Лоҳур (Лахор) (урду: لاہورангл. Lahoreلہور آوا  — яке аз шаҳрҳои бузурги Ҷумҳурии Исломии Покистон ва пойтахти иёлати Панҷоб аст. Ин дуюмин шаҳри калонтарини Покистон пас аз Карочӣ мебошад.

Шаҳр
Лоҳур
урду: لاہور
англ. Lahore
لہور
31°32′59″ с. ш. 74°20′37″ в. д.HGЯO
Кишвар Парчами Покистон
Таърих ва ҷуғрофиё
Таъсис асри X
Аввалин номбарӣ асри X
Масоҳат
  • 1 772 км²
Баландии марказ 217 ± 1 м
Навъи иқлим континенталии тропикӣ
Минтақаи замонӣ {{{минтақаи замонӣ}}}
Аҳолӣ
Аҳолӣ 7 129 629[1] тан (2010)
Эътиқодот мусулмонон (90 %), дигар динҳо (%)
Забони расмӣ урду
Шиносаҳои ададӣ
Пешшумораи телефон + 042
Нишонаи почта 54000
web.archive.org/web/20081025004053/http://www.lahore.gov.pk/
Лоҳур дар харитаи
Лоҳур
Лоҳур
 Парвандаҳо дар Викианбор

Лоҳур ба рӯйхати шаҳрҳои калонтарини Покистон шомил аст ва ба ақидаи мардум ҳамчун маркази Покистон ҳисобида мешавад. Ва риштаи пайдоиши таърихи офариниши халқият дар Покистон ба ҳамин шаҳр бозмегардад ва он дорои муҳити фарҳангӣ мебошад. Коршиносони сарват ва омӯзиш дар миёни шаҳрҳои Покистон бештар ин шаҳрро интихоб мекунанд ва дар инҷо маскун мешаванд, зеро ки он ҳам барои муомилоти моливу пулӣ ва ҳам муҳити фарҳангии таҳсилот дорад. Шаҳри Лоҳурро аксар вақт боғшаҳр номида мешавад ва он инчунин ҳамчун мероси имперотурии Муғулистони Ҳиндустон мондааст. Ин шаҳр дар наздикии дарёҳои Рави ва Вагаҳ ҷойгир аст ва аз ин рӯ боғҳои серғизо дорад. Шаҳри Лоҳур аз сабаби ҷойгиршавии он дар сарҳади Ҷумҳурии Исломии Покистон бо Ҳиндустон аҳамияти махсус дорад.

Ҷуғрофия вироиш

Шаҳр дар шимол ва ғарб бо бахши Шайхупура, дар ҷануб бо Касур ва дар шарқ бо дарёи Вагаҳ мепайвандад.

Дарёи Рави, ки аз шимол ба Лоҳур равон мешавад, бисёр сангҳои таҳшиниро ба вуҷуд овардааст ва манзараи хеле зебо дорад. Гирдогирди шаҳри Лоҳур 202 км мурабаъ мебошад.

Иқлим вироиш

Об ва ҳаво дар Лоҳур дар моҳҳои май, июн ва июл гарм аст. Вақте ки ҳарорат дар шаҳр баланд мешавад, аз 20 то 25 дараҷа гарм мешавад.

Дар моҳи август боди мавсимӣ ба Лоҳур мевазад. Боришоти шадид дар ин моҳ тамоми шаҳр ва ҳатто вилоятро фаро мегирад. Декабр, январ ва феврал моҳи хунуктарин дар Лоҳур мебошанд.

Таърих вироиш

Қалъаи Лоҳур — Шахи Кила (ныне признанный памятником Мероси умумиҷаҳонӣ) окончательно складывается в XII веке. Дар асри XI Лоҳур пойтахти давлати Маҳмуди Ғазнавӣ ва қисми Давлати Ғазнавиён шуд. В XIII веке Лахор вошёл в состав Делийского султаната и с того времени являлся духовным центром ислама на Индийском субконтиненте.

В Лахоре начинается активная деятельность первых суфийских братств, определившая синкретический характер ислама на всём Индийском субконтиненте. Гробницы суфийских святых Дата Ганджбахша[en], Мийан Мира[en] и Мадхо Лал Хусейна[en] считаются святынями и местами массового паломничества.

C 1524 по 1752 год Лахор находился в составе империи Великих Моголов, и в период правления Акбара Великого и Джахангира — с 1584 по 1598 год — являлся её столицей. Здесь сохранилось много эталонных памятников могольской архитектуры, в том числе Жемчужная мечеть Шах Джахана, величественная соборная мечеть Бадшахи, великолепная по декору мечеть Вазир Хана и многоярусный сад Шалимар — памятник Всемирного наследия. В могольскую эпоху Лахор был окружён городской стеной с двенадцатью воротами, которые частично сохранились и являются особой архитектурной приметой города.

В предместье Шахдара, на другом берегу Рави стоят мавзолеи падишаха Джахангира, его супруги Нур Джахан[en], его шурина Асаф-хана и падчерицы Ладли Бегум[en]. Они принадлежат (наряду с Тадж Махалом) к лучшим образцам мусульманской погребальной архитектуры.

