Ро́налд Уи́лсон Ре́йган (англ. Ronald Wilson Reagan, [ˈrɒnəld ˈwɪlsən ˈreɪɡən]; 6 феврал 1911, Тампико, Иллинойс — 5 июни 2004, Лос-Анҷелес, Калифорния)[13][14] — 40-умин президенти ИМА (1981-1989). 33-юм ҳокими иёлати Калифорния (19671975). Ҳамчунин машҳур ба актёр ва ровии барномаҳои радио.

Роналд Рейган
англ. Ronald Wilson Reagan
20 январи 1981 — 20 январи 1989
Ноиби президент Ҷорҷ Буш-калонӣ
Пешгузашта Ҷимми Картер
Ҷонишин Ҷорҷ Буш-калонӣ
парчам
33-умин Губернатори Калифорния
2 январи 1967 — 6 январи 1975
Пешгузашта Пэт Браун
Ҷонишин Ҷерри Браун
Таваллуд 6 феврал 1911(1911-02-06)[1][2][3][…]
Даргузашт 5 июн 2004(2004-06-05)[1][2][3][…] (93 сол)
Мадфан
Ном ҳангоми таваллуд англ. Ronald Wilson Reagan
Падар Jack Reagan[d]
Модар Nelle Wilson Reagan[d]
Ҳамсар Nancy Reagan[d] ва Ҷане Уйман
Фарзандон Maureen Reagan[d][5], Patti Davis[d][5], Ron Reagan[d][5] ва Christine Reagan[d][6][5]
Ҳизб
Таҳсилот
Эътиқод Presbyterianism[d][9], Restorationism[d] ва Christian Church (Disciples of Christ)[d][9]
Соядаст
Ҷоизаҳо
Вебгоҳ whitehouse.gov/about-the…
Навъи артиш United States Army Reserve[d][10][11][12], United States Army[d][11][12], United States Army Reserve[d][12] ва Air Force Reserve Command[d][12]
Рутба Сарбоз[12], second lieutenant[d][12], лейтенанти якум[d][12] ва captain[d][12]
Набардҳо
Ҷойҳои кор
 Парвандаҳо дар Викианбор

Зиндагинома вироиш

Ҷавонӣ вироиш

 
Рейган дар ҳурдсолӣ, 1914

Роналд Уилсон Рейган 6 феврали соли 1911 деҳаи Тампико (иёлати Иллинойс) ба дунё омадааст.[15][16] падар ӯ Ҷак ва модараш Нелл Рейган буд.[16]

Ин оила ба ҷойҳои гуногун дар Иллинойс вақте ки Рейган кӯдак буд кӯчидааст. Онҳо ба Monmouth, Galesburg, ва Chicago кӯчиданд.[16] Оилаи вай охир дар Диксон, Иллинойс сукно гузиданд.[16] Онҳо дар хонаи хурд дар Диксон зиндагонӣ карданд. Оилаи ӯ хеле фақир буд. Рейган дар кӯдаки имконоти рифоҳии кофи надошт. дар мактаби миёна вай аз бозигари (астёри) хушаш омад.[17] Reagan варзишгар буд. ӯ наҷотбахш дар об шуд.[18] Ӯ 77 нафарро наҷот дод.[18]

Регган соли 1932 коллеҷи Eureka хатм кард.[15] Вай дар родиюи хабарии WTO хабархон шуд.[19] Reagan низ як гузоришгар барои Chicago Cubs буд.[19] Ӯ бозиҳои бейсболро барои шинаванда хуб бозсозӣ мекард.[19]

Ӯ дар 1940 бо Ҷане Уйман оиладор шуд. Ҳамсарон дар соли 1949 ҷудо шуданд.[15] Онҳо се фарзанд доштанд. Рейган баъд бо Nancy Davis дар соли 1952 оиладор шуд.[15] Онҳо ду фарзанд доштанд. издивоҷи онон то марги Рейган дар соли 2004 давом кард.[15]

