҳати 21 километри квадратӣ, ки на танҳо ҷойи саёҳату истироҳати шаҳрвандон, ва ҳамчунон минтақаи муҳимтарини ҳифозати табиат, ҷойгир аст.

Қисми ҷанубу ғарби шаҳр — қаламрави як минтақаи дигари ҳифзи табиат мебошад. Ин боғи миллии «Ҷангалҳои ғарбии Аугсбург» аст. Худи минтақа масоҳати 1,175 км²-ро дорост ва яке аз бузургтарин дар Швабияи Бавария ба ҳисоб меравад. Дар шимол он бо Дунай, дар шарқ — бо водии Вертах, дар ғарб — бо Миндел, дар ҷануб бо — Аллгои поёнӣ ҳаммарз аст.

Манбаҳои обӣ

Аугсбург — шаҳри каналҳост. Як вақтҳо зарурат дар осиёбҳои обӣ ва сехҳои бофандагӣ маҷбур кард, то онҳоро бо миқдори зиёд бикананд. Каналҳои зиёдтарин дар дарёи Лех мебошанд — 29-то (хати умумиашон — 77 километр), дар Вертах — танҳо 4-то (дарлзии умумӣ — 11 км). Дарозии умумии каналҳо дар Аугсбург 90 км аст. 45 км — дарозии 19 ҷӯйҳои дар Аугсбург ҷоришаванда аст.

Дар миёни каналҳои Аугсбург дутояшон фарқ мекунанд: Fabrikkanal, ки ба он Зинголд мерезад, ва Senkelbach дар шимоли шарҳ. Ҳардуи ин каналҳо дар натиҷа ба Вертах мерезанд, Fabrikkanal бошад қад-қади Вертах равон аст.

Ҷӯйҳои Аугсбург аз худ системаи мураккаби обиро ташкил медиҳанд. Hochablass ду ҷӯий об дорад: Hauptstadtbach ва Neubach — бо Лех ҷудо мешаванд, аммо баъди як чанд сад метр боз ҳамроҳ мешаванд ва дар шимол ба Herrenbach мерезанд. Ҳамашон бо шохобҳояшон Proviantbach-ро бо шохобҳояш таъмин мекунанд: Hanreibach ва Fichtelbach, ва Kaufbach-и ба ғарб ҷоришавандаро. Kaufbach бошад ба Schäfflerbach ва каналҳои Stadtgräben ва Innenstadtkanäle мерезад, ки онҳо баъдан дар шимоли шаҳр дар UPM Kymmene якҷо мешаванд. Stadtbach дар ғарби шарҳ дар Wolfzahnau боз бо Proviantbach ҳамроҳ мешавад, ва дар дар резишгоҳи Вертах ба Лех мерезад. Тавассути Pfersee Mühlbach равон аст. Brunnenbach тавассути Stadtwald меравад ва баъдан ба ҷӯйборҳои зиёд тақсим мешавад ва боз дар назди Innenstadt ба як ҷӯй мубаддал мегарданд.

Дар шаҳр кӯли сунъӣ — Кузе́е (нем. Kuhsee) мавҷуд аст. Масоҳаташ — 15 гектар, чуқурӣ — аз 1 то 5 метр. Кӯл дар соли 1972, ҳангоми сохтани сарбанд обҳои Лех ба ҳарсӯй ҷорӣ шуданд ва кӯлро ташкил карданд. Инҷо акнун ҷои дӯстдошта барои истироҳати шаҳрвандон аст.

Иқлим

Аугсбург дар минтақаи гузариш байни иқлими нами атлантикӣ ва иқлими хушки континенталии водии Лех ҷойгир аст.  Алп ва Дунай дигар омилҳои муҳим мебошанд.  Бо назардошти ҳамаи ин омилҳо, ҳаво нисбатан ноустувор аст.

Давраҳои обу ҳаво: зимистони мулоим ва на он қадар хунук ва тобистони гарм, вале на он қадар гарм.  Барф, ки рустаниро дар зимистон муҳофизат мекунад, моҳи январ меборад ва то нимаи моҳи март боқӣ мемонад.  Миқдори асосии бориш дар аввали тобистон рост меояд.  Давраҳои хушки дароз тобистон ва аввали тирамоҳ рух медиҳанд.

Фоен тамоми сол аз ҷануб ҷараёнҳои ҳавои хеле гарм ва хушкро аз доманакӯҳҳои поёнии Алп меорад.  Ин падида бо осмони маъруфи Бавария ва диди баланд, то Алпҳои Бавария ва Аллгау алоқаманд аст.

