Плутон
Плутон (аломатҳо: .svg){kind=small}
[12] ва .svg){kind=small}
[13]) — сайёраи нуҳуми (аз рӯи масофааш) системаи Офтоб.
Плутон .svg){kind=small} | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Иктишоф | ||||
| Кашшоф | Клайд Томбо | |||
| Маҳалли кашф | Флагстафф, США | |||
| Таърихи кашф | 18 февраля 1930 | |||
| Равиши ошкорсозӣ | фотографический | |||
| Мушаххасоти мадорӣ | ||||
| Эпоха: J2000.0 | ||||
| Перигелий | 29,667 а.е.[1] | |||
| Афелий | 49,31 а.е.[1] | |||
| Нимқутри бузург (a) | 39,482117 а.е.[1] | |||
| Хуруҷ аз маркази мадорӣ (e) | 0,2488273[1] | |||
| Давраи тановуби мадорӣ | 90 553,02 земного дня (247,92065 земного года)[1] | |||
| Давраи тановуби ҳилолӣ | 366,73 земного дня[2] | |||
| Суръати миёнгини мадорӣ | 4,6691 км/с[1] | |||
| Аносири мадории Кеплерӣ (i) | 17°,14[1] | |||
| Долгота восходящего узла (Ω) | 110°,30347[2] | |||
| Аргумент перицентра (ω) | 113°,76329[комм. 1] | |||
| Радифи | Офтоб | |||
| Радифҳо | Charon[d], Nix[d], Hydra[d], Kerberos[d] ва Styx[d] | |||
| Мушаххасоти физикӣ | ||||
| Андозаҳо | 2376,6 ± 3,2 км[3][4] | |||
| Фишурдагии қутбӣ | 1[5] | |||
| Радиуси миёна | 1188,3 ± 1,6 км[3][4] | |||
| Сатҳи болоӣ (S) | 17,7 млн км²[комм. 2] | |||
| Ҳаҷм (V) | 7,0×109 км³[комм. 2] | |||
| Масса (m) | (1,303 ± 0,003)×1022 кг[6] | |||
| Зичии миёна (ρ) | 1,860 ± 0,013 г/см3[6] | |||
| Ускорение свободного падения на экваторе (g) | 0,617 м/с² (0,063 g)[комм. 3] | |||
| Первая космическая скорость (v1) | 0,855 км/c[комм. 3] | |||
| Вторая космическая скорость (v2) | 1,210 км/c[комм. 3] | |||
| Экваториальная скорость вращения | 48,7 км/ч[комм. 4] | |||
| Период вращения (T) | −6,387 земного дня[1] | |||
| Наклон оси | 119,591 ± 0,014°[7][комм. 5]. | |||
| Прямое восхождение северного полюса (α) | 132°,993[8] | |||
| Склонение северного полюса (δ) | −6°,163[8] | |||
| Альбедо |
0,4–0,6 (Бонда), 0,5–0,7 (геом.)[2] |
|||
| Видимая звёздная величина | >13,65[2] | |||
| Угловой диаметр | 0,065–0,11″[9] | |||
| Дамо | ||||
|
||||
| Поверхности |
|
|||
| Атмосфера | ||||
| Атмосферное давление | 1,0 Па (2015)[6] | |||
| Шкала высоты | около 60 км[2] | |||
|
|
||||
| Иттилоот дар Викидода | ||||
Аз Офтоб ба ҳисоби миёна дар масофаи 5929 млн км (39,75 в. а.) воқеъ аст. Эксцептриситети мадори Плутон 0,253 буда, ҳамвории мадораш ба ҳамвории эклиптика ба андозаи 17°8 моил аст. Плутон аз рӯи мадори гелиочентрӣ бо суръати андаряк 4,7 км/сон ҳаракат карда, атрофи Офтобро дар давоми 250,6 сол як маротиба пурра давр мезанад. Аз соли 1979 то охири садаи XX Плутон ба Офтоб назар ба Нептун наздиктар воқеъ мегардад. Плутон дар осмон ҳамчун ситораи зардтоби қадри ситоравиаш 14—15 намудор мешавад. Ҳарорати дар сатҳи Плутон аз —230°С пасттар аст. Аз рӯи тахминҳо диаметрӣ Плутон ба 6000 км (тақрибан баробари диаметри Замин) ва массааш ба 5,7 • •Ю23 — 1,1 -2024 кг (0,11—0,18 ҳиссаи массаи Замин) баробар аст. Даври гардиши сайёра дар атрофи меҳвари худ 6 шаборӯзу 9 соату 17 дақиқа мебошад. Радиф доштан ё падоштани Плутонро соли 1930 астрономи ҳаваскори америкоӣ К. Тамбо дар асоси элементҳои мадор, ки П. Ловелл соли 1915 пешакӣ ҳисоб карда буд, кашф кардааст (ба шарафи Персивал Ловелл дар аломати астрономии сайёра сарҳарфи ном ва фамилияи ӯ акс ёфтаанд).