Сиёсат вироиш

Пеш аз президент шудан Рейган дар соли 1980, Рейган дар 1968 ва 1976 ду маротиба натавонист президент шaвад. Дар 73-солагӣ, вақте ки дар 1984 бори дуввум бор Рейган барои президенти ИМА интихоб шуд, ӯ мусинтарин фард буд ки ин мансаб ро ба ъуҳда доштааст.[16] ӯ суханрони моҳир буд ба ҳамин далил ба ӯ лақаби "Пайванд кунанда Хеле хуб" дода буданд ва ҳамҷунин шойиъасозӣ ва интиқодҳо алайҳи Рейган таъсирӣ бар маҳбубияти ӯ надошт.[20] Рейган аввалин президенти ИМА ба шумор миравад, ки талоқ карда аст.[21]

моҳи январи соли 1981 маросими таҳлифи Рейган баргузор шуд.[17] ба ъунвони президент, Рейган кумак ба эҷоди идеяи нави дар сиёсӣ ва иқтисодӣ кард. Ӯ сиёсатгузориҳои иқтисоди предложения ба вуҷуд овард. Он баъдтар Рейганомика ном наҳода шуд.[17] Сиёсати иқтисодии Рейган мизони молиётро коҳиш дод. он мунҷар ба рушди иқтисодӣ ва коҳиши таваррум шуд.[17] Ҳар чанд ки ӯро кушиши куштан карданд аммо ӯ ҷони солим бадар бурд.[17] ҳамчунин Reagan як ҷанги зидди маводи мухаддир эълон кард.[15] ҳамчунин Рейган ба ҳуҷуми Гронодо фармон дод, то кудитои коммунистиро дар онҷо қатъ кунад.[15]

Вай дар соли 1984 дар як пирӯзӣи бузург бори дигар интихоб шуд. Дар давраи дуюм, Рейган дар поён додан ба Ҷанги Сард кор мекард.[17] Ӯ ҳамчунин ба бомбборон 1986 Либиё фармоиш дод.[15] Соли 1987 давлат Reagan дучори як ҷанҷоли сиёсӣ шуд.[15] он моҷарои Эрон-Контроли буд.[15] Рейган дар даври дуввуми худ бо котиби генералии шӯравӣ Михаил Горбачёв кор кард.[17] Ин ба имзои Созишномаи INF оварда расонид.[15] он силоҳи ҳастаиро дар ИМА ва Иттиҳоди Шӯравӣ кам кард.[15] Дар моҳи январи соли 1989 Рейган мансабашро тарк кард.[15]

Reagan 5-уми июни соли 2004 дар хонааш воқиъ дар Бил Эйр, Лос Анҷелес аз пневмония пас аз даҳ соли ҷанг бо бемории Алзгеймер фавтид. Ӯ 93 сола буд.[16]

Ҳунарпешагӣ вироиш

ҳузур нахустини ӯ дар филми "Муҳаббат дар ҳаво аст (Love Is on the Air)" дар 1937 буд. Баъд ӯ дар бисёр аз филмҳо, мисли "пирӯзии торик" бо Bette Davis ва Humphrey Bogart нақш ифо кард. Пеш аз он ки дар филми "Santa Fe Trail бо 'Errol Flynn -ро дар 1940 нақш ифо кунад, ӯ нақши Ҷурҷ "Гипер" Гип Knute Rockne, All American нақш ифо кард.[22] Аз нақши ӯ дар ин филм, ба ӯ лаҳаби "Гипер" наҳоданд.[22] Дар соли 1941, мутахассисон ӯро ба панҷумини маҳбубтарин аз насли наврас дар Ҳолливуд овоз доданд.[23]

 
Рейган дар трейлер Cowboy from Brooklyn, 1938

Нақши дӯстдоштаи Рейган Нақши яқ Ампутатсия дар филми 1942 Kings Row буд. дар ин филм, ӯ мегӯяд,"боқимондаи ман дар куҷоаст?". ин ҷумла баъдтар ба унвони зиндагиномаӣ қи худаш соли 1965 навишт истифода шуд. Бисёре аз филмсозон фикр мекунанд, ки Kings Row беҳтарин филми Рейган аст.[24] Гарчанде ки филм маҳбуб буд, он аз ҷониби мунтақиди Ню Йорк Таймз Bosley Crowther бад тафсир шуд.[25]

