Википедиа

Георги VI

Георги VI (Ҷорҷи VI, англ. George VI, номҳои таъмидӣ Алберт Фредерик Артур Георг; 14 декабр 1895[1][2][3][…], Норфолк — 6 феврал 1952[1][2][3][…], Sandringham House[d], Норфолк) — подшоҳи Шоҳигарии Муттаҳидаи Британияи Кабир ва Ирландияи Шимолӣ ва ҳукмронии Иттиҳоди Бритониё аз 11 декабри 1936 то вафоташ дар 6 феврали 1952. Он пеш аз ҳама ҳамчун рамзи муборизаи Бритониёи Кабир ва кишварҳои империяи Бритониё бар зидди Олмони фашистӣ дар Ҷанги Дуюми Ҷаҳон маъруф аст.

Георги VI
англ. George VI
парчам
Подшоҳи Британияи Кабир ва Ирландияи Шимолӣ
парчам
11 декабри 1936 — 6 феврали 1952
Тоҷгузорӣ 12 майи 1937
Нахуствазир Стэнлӣ Болдуин
(1935—1937)
Невилл Чемберлен
(1937—1940)
Уинстон Черчилл
(1940—1945)
Клемент Аттлӣ
(1945—1951)
Уинстон Черчилл
(1951—1955)
Пешгузашта Эдуарди VIII
Ҷонишин Елизаветаи II
парчам
Императори Ҳиндустон
парчам
11 декабри 1936 — 15 августи 1947
Тоҷгузорӣ тоҷгузорӣ нашуд
Пешгузашта Эдуарди VIII
Ҷонишин вазифа барҳам хӯрд
парчам
Раҳбари Иттиҳоди кишварҳои муштаркулманофеъ
23 апрели 1949 — 6 феврали 1952
Пешгузашта вазифа таъсис ёфт
Таваллуд 14 декабр 1895(1895-12-14)[1][2][3][…]
Даргузашт 6 феврал 1952(1952-02-06)[1][2][3][…] (56 сол)
Мадфан
Дудмон House of Windsor[d]
Ном ҳангоми таваллуд англ. Prince Albert Frederick Arthur George of York
Падар George V[d][5]
Модар Mary of Teck[d][5]
Ҳамсар Queen Elizabeth, The Queen Mother[d][6][5]
Фарзандон Элизобети II[5] ва Princess Margaret, Countess of Snowdon[d][5]
Таҳсилот
Эътиқод Church of England[d] ва масеҳият
Соядаст
Монограмма Монограмма
Ҷоизаҳо
Навъи артиш Royal Navy[d], Королевские военно-воздушные силы Великобритании ва Артиши Бритониё[d]
Рутба фармондеҳи кулл[d] ва Captain General Royal Marines[d]
Набардҳо
 Парвандаҳо дар Викианбор

Ӯ пас аз истеъфои бародараш Эдварди VIII ба тахт нишаст.

Ҳукмронии Георг бо фурӯпошии империяи Бритониё ва ба Иттиҳоди Миллатҳо табдил ёфтани он қайд карда шуд. Ӯ охирин императори Ҳиндустон (аз 12 декабри 1936 то 15 августи 1947) ва охирин шоҳи Ирландия (то 18 апрели 1949) буд. Вай унвони сардори Иттиҳоди Миллатҳоро (англ. Head of the Commonwealth) аз 29 апрели 1949 дошт.

Пеш аз ба тахт нишастан

вироиш

Писари дуюми шоҳ Георги V ва ҳаммаслакаш малика Мария . Алберт чор бародар дошт: шоҳи оянда Эдуарди VIII (1894-1972), Генри, герсоги Глостестер (1900-1974), Ҷорҷ, герсоги Кент (1902-1942), Шоҳзода Ҷон (1905-1919), ки аутизм ва гирифтори эпилепсия буд ва хоҳари Мария (1897-1965).

Аз рӯи табиат, Алберт як шахси хоксор ва шармгин буд, гузашта аз ин, ӯ аз забонпечии шадид ранҷ мебурд. Бо вуҷуди ин, ӯ таҳти роҳбарии як логопеди худомӯз Лионел Логи австралиягӣ кор кард ва дар натиҷа тақрибан аз ин беморӣ халос шуд.

