Клиринг
Клиринг (англ. clearing — клиринг) — пардохтҳои ғайринақдӣ байни давлатҳо, кишварҳо, ширкатҳо, корхонаҳо, бонкҳо ва ғайра барои моли расонидашуда, ба ҳамдигар фурӯхташуда, коғазҳои қиматнок ва хизматрасонӣ, ки бо роҳи баҳисобгирии мутақобила дар асоси шартҳои баланс анҷом дода мешаванд аз пардохтҳо.
Тавсифи вироиш
Клиринг як тартиби муомилоти молиявӣ мебошад, ки дар он ташкилоти клиринг ҳамчун миёнарав баромад карда, нақши харидор ва фурӯшандаро дар муомилоти додашуда барои таъмини фармоишҳои байни ду тараф ба ӯҳда мегирад. Ин таҷриба одатан дар савдои байналхалқии байни корхонаҳо истифода мешавад. Ба тарзи дигар, чунин муомилотро муомилоти ҷуброн низ меноманд.
Клиринг инчунин дар бонкдорӣ ҳамчун "тозакунии" ӯҳдадориҳои мутақобила истифода мешавад, ки ба таври даврӣ кор мекунад. Бонкҳо барои иҷрои ин вазифаҳо аксар вақт марказҳои ҳисоббаробаркуниро истифода мебаранд. Ҳамин тариқ, клиринг ҳамчун шакли ҳисоббаробаркуниҳои ғайринақдии дуҷониба ё бисёрҷониба дар низоми пардохт амал мекунад.
Асоси клиринг инчунин метавонад шартномаҳои тиҷорӣ бошад, ки бо мақсади мувозинати арзиши муомилот ва муайян кардани микдор ва навъи молҳо, инчунин шартномаҳои пардохт, ки шартҳои пардохт байни шариконро муқаррар мекунанд, баста мешаванд. Пардохт бо пули нақд танҳо байни ду шарик анҷом дода мешавад. Он фарқияти тавозунро дар тавозуни ниҳоии тарафҳо ҳамчун ӯҳдадориҳои дуҷониба ё бисёрҷониба, ки натиҷаи қонуни шаҳрвандӣ, ҳуқуқи оммавӣ ё созишномаҳои омехта мебошанд, баробар мекунад.
Намудҳои гуногуни клиринг мавҷуданд: бонкӣ, байни корхонаҳо, байни давлатҳо ( дуҷониба ва бисёрҷониба ). Муассисаҳои ҳисоббаробаркунӣ аз рӯи шакли моликият ба хусусӣ ва давлатӣ тақсим мешаванд.
Дар Федератсияи Россия ташкилоти клиринг дар асоси ҳама гуна шакли моликият, ки қонунгузории Федератсияи Русия пешбинӣ кардааст, таъсис дода мешавад ва фаъолияти худро дар асоси тиҷоратӣ амалӣ менамояд. Инчунин, муассисаи клиринг метавонад дар як катор мавридхо дар асоси гайритичорати амал кунад.
Мисол вироиш
Масалан, як тараф ба тарафи дигар бо нархи 250 доллар барои як тонна пахта ва тарафи дигар ба аввал бо нархи 5000 доллар барои як воҳиди мошин пахта медиҳад. Баъд, вакте ки як тараф 400 тонна пахта, тарафи дигар 20 машина медихад, баланси муомилоти байнихамдигарй нигох дошта мешавад ва пули накд ба хамдигар баробар мешавад.</br> Аслан, клиринг як намуди мубодила мебошад, ки тарафҳои муомилоти хариду фурӯш ба ҷои пул барои мол ва хидматҳои фурӯхтаашон молу хидматҳои дигарро мегиранд. [1]
Намудҳои тозакунӣ вироиш
- Клиринги бонкӣ системаи пардохтҳои байнибонкии ғайринақдӣ мебошад, ки тавассути марказҳои ҳисоббаробаркунӣ ва дар асоси баҳисобгирии мутақобилаи пардохтҳои баробар ба ҳамдигар амалӣ карда мешавад.
- Клиринги асъорӣ тартиби анҷом додани пардохтҳои байналмилалӣ байни кишварҳоро ифода мекунад, ки дар асоси баҳисобгирии мутақобилаи пардохтҳо барои молҳо ва хидматҳои арзишашон баробар, ки бо асъори ба истилоҳ клиринг бо нархҳои мувофиқашуда ҳисоб карда мешавад.
- Клиринги оддӣ – муайян намудани ӯҳдадориҳои ҳар як иштирокчии клиринг ва ҳисоббаробаркуниҳои коғазҳои қиматнок ва маблағҳо оид ба ҳар як амалиёти пулҳои клирингӣ, ки аз ҷониби иштирокчии клиринг анҷом дода мешавад .
- Клиринги бисёрҷониба – муайян намудани ӯҳдадориҳои ҳар як иштирокчии клиринг ва ҳисоббаробаркуниҳо аз рӯи коғазҳои қиматнок ва маблағҳо оид ба ҳамаи амалиётҳои пулҳои клиринги, ки иштирокчии клиринг анҷом додааст.
- Клиринги молӣ ин пардохтҳои ғайринақдии байни корхонаҳо барои коғазҳои қиматнок ё моли расонидашуда, ба ҳамдигар фурӯхташуда ва хизматрасонӣ мебошад, ки бо роҳи баҳисобгирии мутақобила дар асоси шартҳои баланси пардохт анҷом дода мешавад.