Гарчанде Рейган Kings Row-ро, маро ситора кард, тавсиф намуд,[26] ӯ намитавонист ба муваффақиятҳояш давом даҳад. Ин ба он сабаб буд, ки ӯ ду моҳ пас аз озод шудани филм аз ҷониби артиши амрикоӣ дар Сан Франко фарохонда шуда буд.[27]

Дар давоми Ҷанги дуюми ҷаҳон, Рейган аз Ҳунарпешагӣ чор сол ҷудо шуд.[28] Вай дар First Motion Picture Unit хидмат кард.[28] Пас аз ҷанг, Reagan ҳам дар чунин филмҳо, ба монанди, Садои сангпушт, Ҷон Мария-ро дӯст медорад, дили шитобкор, Вақти хоб Bonzo, Рама говии Маликаи Монтана, Juke Girl, Ин артиш аст, тими баранда, Шарики Tennessee, ва Hellcats of the Navy, ки дар он ӯ бо занаш Нонсӣ кор кард. Филми охирини Reagan соли 1964 филм қотилони буд.[29] Дар давоми Ҳунарпешагӣ ӯ, модараш, Nelle, аксар вақтҳо номаҳои мухлисони Рейганро ҷавоб медод.[30]

 
Reagan in a photo for General Electric Theater

раиси Анҷумани ҳунарпешагони Саҳна вироиш

Рейган аввал ба Шӯрои директорони Анҷумани ҳунарпешагони Саҳна дар соли 1941 интихоб шуд.[31] Пас аз Ҷанги Дуюми Ҷаҳон ӯ зуд ба Анҷумани Ҳунарпешагони Cаҳна баргашт.[31] Рейган соли 1946 3-юм муъовин раиси Анҷумани Ҳунарпешагони Cаҳна гардид.[31]

Рейган дар интихоботи ширқат кард, ки ба раиси Анҷумани ҳунарпешагони Саҳна табдил ёфт.[31] Reagan соли 1947 интихоб шуда буд.[31] Рейган соли 1959 дубора раиси интихоб шуд. Ӯ танҳо як сол хидмат кард ва 1960 истеъфо дод.[31]

ба сиёсат Даромадан вироиш

 
Reagan speaking at a campaign ceremony for Goldwater, 1964

Рейган дар сиёсат дар охири даврони ҳунарпешаги басёр фаъол буд. Рейган демократия шуд. Ӯ aз муомила нав сахт пуштибонӣ намуд. Вай Франклин Д. Розвелт-ро ситоиш мекард.[32] Баъд аз он, Рейган як ҷумҳурихоҳи муҳофизакор гардид. Ин ба он сабаб буд, ки ҳокимияти федералӣ дорои ҳокимият ва қудрати хеле зиёд буд. Ӯ суханони машҳури зидди тибби иҷтимоӣ (хадамоти тиббии давлатӣ) кард.[33]

Рейган Дуайт Эйзенҳоуэр ва Ричард Никсон-ро барои президентии ИМА тасдиқ кард. бори охир ки Reagan ба дастаи демократхо ёрӣ расонид, ба вақте ки Ҳелен Гахаган Дуглас барои сенати ИМА баромад боэ мегардад.[34]

Вақти интихоби вироиш

Дар интихоботи президентии соли 1964, Рейган ҷумҳурихоҳ Бари Голдвотир-ро дастгирӣ кард.[35] He Ӯ суханони машҳури "Вақти интихоби" -ро барои дастгирии Голдвотир дод.[35] Дар суханронии ӯ аз барномаҳои ҳукуматӣ ва молиётҳои сангин сухан ронд. Гарчанде ки Голдвотир дар интихобот пирӯз нашуд, Рейган аз он маъруфият касб кард.[17] Дар суханронии худ, Рейган гуфт,

Шумо ва ман бо сарнивишт қарори мулоқот дорим. Мо фарзандони худро нигоҳубин хоҳем кард, охир беҳтарин интизори инсон дар рӯи замин, ё мо онҳоро маҳкум мекуним ки қадами аввал ба як ҳазор сол зулмот бардоранд.[36]