Ҳарорати миёнаи солона тақрибан 8.4 °C, ҳаҷми бориш тақрибан 850 мм мебошад.  Соли 2003 ҳарорати тобистон ба 36 дараҷа расид, ҳарорати мутлақи максималӣ аз оғози мушоҳидаҳо дар 37,1 дараҷа 27 июли соли 1983 ба қайд гирифта шуд.  Ҳарорати пасттарин -28,2 ° С 12 феврали соли 1929 ба қайд гирифта шудааст.

Тӯфони шадид боиси обхезӣ дар Лех ва Вертач мегардад.  Таъсири бадтарини ин дар соли 1999 буд, вақте ки тӯфон сарбандҳои Вертахро шикаст ва бисёр маҳаллаҳо зери об монданд.

Тирамоҳ дар Аугсбург аз сабаби вазъи водии Лех аксар вақт туман аст.  Ғайр аз ин, пас аз Мюнхен Аугсбург дуввумин шаҳри азими барф дар Олмон аст.

Аугсбурги муосир саввумин шаҳри сераҳолӣ дар Бавария (пас аз Мюнхен ва Нюрнберг) мебошад.  Дар аввали соли 2008 дар ин шаҳр 264 000 нафар зиндагӣ мекарданд.  Чанд ҳазор нафари дигар Аугсбургро ҳамчун ҷои дуввуми муҳимтарини истиқомати худ нишон доданд.  Ҳиссаи расмии хориҷиён дар байни сокинони шаҳри Аугсбург 16 фоизро ташкил медиҳад.  Сухан дар бораи ҳам сокинони шаҳр бо шиносномаҳои хориҷӣ ва ҳам онҳое меравад, ки шаҳрвандии Олмонро қабул кардаанд.  Аҳолии Аугсбург пир мешавад.  Дар солҳои 2005-2008 шумораи ҷавонони аз 16 то 25-сола дар шаҳр 9 фоиз коҳиш ёфтааст, дар ҳоле ки шумораи пиронсолони аз 60-сола боло, баръакс, 19 фоиз афзудааст.

Аҳолӣ

Аз 270,000 сокини Аугсбург 123,000 нафар ҳаққи суғуртаи ҳатмиро месупоранд.  Ин маънои онро надорад, ки дар шаҳр ҳамон шумораи андозсупорандагон мавҷуданд, зеро дар байни ин 123 000 нафар бекорон ҳастанд, ки барои онҳо пардохтҳои суғурта аз ҷониби давлат пардохта мешаванд ва ягон соҳибкоре нест, ки уҳдадор бошад, ки ҳаққи суғурта супорад, аммо андоз насупорад.  Сатҳи бекорӣ дар Аугсбург тақрибан ба нишондиҳандаи умумии Олмон баробар аст, аммо аз ҳисоби миёнаи Бавария ду маротиба зиёдтар аст.  Ин хусусияти шаҳрҳои калон бо фоизи зиёди мардуми бумӣ мебошад.  Дар айни замон, қариб 65,000 нафар ба Аугсбург аз дигар нуқтаҳои аҳолинишин меоянд: аз ноҳияи Аугсбург — 33,000, аз ноҳияи Эйхах-Фридберг — 13,000, аз ҳавзаи ҳукуматии Баварияи боло — 6,000, аз Мюнхен — 1700. Аз Аугсбург ба шаҳрҳои дигар  29,000 нафар ба кор мераванд, ки аз онҳо 6500 нафар ба Мюнхен мераванд.Тибқи ҳисобҳои 31 декабри соли 2015, аҳолии шаҳри байниноҳиявии (ҷамоаи шаҳрии) Аугсбург 286 374 нафарро ташкил медиҳад. Ба баҳои 31 декабри 2015 аҳолии шаҳри байниноҳиявии (ҷамъияти шаҳрӣ) Аугсбург 286 374 нафарро ташкил медиҳад.

Маълумоти демографии расмӣ барои 1840—2011: Аугсбург
(шумораи аҳолӣ дар марзҳои ҳозирааш тибқи барӯйхатгириҳо: нафар)

Сана	1840-12-01	1871-12-01	1900-12-01	1925-06-16	1939-05-17	1950-09-13	1961-06-06	1970-05-27	1987-05-25	2011-05-09
Аҳолӣ	46567	69137	130478	176437	199805	208549	244206	254233	242819	267767

 

Маълумоти демографӣ дар давоми давраҳои байни барӯйхатгирӣ дар солҳои 1960—2015: Аугсбург
(шумораи аҳолӣ дар марзҳои ҳозира тибқи маълумоти баҳодиҳӣ барои 31 декабр: нафар)

Сана	1960	1970	1980	1990	2000	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015
Аҳолӣ	241671	256595	248346	256877	254982	263646	264708	269402	272699	276542	281111	286374