Иҷозатномадиҳӣ вироиш
Клиринг як намуди иҷозатномаи фаъолияти молиявӣ мебошад. Фаъолияти ширкатҳои клирингӣ аз ҷониби бонкҳои марказии кишварҳои дахлдор танзим карда мешавад.
Ташкилоти клиринги шахси хукукие мебошад, ки хукук дорад дар асоси ичозатнома барои амалигардонии фаъолияти клиринг машгул шавад [2] .
Шабака вироиш
Нетинг намуди ибтидоии клиринг мебошад, ки дар он контрагенти марказӣ истифода намешавад. Ҳам дуҷониба ва ҳам бисёрҷониба вуҷуд доранд [3] .
Аз рӯи натиҷаҳои ҳисоббаробаркунӣ барои ҳар як муштарӣ - мавқеъ бақияи соф муайян карда мешавад (яъне бақияи бақияи маблағи талабҳои пулӣ, агар онҳо аз ӯҳдадориҳои пулӣ зиёд бошанд ва баръакс). Неттинг дар свопҳои меъёри фоизӣ истифода мешавад, ки бақияи он фарқияти байни даромаде, ки ҳамчун фоизи собит аз маблағи асосӣ ҳисоб карда мешавад ва даромаде, ки ҳамчун фоизи (меъёри) “шинокунанда” ҳисоб карда мешавад. Бақияи бақия ба шахсе дода мешавад, ки даромадаш бештар буд.
Тоза кардани қарзҳо вироиш
Муассисаҳои молиявӣ ба монанди WIR Bank Swiss ва Panama Европен Стандард Банк </link> ки дар доираи платформахои клирингиашон барои хар як субъекти хоцагидорй амалиёти клирингро анчом диханд. Илова бар ин, онҳо имкони гирифтани қарзи ба истилоҳ клирингиро доранд - ин маблағҳое мебошанд, ки танҳо дар ҳисоббаробаркуниҳои клиринги дохилибонкӣ истифода мешаванд ва амалан иваз кардани пулҳои аз ҷониби давлат баровардашударо 100% иваз мекунанд. Чунин қарзҳо бо фоизҳои паст (аз 1% то 7% дар як сол) дода мешаванд ва баъзан гарав метавонад дороиҳое бошад, ки тавассути клиринг харидорӣ карда шаванд, ки дар вақти қарздиҳӣ вуҷуд надошта бошанд. Субъектҳои соҳибкорӣ вазифадоранд, ки дар WIR Bank ё Бонки Стандартҳои Аврупо омӯзиш гузаранд, то дониш ва фаҳмиши заруриро дар бораи моҳияти ҳисоббаробаркуниҳо дошта бошанд. Ҳамчун алтернатива ба омӯзиш, ба иштирокчиёни ҳисоббаробаркуниҳо тавсия дода мешавад, ки вазифаи Директори рушдро дошта бошанд, ки дар клиринг усулҳои ҳисоббаробаркуниҳо таҷриба дошта бошад ва барои ин маълумоти зарурӣ дошта бошад. Қарзи клирингӣ дар қонунгузории давлатҳои алоҳида пешбинӣ шуда, синоними “қарзи техникӣ” дорад.
Тозакунӣ дар давраи бӯҳрони молиявӣ вироиш
Дар давраи бӯҳронҳои молиявӣ ҳисоббаробаркуниҳои клирингӣ аз доираи истифодаи анъанавии худ дар муомилоти байналмилалӣ ҳамчун амалиёти ҷубронӣ берун рафта, ҳамчун воситаи ёрирасони пардохт барои ҳисоббаробаркуниҳои дохилибонкӣ байни ҳама гуна субъектҳои соҳибкорӣ истифода мешуданд, ки ин имкон дод, ки норасоии маблағҳои давлатӣ пур карда шавад. пулҳои муомилотшуда, ки ҳангоми бӯҳронҳои молиявӣ дар тамоми ҷаҳон ба вуҷуд меоянд. Бори аввал истифодаи ғайрианъанавии ҳисоббаробаркуниҳои клирингӣ аз ҷониби Бонки WIR Швейтсария дар ибтидои асри 20 дар Швейтсария ва дар миқёси байналмилалӣ аз ҷониби муассисаи молиявии Панама [[EF European Standard Bank]] истифода шудааст. Ин ба бисёр шахсони ҳуқуқии соҳибкор имкон дод, ки оқибатҳои манфии бӯҳрони молиявиро бартараф намуда, инчунин дар шароите, ки шахсони ҳуқуқӣ, ки ин имкониятро сарфи назар карданд, гардиши худро кам карда, ба роҳи муфлисшавӣ афтоданд, гардиш ва фоидаро хеле зиёд кунанд.[сарчашма оварда нашудааст 865 рӯз]</link></link></link> .
Ҳамчунин нигаред вироиш
Эзоҳ вироиш
- ↑ E-xecutive.ru - Клиринг(пайванди дастнорас — таърих). 11 апрели 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 октябри 2021.
- ↑ Федеральный закон от 7 февраля 2011 г. N 7-ФЗ «О клиринге и клиринговой деятельности»
- ↑ Jon Gregory. Netting // Central Counterparties: Mandatory Clearing and Bilateral Margin Requirements for OTC Derivatives. — UK: John Wiley & Sons, 2014. — P. 59—75. — 326 p. — ISBN 978-1-118-89158-2.
Адабиёт вироиш
- Клиринг // Казахстан. Национальная энциклопедия (рус.). — Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2005. — Т. III. — ISBN 9965-9746-4-0. (CC BY-SA 3.0)