Сайид Абулҳасан Банисадр
Сайид Абулҳасани Банисадр ( форсӣ: سیدابوالحسن بنیصدر, тав. 22 марти 1933 - 9 октябр 2021) - арбоби давлатии Эрон , аввалин президенти Эрон, фавран пас аз Инқилоби Исломии соли 1979 ба таври демократӣ интихоб шуд.
| форсӣ: ابوالحسن بنیصدر | |
.jpg) | |
| 12 ноябр 1979 — 29 ноябр 1979 | |
| Пешгузашта | Ebrahim Yazdi[d] |
| Ҷонишин | Sadegh Ghotbzadeh[d] |
| 5 феврал 1980 — 22 июн 1981 | |
| Ҷонишин | Муҳаммадалӣ Раҷоӣ |
| 17 ноябр 1979 — 10 феврал 1980 | |
| Пешгузашта | Ali Ardalan[d] |
| Ҷонишин | Hossein Namazi[d] |
| Таваллуд |
22 март 1933[1][2][3][…] |
| Даргузашт |
9 октябр 2021[5][4] (88 сол) |
| Падар | Nasrallah Banidsadr[d] |
| Фарзандон | Firouzeh Banisadr[d] |
| Таҳсилот | |
| Фаъолият | сиёсат[6], илми иқтисод[6] ва ҷустор[6] |
| Эътиқод | ислом[7] |
| Соядаст |
 |
| Вебгоҳ | banisadr.org(форсӣ) |
| Навъи артиш | Нерӯҳо мусаллаҳи Ҷумҳурии Исломии Эрон |
| Рутба | фармондеҳи кулл[d] |
| Набардҳо | |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Зиндагинома
вироишДар ғарби Эрон, дар устон Ҳамадон таваллуд шудааст. Писари оятуллоҳи машҳур Сайид Насруллоҳ Банисадр. Вай дар мактаби исломии пойтахт таҳсил кардааст. Ӯ факултаҳои илоҳиётшиносӣ ва сипас факултаҳои ҳуқуқшиносии Донишгоҳи Теҳронро хатм кардааст. Ӯ дар Пажӯҳишгоҳи ҷомеашиносӣ бо корҳои илмӣ дар соҳаи иқтисод машғул буд.
Ӯ фаъолияти сиёсии худро аз ҷамъоварии имзоҳо дар бораи миллигардонии истихроҷи нафт оғоз кард. Соли 1960 ба ҳаракати донишҷӯёни зидди шоҳ пайваст, барои тазоҳуроти зиддиҳукуматӣ ду маротиба зиндонӣ шуд ва дар шӯриши соли 1963 захмӣ шуд. Дар соли 1964 ӯ ба Фаронса гурехт ва дар онҷо ба оппозисиюни исломӣ дар бадарға бо роҳбарии Оятуллоҳ Хумайнӣ ҳамроҳ шуда, ба "чаҳор" мушовирони наздиктаринаш (Аббоси Амир-Энтам, Содиқ Қутбзода ва Иброҳими Яздӣ) пайваст. Ӯ 17 сол дар Фаронса таҳсил ва омӯзгорӣ кард, унвони докториашро аз Сорбонна гирифт. Вай ҳамчун профессор дар бораи иқтисодиёти кишварҳои рӯ ба тараққӣ лексия мехонд.
Вай моҳи феврали соли 1979 бо Ҳумайнӣ ба Эрон баргашт ва ба Шӯрои Инқилоби Исломӣ шомил карда шуд. Ӯ муовин ва 6 ноябри 1979 — вазири иқтисод ва молия ва ҳамзамон (чанд ҳафта) вазири корҳои хориҷӣ дар ҳукумати давраи гузариши Эрон таъйин шудааст. Барои таҳияи конститутсияи нави кишвар ба Шӯрои коршиносон интихоб шудааст.