С 1799 по 1848 годы Лахор был столицей независимого государства сикхов. К архитектурным шедеврам сикхской эпохи относятся усыпальницы (самадхи) сикхских гуру Арджан Дева и Ранджит Сингха, парк Хазури Багх Барадари[en]. В 1848 году после нескольких Англо-сикхских войн британские войска аннексировали Лахор и включили его в состав Британской Индии.

Замони мустамликадорӣ вироиш

 
Харитаи Лоҳур,соли 1893

В колониальную эпоху Лахор рос в восточном направлении и перестраивался британскими архитекторами в так называемом индо-мавританском стиле. Появляется много новых общественных зданий (Верховный суд, Центральный почтамт, Дворец губернатора), площадей, жилых предместий, застройка которых велась с учётом современных строительных техник. Среди местных архитекторов выделяется Бхаи Рам Сингх[en], автор проектов знаменитого Национального Музея и других известных зданий.

С Лахором связана жизнь и творчество выдающихся поэтов и писателей урду XX века. Мухаммада Икбала, Фаиза Ахмад Фаиза, Саадат Хасан Манто, Интизара Хусейна[en]. Одновременно развивалась самобытная лахорская школа живописи, представителями которой были Абдуррахман Чугтаи[en] и Шакир Али[en][2].

В Лахоре долгие годы жил и работал в газете Редьярд Киплинг. Здесь же разворачивается действие его романа «Ким» и многих ранних рассказов.

В колониальную эпоху в Лахоре возникли наиболее крупные учебные учреждения, работающие и в наши дни: Правительственный колледж[en], Университет Пенджаба, Национальный колледж искусств, создателем которого был Джон Локвуд Киплинг, отец писателя[3].

Баъд аз ҷудошавии Покистон вироиш

В 1947 году, после раздела Британской Индии на Республику Индия и Пакистан, Лахор, как и весь Пенджаб, стал территорией острых межрелигиозных распрей. Подавляющее большинство индусов и сикхов покинули Лахор, в том числе и многие деятели культуры. Их место заняли мусульмане из индийского Пенджаба и мухаджиры.

Во второй половине XX века город оказался рядом с линией конфликта между Индией и Пакистаном. На переговорах о заключении мира обе стороны договорились создать автобусное сообщение между Лахором и соседним индийским городом Амритсаром. В настоящее время восстановлено авиа и железнодорожное сообщение.

Сегодня Лахор продолжает оставаться культурной столицей Пакистана, где ежегодно проводятся международные конференции, музыкальные и театральные фестивали, выставки, книжные ярмарки.

В 1968 году в городе был построен Минар-э-Пакистан в память о подписании Лахорской резолюции. Архитектура минарета отражает сочетание могольского и современного восточного стилей.

В 1974 году Лахорский стадион для игры в крикет был переименован в честь ливийского лидера полковника Муамара Каддафи.

30 марта 2009 года в городе произошло нападение на полицейскую академию. В результате атаки террористов погибло 14 человек.

"Ҳира Мэнди" вироиш

"Ҳира Мэнди" маънояш "Бозори Алмос", маҳаллаест дар Лоҳур, ки дар он ҷо ҳадди аққал се сад сол беш дар он занон рақс ва суруд мехонданд ва бозори озоди танфурӯшӣ инҷо будааст.[4]

Меъморӣ вироиш

Меъмории Лоҳур таърихи шаҳрро инъикос мекунад ва аҷиб аст ва ин меъморӣ беназир ва гуногунранг аст. Аз давраи имперотурии Муғулистони Ҳиндустон шаҳракҳо сохта мешудаанд. Инчунин биноҳое ҳастанд, ки замони ҳукуматдории Бритониё сохта шудаанд. Меъмории омехтаи инглисӣисломӣ як услубест, ки аз ҷониби меъморони замони муғулҳо истифода бурда мешкданд. Имрӯзҳо дар Лоҳур низ биноҳои нав бунёд мешаванд. Мухлисони Лоҳур дар ҳифзи шаҳри бостонӣ ва мероси бостонии он нақши муҳим доранд. Меъмори бузурги Бритониё Саймон Ҷенкинс мегуяд, ки

Бар хилофи дигар шаҳрҳои ҷаҳон ман Лаҳоро дидам, ки он аҷиб аст...

.

Тақсимоти маъмурӣ вироиш

Аҳолӣ вироиш

Иқтисод вироиш

Фарҳанг вироиш

Ҷозибаҳои гардишгарӣ вироиш

Дин вироиш

Нигоришот вироиш


Эзоҳ вироиш

  1. Pakistan: largest cities and towns and statistics of their population Нусхаи бойгонишуда аз 2 феврали 2012 дар Wayback Machine World Gazetteer(англ.)(олмонӣ)(фр.)(исп.)
  2. Анна Суворова. Любить Лахор: топофилия восточного города. — М., 2009.
  3. Kipling J. L. and Thornton T. H. Lahore as It Was. — Lahore, 2002.
  4. خانه کوکو، هنرکده ای در محله روسپی‌های لاهور، بی‌بی‌سی فارسی