Таҳсилро дар Осборн ва Академияи Подшоҳии дарёии Дортмут анҷом дод; дар соли 1915 ба мичман ва сипас лейтенанти хурд таъйин карда шуд. Вай дар муҳорибаи Ютландия ба ҳайси фармондеҳи манораи тир дар киштии ҷангии Коллингвуд ширкат варзид. Хидмати минбаъдаро дар Флоти баҳрӣ бо беморӣ пешгирӣ карданд: аввал ҳамлаи аппендисит, сипас захми меъда. Дар моҳи марти 1918 вай ба авиатсияи баҳрии шоҳии ҳавоӣ интиқол дода шуд, дар фронти ғарбӣ ҳамчун лётчик хидмат кард ва ба вазифаи фармондеҳи парвоз расид. Ӯ бо мақсади тавтеа таҳти номи Ҷонсон хидмат кардааст. Пас аз ҷанг, дар давоми 1919, ӯ дар коллеҷи Тринити Донишгоҳи Кембриҷ таърихро меомӯхт.

Дар моҳи июни соли 1920, ӯ Герсоги Йорк шуд, 26 апрели 1923, вай бо хонум Елизавет Боуз-Лайон, духтари 14-ум графи Стратмор издивоҷ кард. Соли 1905 бо ӯ вохӯрд (Елизавети 5-сола Алберти 10-соларо бо гелоси қандин аз торт табобат кард). Оила соҳиби ду фарзанд буд: 21 апрели 1926 — малика Елизавета Александра Мария (маликаи оянда Елизавета II) ва 21 августи соли 1930 — малика Маргарет Роуз. Солҳои 1924-1925 герсог ва герчогиня ба Уганда ва Судон ташриф оварданд ва дар соли 1927 — ба Австралия (Алберт бинои парламенти Австралияро дар Канберра кушод) ва Зеландияи Нав.

Мақоми роҳбарикунанда

вироиш
 
Георги VI. Портрети Ҷералд Келли

Пас аз истеъфои бародараш Эдварди VIII 11 декабри соли 1936, герсоги Йорк шоҳ Георги VI шуд; тоҷгузорӣ 12 майи соли 1937 — рӯзе, ки барои тоҷгузории бародари калониаш пешбинӣ шуда буд, анҷом ёфт. Баръакси падари худ, Георги VI дар Деҳлӣ ҳамчун Императори Ҳиндустон тахт нишаста нашудааст. Як рӯз пас аз ба тахт нишастани Георги VI парлумони давлати озоди Ирландия қонунеро қабул кард, ки қудрати подшоҳи Бритониёро дар Ирландия ба таври воқеӣ аз байн бурд. Дар моҳи май—июни 1939, шоҳ ва малика ба Канада сафар карданд ва ба Иёлоти Муттаҳида ташриф оварданд.

Дар арафаи Ҷанги Дуюми Ҷаҳон, шоҳ борҳо ният дошт, ки ба Гитлер шахсан бо паёми "оромкунанда" муроҷиат кунад, аммо вай ҳамеша аз Сарвазир Чемберлен рад мегирифт, зеро ӯ бовар дошт, ки дипломатияи ӯ кофӣ хоҳад буд. Дар моҳи майи соли 1940, шоҳ бо дили нохоҳам ташкили ҳукумати навро ба Уинстон Черчилл супориш дод, ки ба ӯ бо бадгумонӣ муносибат мекард. Аммо, пас муносибати онҳо хеле гарм шуд: шоҳ ва сарвазир ҳар рӯзи сешанбе барои хӯроки нисфирӯзӣ мулоқот карда, масъалаҳои муҳимро дар фазои ором баррасӣ мекарданд. Баъдан, монарх гуфт, ки сарвазире беҳтар аз Черчилл вуҷуд надорад[7][8]. Подшоҳ дар бисёре аз масъалаҳое, ки онҳо дар рӯзномаи худ баррасӣ карданд, қайдҳо гузошт, ки ягона далели боқимондаи дасти аввалини суҳбатҳои онҳост.