25 январи соли 1980, вай ба муҳлати 4 сол президенти Эрон интихоб шуд ва дар интихобот 76,5% овоз гирифт. 4 феврал ӯ расман ба кор шурӯъ кард. Ҳумайнӣ бо салоҳияти аз вазифа гирифтаги Банисадр Роҳбари Олӣ шуд. Ҳатто маросими савгандёдкунӣ дар бемористоне баргузор шуд, ки Ҳумайнӣ пас аз сактаи қалбӣ дар он хобида буд.
Намояндаи рӯҳониён набуд. Ҳумайнӣ исрор дошт, ки рӯҳониёни ислом на ҳама мансабҳои ҳукуматро ишғол кунанд ва дар давраи инқилоб Банисадрро дастгирӣ кард. Аммо, ба зудӣ муносибати байни онҳо бад шудан гирифт. Раҳбар Банисадрро ба он айбдор кард, ки дар ҷанги Эрону Ироқ ба таври кофӣ сарварӣ карда наметавонад ва ваколатҳои фармондеҳи олиро аз президент хориҷ кард.
21 июни 1981 Маҷлис Банисадрро бо импичменти «барои фаъолияти равона зидди рӯҳониёни исломӣ" айбдор кард. Шаби 21 ба 22 июн воҳидҳои СПИИ хона ва манзили ӯро масдуд карданд ва инчунин сармуҳаррирони рӯзномаҳои калонтаринро боздошт карданд. Субҳи 22 июн Ҳумайнӣ фармонеро дар бораи сабук кардани Банисадр аз вазифаи президенти Эрон имзо кард.
Тибқи баъзе хабарҳо, оятуллоҳ барои нест кардани Банисадр фармон додааст, аммо онҳо натавонистанд ӯро дастгир кунанд. Зеро чанд ҳафта ӯ тавонист пинҳон шавад, ва 29-уми июл ӯ тавонист бо раҳбари Ташкилоти моҷеҳидини халқи Ирон М. Раҷавӣ (ки дар с. 1982-1984 бо духтараш Фирӯза издивоҷ карда буд) гурезад. Нақши муҳим дар фирорро афсарони нерӯҳои ҳавоии Эрон таҳти сарварии полковник Бензод Моесӣ бозиданд, ки ҳавопаймои Боинг 707-ро ба Фаронса рабуда, то имрӯз дар он ҷо зиндагӣ мекунад. Вай ба фаъолиятҳои иҷтимоӣ машғул аст (моҳи октябри соли 1981 якҷоя бо ТМХИ ва Ҳизби Демократии Курдистони Эрон Шӯрои Миллии Муқовимати Эронро таъсис дод ) ва инчунин дар бораи Эрон мақолаҳо менависад, алайҳи режими исломӣ ва пешвоёни он баромад мекунад.
Соли 1991 вай китоби "Навбати сухан гуфтан: Эрон, инқилоб ва созишномаҳои махфӣ бо Иёлоти Муттаҳида" -ро баровард[8], ки дар он, аз ҷумла, дар бораи созишномаҳо бо Р.Рейган дар бораи тамдиди бӯҳрон бо гаравгонҳои амрикоӣ дар Теҳрон то интихоботи президентии соли 1980, нақшаи Г.Киссинҷер дар бораи ташкили давлати Фаластин дар қаламрави устони Хузистони Эрон ва гуфтушунидҳои махфии З.Бжезинский ва С.Ҳусейн то ҳамлаи Ироқ ба Эрон дар соли 1980 суханварӣ кардааст.
Эзоҳ
вироиш- ↑ Encyclopædia Britannica (ингл.)
- ↑ Discogs (ингл.) — 2000.
- ↑ Munzinger Personen (нем.)
- ↑ 4.0 4.1 4.2 Fichier des personnes décédées
- ↑ ابوالحسن بنیصدر، اولین رئیس جمهوری اسلامی، در پاریس درگذشت — Radio Farda, 2021.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ از محمد ابن عبدالله تا محمد مصدق در مهمانی ابوالحسن بنیصدر — Radio Farda.
- ↑ My Turn to Speak: Iran, the Revolution and Secret Deals With the U.S Potomac Books, ISBN 0-08-040563-0