Пас аз суханронии Рейган, бисёре аз соҳибкорон фикр карданд, ки Рейган метавонад ҳокими иёлати Калифорния гадад.[37]

ҳокими иёлати Калифорния, 1967-75 вироиш

Баъд аз суханронӣ дар маъракаи президентӣ Голдвотир дар соли 1964, ӯро барои ҳокими иёлатӣ шудан мутақоид карданд. Рейган ҳамчун ҷумҳурихоҳ бар зидди Пат Браун дар интихоботи 1966 губернатории Калифорния кор мекард.[38] Рейган ғолиби интихобот эълон шуд, Рейган 2,749,174 (42,27%) овоз ва Браун, 3,742,913 овоз (57,55%) касб карданд.[39] Рейган дар 2 январи соли 1967 мунтасаб шуд.[37]

Дар давоми губернатории Рейган аз ба кор қабул кардани кормандони давлатӣ боздошт. Рейган барои такмил додани буҷети давлат афзоиши андозҳоро тасдиқ кард.[37] Reagan бо ҳизби аксарият демократ дар Маҷлиси Nёлат кор кард, то як ислоҳияи асосии дар системаи таъмини иҷтимоӣ дар соли 1971 эҷоди шуд.[40] ин ислоҳия ба камбизоатон кумак расонида, пардохти сарватманд афзун кард. Рейган ҳингомӣ ки ҳокими иёлатӣ (губернатор) буд, аз соли 1968 то 1969 раиси иттиҳодия губернаторҳои ҷумҳурихоҳ шуд.[41] Дар соли 1967, Рейган як санадро ба имзо расонид, ки ба мардум иҷозат намедод, ки силоҳҳои пур дошта бошанд.[42] Дар соли 1968, як дархост барои маҷбур сохтан Рейган ба интихоботи такрорӣ муваффақ нашуд.[43]

Рейган барои президенти мухтасаран соли 1968 номзад кард.[17] Ӯ аз тарафи Ҳизби ҷумҳурихоҳ дар Конвенсияи миллии 1968 ҷумҳурихоҳон номзад нашуд ва Ричард Никсон номзад гардид.[17]

15 майи соли 1969 дар ҷарёни эътирозҳои Парки People дар Донишгоҳи Калифорния, Беркли, Рейган, гашти шоҳроҳи Калифорния ва дигар маъмуронро барои фурӯ нишондан эътирозҳо, ки ба "Панҷшанбеи сиёҳ" машҳур шуд, фиристод.[44] пас аз он Рейган ба 2,200 сарбоз аз Гвардияи миллии ИМА нидо дод ки шаҳри Берклиро ду ҳафта барои саркӯбии эътирозгарон ишғол кунанд.[45]

Рейган барои бори навбатӣ дар интихоботи губернатори соли 1970 бар зидди Ҷесси М. Унрӣ номзад шуд.[46] Рейган бори дигар ғолиби интихобот бо 3,439,174 (52.83%) овоз эълон шуд, аммо Унрӣ 2,938,607 (45.14%) овоз касб кард.[47]

Дар давоми муҳлати охирини худ ҳамчун ҳокими иёлати ӯ дар системаи маорифи Калифорния нақши муҳим бозид.[37]

Рейган дар 6 январи соли 1975 аз вазифа озод шуд ва писари Пат Браун, Ҷерри Браун раис шуд.[37]

маъракаи президентии 1976 вироиш

Соли 1976, Рейган гуфт, вай бори дигар бар зидди президент Ҷералд Форд номзад мегардад то номзади ҳизби ҷумҳурихоҳ дар интихоботи президентӣ шавад.[17] Рейган бо дастгирии ташкилотҳое ба монанди Иттиҳоди консервативии Амрико (ки пуштибони асосии сиёсиаш гардид) ба зудӣ номзадӣ муҳофизакор шуд дар ҳоле ки Форд як Ҷумҳурихоҳи нисбатан мӯътадил дониста мешуд.[48]

Рейган сенатор Ричард Швейер аз Пенсилвания интихоб кард то ситоди интихоботиашро идора кунад.[49]