Ҷанги Дуюми Ҷаҳонӣ

вироиш
 
Шоҳ Георги VI дар либоси тантанавӣ

Дар давоми Ҷанги ҷаҳонии дувум, ҷуфти шоҳона мунтазам ба нерӯҳо, корхонаҳои низомӣ, бандаргоҳҳо ва беморхонаҳо дар саросари кишвар ташриф меоварданд. Дар моҳи декабри соли 1939, шоҳ ба маҳалли ҷойгиршавии артиши Бритониё дар Фаронса омад ва моҳи июни соли 1943, аз болои ҳавопаймои Авро Йорк, вай нерӯҳои Иттифоқчиёнро дар Африқои Шимолӣ назорат кард. Вай инчунин аз Алҷазоир, Триполӣ ва Малта дидан кард. Соли 1944, Георг ба Нормандия — 10 рӯз пас аз ба он ҷо фуруд омадани қӯшунҳои Иттифоқчиён, ташрифовард; дар моҳи июл он дар қисми ҷанубии Итолиё ва дар моҳи октябр — дар Белгия ва Ҳолланд буд.

Соли 1940 манзили монарх борҳо аз ҳаво бомбаборон карда шуд; 12 сентябр бомбаи олмонӣ дар масофаи 20 метр аз Қасри Букингем таркид, ки ин ба саломатии подшоҳ таъсир расонд: вай хонда наметавонист, аксар вақт ба осмон бо нигаронӣ менигарист.

Дар сурати ишғоли Бритониёи Кабир, мебоист оилаи шоҳон ба Канада кӯчонида мешуд. Аммо, худи подшоҳ рафтанӣ набуд: ӯ ният дошт дар кишвар бимонад ва дар Муқовимат ширкат варзад. Бо ин мақсад, солҳои 1940-1941 шоҳ мунтазам тирандозӣ аз намудҳои гуногуни силоҳро тамрин мекард.

Сарфи назар аз он, ки Британияи Кабир иттифоқчии СССР буд, подшоҳ аз иттифоқчии эътилоф хеле эҳтиёт буд.

Соли 1943 бо фармони шахсии подшоҳ, шамшери мукофотӣ (маросимӣ)-и Сталинград, ки бо металлҳо ва сангҳои қиматбаҳо оро дода шудааст, офарида буд. Он барои сокинони Сталинград пешбинӣ шуда буд, ки корномаи онҳоро оилаи шоҳон ва тамоми мардуми Бритониё писандиданд. 29 ноябри 1943 шамшерро Сарвазири Бритониё Уинстон Черчилл ба Маршали Иттиҳоди Шӯравӣ Иосиф Виссарионович Сталин дар ҳузури Президенти ИМА Франклин Рузвелт ва каровули фахрӣ дар маросиме, ки ба ифтитоҳи конфронси Теҳрон бахшида шуда буд, тақдим кард. Имрӯзҳо он дар Музей-панорамаи "Ҷанги Сталинград" дар Волгоград намоиш дода мешавад.

Солҳои охир

вироиш

Дар соли 1945, пас аз сарвазир таъйин шудани Клемент Аттлӣ, шоҳ ба сарвари ҳукумат таъсири назаррас расонд, аз ҷумла, исрор кард, ки Эрнст Бевин, ки бо ақидаҳои зиддикоммунистии худ маъруф аст, вазири корҳои хориҷӣ таъйин карда шавад. Георг инчунин ба миллигардонии васеи саноат, ки дар давраи ҳизби лейборист оғоз ёфта буд, мухолифат мекард.

1 феврали соли 1947, Георги VI, малика ва шоҳдухтарон бо сафари давлатӣ ба Африқои Ҷанубӣ аз Англия рафтанд. Солҳои охири ҳукмронии Георг дар давраи ҳукумати лейбористии Аттлӣ бо парокандагии суръатноки Империяи Бритониё ва табдили он ба Иттиҳоди Миллатҳо гузаштанд. Соли 1948, Ҳиндустон истиқлоли комил ба даст овард, дар соли 1949 — Ирландия. Додани истиқлол ба Ҳиндустон боиси норозигии шадиди Георгро овард. Бо дили нохоҳам, моҳи ноябри соли 1947, ӯ бо издивоҷи духтараш Елизавета, бо шоҳзода Филипп Маунтбеттен, ки ӯро на он қадар шахси олиҷаноб мешуморид, розӣ шуд.