Нигаред низ
вироишЭзоҳ
вироиш- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 Хатои ёдкард: Барчасби
<ref>ғайримиҷоз; матне барои ёдкардҳо бо номиNASA_Plutoворид нашудааст - ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Хатои ёдкард: Барчасби
<ref>ғайримиҷоз; матне барои ёдкардҳо бо номиPluto_Fact_Sheetворид нашудааст - ↑ 3.0 3.1 Stern, S. A.; Grundy, W.; McKinnon, W. B.; Weaver, H. A.; Young, L. A. The Pluto System After New Horizons(англ.) // Annual Review of Astronomy and Astrophysics. — Annual Reviews, 2017. — Vol. 2018. — P. 357—392. — doi:10.1146/annurev-astro-081817-051935. — Шаблон:Arxiv.
- ↑ 4.0 4.1 Nimmo, Francis et al. Mean radius and shape of Pluto and Charon from New Horizons images(англ.) // Icarus : journal. — Elsevier, 2017. — Vol. 287. — P. 12—29. — doi:10.1016/j.icarus.2016.06.027. — Bibcode: 2017Icar..287...12N. — Шаблон:Arxiv.
- ↑ https://repository.si.edu/bitstream/handle/10088/27503/201527CE.pdf
- ↑ 6.0 6.1 6.2 Хатои ёдкард: Барчасби
<ref>ғайримиҷоз; матне барои ёдкардҳо бо номиStern_2015ворид нашудааст - ↑ Хатои ёдкард: Барчасби
<ref>ғайримиҷоз; матне барои ёдкардҳо бо номиBuie_2006ворид нашудааст - ↑ 8.0 8.1 B.A. Archinal, M.F. A'Hearn, E. Bowell et al. Report of the IAU Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements: 2009(англ.) // Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy. — Springer Nature, 2011. — Vol. 109. — Iss. 2. — P. 101—135. — doi:10.1007/s10569-010-9320-4. — Bibcode: 2011CeMDA.109..101A.
- ↑ Michael E. Bakich. The Cambridge Planetary Handbook. — Cambridge University Press, 2000. — P. 298.
- ↑ 10.0 10.1 Хатои ёдкард: Барчасби
<ref>ғайримиҷоз; матне барои ёдкардҳо бо номиStern_2014ворид нашудааст - ↑ Хатои ёдкард: Барчасби
<ref>ғайримиҷоз; матне барои ёдкардҳо бо номиLellouch_2009ворид нашудааст - ↑ JPL/NASA. What is a Dwarf Planet?. Jet Propulsion Laboratory (22 апрели 2015).
- ↑ John Lewis, ed. (2004). Physics and chemistry of the solar system (2 ed.). Elsevier. p. 64.
- Энциклопедияи Советии Тоҷик : [дар 8 ҷ.] / сармуҳаррир А. С. Сайфуллоев. — Д. : СИЭСТ, 1978—1988.
Хатои ёдкард: <ref> tags exist for a group named "комм.", but no corresponding <references group="комм."/> tag was found