Рейган дар интихобот миёон ҳизбӣ ҳарчанд ки дар ҳавзаҳои интихоботӣ ба монанди Каролинаи Шимолӣ, Тексас ва Калифорния баранда шуд, вале пас аз як муддати кӯтоҳ шакст хурд,[50] чунон ки ӯ Ню-Ҳемпшир, Флорида, ва зодгоҳаш Иллинойсро аз даст дод.[51]

дар анҷумани миллии 1976 ҷумҳуриявии, Форд бо 1189 намоянда дар муқобили Reagan бо 1070 намоянда номзади ҳизб шуд.[51] дар идома Форд дар интихоботи президентӣ соли 1976 аз номзади демократҳо Ҷимми Картер шакст хурд.[48]

Эзоҳ вироиш

  1. 1.0 1.1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.
  2. 2.0 2.1 Encyclopædia Britannica (ингл.)
  3. 3.0 3.1 Discogs (ингл.) — 2000.
  4. https://www.cnn.com/2004/ALLPOLITICS/06/05/reagan.health/index.html
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 https://www.reaganlibrary.gov/reagans/ronald-reagan/ronald-reagans-family
  6. Lundy D. R. The Peerage (ингл.)
  7. 7.0 7.1 7.2 https://www.reaganlibrary.gov/reagans/ronald-reagan/reagans-pre-presidential-biographical-sketch-timeline-1911-1980
  8. 8.0 8.1 https://www.reaganlibrary.gov/reagans/ronald-reagan/schools-ronald-reagan-attended
  9. 9.0 9.1 Facts about Ronald Reagan
  10. https://www.nationalmuseum.af.mil/Visit/Museum-Exhibits/Fact-Sheets/Display/Article/196677/president-ronald-reagan/
  11. 11.0 11.1 https://www.politico.com/story/2012/05/reagan-transfers-to-us-army-air-force-076273
  12. 12.0 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 12.7 https://www.reaganlibrary.gov/sreference/military-service-of-ronald-reagan
  13. Рональд Рейган. Биографическая справка(рус.). РИА Новости (6 феврали 2011). 5 июни 2017 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 24 августи 2013.
  14. Воронцов, Андрей. Рональд Рейган - человек и пароход(рус.). Lenta.ru (6 июли 2004). 5 июни 2017 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 24 августи 2013.
  15. 15.00 15.01 15.02 15.03 15.04 15.05 15.06 15.07 15.08 15.09 15.10 15.11 15.12 "The White House", The White House, retrieved January 25, 2010 
  16. 16.0 16.1 16.2 16.3 16.4 16.5 Ronald Reagan dies at 93, CNN, 2004, retrieved January 25, 2010 
  17. 17.00 17.01 17.02 17.03 17.04 17.05 17.06 17.07 17.08 17.09 17.10 Hornick, Ed, Ronald Reagan Biography, Famous People, retrieved January 25, 2010 
  18. 18.0 18.1 Ronald Reagan Timeline. NPR.com. 10 Январ 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 феврали 2019.
  19. 19.0 19.1 19.2 Tintori, Sarah Ronald Reagan: From Broadcaster to President. lib.niu.edu (2012). 13 октябри 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 18 ноябри 2014.
  20. Schroeder, Patricia Nothing stuck to 'Teflon' president. USA Today (June 6, 2004). 18 феврали 2012 санҷида шуд.
  21. Stuart Fox. How Many Presidents Have Been Divorced?. Live Science.com (June 18, 2010). 12 Январ 2014 санҷида шуд.
  22. 22.0 22.1 Ronald Reagan. History.com. 12 Январ 2014 санҷида шуд.
  23. Cupid's Influence on the Film Box-Office, Melbourne, Vic.: National Library of Australia (October 4, 1941), стр. 7 Supplement: The Argus Week-end Magazine. Проверено 24 апрели 2012.
  24. Wood, Brett Kings Row. TCM website. Turner Classic Movies. 24 марти 2009 санҷида шуд.
  25. Crowther, Bosley. The Screen; 'Kings Row,' With Ann Sheridan and Claude Rains, a Heavy, Rambling Film, Has Its First Showing Here at the Astor, The New York Times (February 3, 1942). Проверено 29 марти 2007.