Соли 1948, дар давраи ҳукмронии Георги VI Бритониёи Кабир Бозиҳои XIV тобистонаро, ки бори дуввум дар Лондон баргузор шуданд, баргузор кард. Дар айни замон, ӯ ин бозиҳоро кушод.

Дар моҳи октябри 1951, Черчилл ба қудрат баргашт ва ҳамеша аз дастгирӣ ва лутфи шоҳ баҳравар шуд.

Беморӣ ва марг

вироиш

Шиддат дар давраи ҷанг ба саломатии монарх таъсири бад расонд[9], ки зиёда аз он, тамокукашӣ зиёд буд [10]. Вай ба рушди атеросклероз, бемории Буергер ва саратони шуш шурӯъ кард. Дар соли 1948, сафари ҷуфти шоҳона ба Зеландияи Нав ва Австралия бо сабаби бад шудани вазъи саломатии шоҳ мавқуф гузошта шуд, дар раги пояш басташавии раг буд, ки таҳдиди аз даст додани пояшро дошт. Ин ба ҷарроҳӣ барои резексияи асаби симпатикии рост дар моҳи марти 1949 оварда расонд. Бо бад шудани вазъи саломатии подшоҳ, духтари калонии ӯ ва ворис Елизавета вазифаҳои шоҳонаро бештар ба дӯш гирифтан гирифт. Вай ва шавҳараш Филипп Герсоги Эдинбург ба ҷои Георг ва ҳамсараш ба Зеландияи Нав ва Австралия сафар карданд.

Шоҳ тавонист маросими ифтитоҳи Фестивали Бритониёро дар моҳи майи соли 1951 баргузор кунад. Дар 23 сентябри соли 1951, шоҳ ҷарроҳӣ шуд. Дар моҳи октябри 1951, Елизавета ва Филипп ба сафари якмоҳа ба Канада рафтанӣ буданд, бинобар бемории подшоҳ рафтан ба як ҳафта мавқуф гузошта шуд. Лорд-канслер Висконт Симондс суханронии тахтро дар ифтитоҳи парламент ба ҷои подшоҳ[11] гузаронд.

31 январи соли 1952, Георг, новобаста аз маслиҳати шарикони наздикаш, ба аэропорти Лондон[lower-alpha 1] барои гусели духтараш Елизавета ва шавҳараш ба Австралия [lower-alpha 2] рафт, ва ба дояи қаблии духтараш гуфт: "Ба хотири ман, Лилибетро нигоҳ кунед! ". Ин охирин баромади ӯ дар назди мардум буд.

Пас аз шаш рӯз, субҳи 6 феврал , соати 07:30 бо вақти Гринвич, ӯро фавтида дар қасри Сандрингем дар Норфолк пайдо карданд. Подшоҳ шабона аз тромбози коронарӣ дар синни 56-солагӣ вафот кард [13]. Духтараш аллакай ҳамчун малика Елизаветаи II аз Кения баргашт.

Рутбаҳо ва унвонҳои ҳарбӣ

вироиш
  • Сарфармондеҳи нерӯҳои мусаллаҳи Бритониё (11 декабри 1936 — 6 феврали 1952);
  • Сарфармондеҳи нерӯҳои хушкигард, нерӯҳои ҳавоӣ ва баҳрии Канада (11 декабри 1936 — 6 феврали 1952);
  • Фелдмаршали Бритониё (12 декабри 1936)
  • Адмирали Флот (11 декабри 1936);
  • Маршали нерӯҳои ҳавоии шоҳӣ (11 декабри 1936);
    • Ноиби маршали ҳавоӣ (3 июни 1932);
    • Маршали авиатсия (1 январи 1936);
    • Маршали ҳавоӣ (1936);
  • Маршали нерӯи ҳавоии шоҳигарии Австралия (1939, унвони фахрӣ);
  • Герсоги Нормандия (Гернси ва Ҷерсӣ) (11 декабри 1936 — 6 феврали 1952)
  • ҳокими ҷазираи Мэн (11 декабри 1936 - 6 феврали 1952).

