Вилҳелм Вин
Вилҳелм Карл Вернер Отто Фритс Франс Вин (олмонӣ: Wilhelm Wien; 13 январ 1864[1][2][3][…], Parusnoje[d], Подшоҳии Пруссия[d], Кунфедересиюни Олмон[d] — 30 август 1928[4][1][2][…], Мюнхен[4]) — физикдони олмонӣ, узви АИ миллии ИМА, АИ Олмон ва дигар мамлакатҳои хориҷӣ.
| олмонӣ: Wilhelm Wien | |
 | |
| Таърихи таваллуд | 13 январ 1864[1][2][3][…] |
| Зодгоҳ | |
| Таърихи даргузашт | 30 август 1928[4][1][2][…] (64 сол) |
| Маҳалли даргузашт | |
| Кишвар | |
| Фазои илмӣ | физик[5], Афканишот[5] ва гармо[5] |
| Ҷойҳои кор | |
| Алма-матер | |
| Роҳбари илмӣ | Hermann von Helmholtz[d][6] |
| Ҷоизаҳо | |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
.svg){kind=small}
Зиндагинома
вироишХатмкардаи гимназияи Кёнигсберг (1882), дар донишгоҳҳои Геттинген ва Берлин таҳсил кардааст. Профессори Донишгоҳи техникии Ахен (1896), профессори физика дар Донишгоҳи Гессен (1899) ва проф. Донишгоҳи Вюртсбург (1900). Аз соли 1920 профессори Донишгоҳи Мюнхен (солҳои 1925—1926 ректори ҳамин донишгоҳ). Дар бораи дифраксияи рӯшноӣ дар нӯки филиззии тез ва таъсири абсорбсияи филизз дар рангҳои ҳосилшуда рисолаи докторӣ дифоъ кардааст. Таҳқиқоти Вилҳелм Вин ба назарияи афканишот, оптика, термодинамика, физикаи разряд (тахлия)-и газӣ бахшида шуда, дар ташаккули назарияи квантӣ саҳми бузург гузоштааст. Вилҳелм Вин соли 1893 ошкор намуд, ки тақсимоти энергияи афканишоти ҷисми мутлақ сиёҳ функсияи ҳосили зарби дарозии мавҷ ва ҳарорат мебошад, яъне бо афзоиши ҳарорат қимати баландтарини энергия ба самти мавҷҳои кӯтоҳ мекӯчад (қонуни кӯчиши Вин). Соли 1896 формулаеро барои тақсимоти энергия дар спектри ҷисми сиёҳ (қонуни афканишоти Вин) ошкор кард, ки бо натиҷаҳои дар таҷриба бадастовардашудаи соҳаи мавҷҳои кӯтоҳ мувофиқат мекард. Ғайр аз ин, Вилҳелм Вин қобилияти электргузаронии филиззҳоро таҳқиқ карда, нурҳои катодӣ ва рентгениро омӯхт, дарозии мавҷҳои рентгениро муайян кард (1907), усули ченкунии тобиши дарозмуддати атомҳои озодро ошкор намуд.
Вилҳелм Вин «барои кашфи қонунҳое, ки афканишоти ҳароратиро идора мекунанд» сазовори мукофоти Нобел гаштааст (1911). Муаллифи асарҳо дар бораи ҳидродинамика, физикаи назариявӣ ва назарияи нисбият. Якчанд сол муҳаррири маҷаллаи «Анналҳои физика» буд.
Эзоҳ
вироиш- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Архив по истории математики Мактьютор — 1994.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Encyclopædia Britannica (ингл.)
- ↑ 3.0 3.1 Encyclopædia Universalis (фр.) — Encyclopædia Britannica, 1968.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 Вин Вильгельм // Большая советская энциклопедия (рус.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ Математическая генеалогия (ингл.) — 1997.
Адабиёт
вироиш- Вин Вилгелм // Боз — Вичкут. — Д. : СИЭМТ, 2014. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 3). — ISBN 978-99947-33-46-0.