  26. Ronald Reagan Appears as Drake McHugh in Kings Row. World History Project.org. 12 Январ 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 24 июни 2018.
  27. Ronald Reagan applies for transfer to Army Air Force. History.com. 12 Январ 2014 санҷида шуд.
  28. 28.0 28.1 George J. Siegel. 1st Motion Picture Unit. Military Museum. 11 май 2018 санҷида шуд.
  29. Ronald Reagan. IMDb. 30 Декабри 2007 санҷида шуд.
  30. Ronald Reagan. Radiohof.org. 12 Январ 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 11 октябри 2017.
  31. 31.0 31.1 31.2 31.3 31.4 31.5 Screen Actors Guild Presidents: Ronald Reagan. Screen Actors Guild. 10 ноябри 2008 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 28 Декабри 2007.
  32. K. Alan Synder. First Principles Ronald Reagan on Franklin D. Roosevelt. First Principles Journal.com (August 20, 2008). 10 Январ 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 30 май 2015.
  33. Vintage Reagan Bemoans 'Socialized Medicine' in YouTube Sensation. Fox News Channel. 23 сентябри 2014 санҷида шуд.
  34. The Crist Switch: Top 10 Political Defections (May 2010). Проверено 31 марти 2014.
  35. 35.0 35.1 Reagan, Ronald A Time for Choosing. pbs.org (1964). 16 Январ 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 9 феврали 2012.
  36. Ronald Reagan -- A Time for Choosing. Americanhetoric.com. 6 октябри 2014 санҷида шуд.
  37. 37.0 37.1 37.2 37.3 37.4 Ronald Reagan. Governors.library.ca.gov. 10 Январ 2014 санҷида шуд.
  38. Reagan nominated for governor of California. History.com. 10 Январ 2014 санҷида шуд.
  39. Anderson, Totton J. (June 1967). «The 1966 Election in California». w:en:The Western Political Quarterly 20 (2): 535-554. doi:10.2307/446081.
  40. Steven Hayward. Welfare Reform: Another Win For The Gipper. Ashbrook.org (December 1999). 10 Январ 2014 санҷида шуд.
  41. Chris Christie kicks off term as Republican Governors Association chairman. Daily News. 10 Январ 2014 санҷида шуд.
  42. From "A Huey P. Newton Story". PBS. 7 июли 2010 санҷида шуд.
  43. Recall Idea Got Its Start in L.A. in 1898. Los Angeles Times (July 13, 2003).
  44. .. Postscript to People's Park (February 16, 1970). Бойгонӣ шудааст 22 августи 2013  сол. Проверено 9 Декабри 2007.
  45. Jeffery Kahn. Ronald Reagan launched political career using the Berkeley campus as a target (8 June 2004). 9 октябри 2014 санҷида шуд.
  46. Anderson, Totton J. (June 1971). «The 1970 Election in California». The Western Political Quarterly 24 (2): 252-273. doi:10.2307/446870.
  47. 1970 Gubernatorial General Election Results – California, uselectionatlas.org. Проверено 5 Декабри 2015.
  48. 48.0 48.1 Biography of Gerald R. Ford. The White House. 29 марти 2007 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 11 апрели 2007. Ford called himself "a moderate in domestic affairs, a conservative in fiscal affairs, and a dyed-in-the-wool internationalist in foreign affairs."
  49. John Gizzi. Richard Schweiker is Ronald Reagan's Running Mate. Newsmax. 3 ноябри 2017 санҷида шуд.
  50. Candidate Reagan is Born Again, Time (magazine) (September 24, 1979). Бойгонӣ шудааст 9 феврали 2012  сол. Проверено 10 май 2008.
  51. 51.0 51.1 1976 New Hampshire presidential Primary, February 24, 1976 Republican Results. New Hampshire Political Library. 10 ноябри 2008 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 6 октябри 2006.

Адабиёт вироиш

  • Иванян, Э. А. Рональд Рейган — хроника жизни и времени. М.: Мысль, 1991.