Ҷоизаҳои

вироиш

Бритониё

вироиш
  • Медали Алберт (Ҷамъияти Шоҳигарии Санъат) (1951)

Кишварҳои дигар

вироиш
  1. Ордени Влодими муқаддас, дараҷаи 4 бо шамшер (Империяи Русия, 1917).
  2. Салиби калони ордени ҳарбии Италия (Италия, 1917).
  3. Салиби бузурги ордени Легиони фахрӣ (Фаронса, 1917).
  4. Салиби бузурги ордени Уқоби Сафед (Югославия, 1918).
  5. Салиби бузурги ордени Леополди I (Белгия, 1918).
  6. Нишони Ағдас, синфи 1 (Форс, 1919).
  7. Ордени Карол I (Руминия, 1922).
  8. Салиби бузурги ордени Ситораи Эфиопия (Эфиопия, 1924).
  9. Корди бузурги ордени Муҳаммад Алӣ (Миср, 1927).
  10. Ордени Офтоб (Афғонистон, 1928).
  11. Ордени Месопотамияи дараҷаи 1 (Ироқ, 1933).
  12. Салиби бузурги ордени Наҷотбахш (Юнон, 1936).
  13. Салиби бузурги ордени Феникс (Юнон, 1936).
  14. Ордени Оясви Райаня (Непал, 1937).
  15. Ордени Серафим (Шветсия, 1937).
  16. Салиби бузурги ордени Сент-Чарлз (Монако, 1937).
  17. Занҷири ордени Хризантема (Ҷопон, 1937).
  18. Ордени Хонаи Шоҳии Чакрӣ (Таиланд, 1938).
  19. Ордени "Муқаддасон баробари ҳаввориён Кирилл ва Мефодий" (Булғористон, 1938).
  20. Салиби бузурги ордени муқаддасон Ҷорҷ ва Константин (Юнон, 1938).
  21. Салиби бузурги ордени Масеҳ (Португалия, 1939).
  22. Салиби калони ордени Ависса (Португалия, 1939).
  23. Салиби бузурги ордени шамшери Муқаддас Ҷеймс (Португалия, 1939).
  24. Салиби бузурги ордени Ситораи Карагеоргия (Югославия, 1939).
  25. Лентаи бузурги ордени Ҳошимитҳо (Ироқ, 1943).
  26. Фармони сарфармондеҳи Легиони Шараф (ИМА, 1945).
  27. Салиби калони ордени Вилҳелм (Нидерланд, 1946).
  28. Ордени Оясви Райаня (Непал, 1946).
  29. Занҷири ордени Ҳусейн ибни Алӣ (Урдун, 1949).
  30. Занҷири бузурги ордени Паҳлавӣ (Эрон, 1948).
  31. Салиби бузурги ордени Даненброг (Дания, 1948).
  32. Ордени Озодшавӣ (Фаронса, 1960, пас аз марг).

Эзоҳ

вироиш
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Encyclopædia Britannica (ингл.)
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Lundy D. R. The Peerage (ингл.)
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Энциклопедия Брокгауз (нем.)
  4. ↑ https://web.archive.org/web/20080210110244/http://www.stgeorges-windsor.org/history/hist_burials_date.asp
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 Kindred Britain
  6. ↑ Oxford Dictionary of National Biography (ингл.) / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
  7. ↑ Hitchens, Christopher (1 April 2002), «Mourning will be brief», The Guardian, retrieved 1 May 2009
  8. ↑ Rhodes James, pp. 202—210
  9. ↑ Judd, p. 225; Townsend, p. 174
  10. ↑ Judd, p. 240
  11. ↑ Rhodes James, p. 331
  12. ↑ About Heathrow Airport: Heathrow's history, LHR Airports, archived from the original on 2013-10-03, retrieved 9 March 2015 
  13. ↑ Judd, pp. 247–248

Пайвандҳои беруна

вироиш


Хатои ёдкард: <ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found

Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Георги_VI&oldid=1313872"