Сулаймон Демирел
Сами Сулаймон Гундоғду Демирел (тур. Sami Süleyman Gündoğdu Demirel) — арбоби давлатӣ ва сиёсатмадори муҳофизакори турк. Сарвазири Туркия дар (1965—1971, 1975—1977, 1977—1978, 1979—1980, 1991—1993), Президенти Туркия (1993—2000).
| тур. Süleyman Sami Demirel | |
 | |
| 16 май 1993 — 16 май 2000 | |
| Пешгузашта | Тургут Озал |
| Ҷонишин | Аҳмадинаҷот Сезар |
| 20 ноябр 1991 — 16 май 1993 | |
| Пешгузашта | Mesut Yılmaz[d] |
| Ҷонишин | Tansu Çiller[d] |
| 27 октябр 1965 — 3 ноябр 1969 | |
| Пешгузашта | Suat Hayri Ürgüplü[d] |
| Ҷонишин | Сулаймон Демирел |
| 3 ноябр 1969 — 6 март 1970 | |
| Пешгузашта | Сулаймон Демирел |
| Ҷонишин | Сулаймон Демирел |
| 6 март 1970 — 26 март 1971 | |
| Пешгузашта | Сулаймон Демирел |
| Ҷонишин | Nihat Erim[d] |
| 31 март 1975 — 21 июн 1977 | |
| Пешгузашта | Sadi Irmak[d] |
| Ҷонишин | Bülent Ecevit[d] |
| 21 июл 1977 — 5 январ 1978 | |
| Пешгузашта | Bülent Ecevit[d] |
| Ҷонишин | Bülent Ecevit[d] |
| 12 ноябр 1979 — 12 сентябр 1980 | |
| Пешгузашта | Bülent Ecevit[d] |
| Ҷонишин | Bülent Ulusu[d] |
| 24 сентябр 1987 — 16 май 1993 | |
| Пешгузашта | Hüsamettin Cindoruk[d] |
| Ҷонишин | Tansu Çiller[d] |
| Таваллуд |
1 ноябр 1920[1][2][3][…] |
| Даргузашт |
17 июн 2015[2][3][4][…] (94 сол) |
| Мадфан | |
| Ҳамсар | Nazmiye Demirel[d] |
| Ҳизб | |
| Таҳсилот | |
| Эътиқод | суннӣ |
| Соядаст |
 |
| Ҷоизаҳо | |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Зиндагинома
вироишСоли 1949 Донишгоҳи техникии Истамбул факултети сохтмониро хатм кардааст. Солҳои 1949—1950 ва 1954—1955 дар ИМА таҳсил кардааст. Солҳои 1954—1960 — директори генералии идораи давлатии хоҷагии оби Туркия. Солҳои 1960—1964 дар Донишгоҳи техникии Ховари Миёна дарс додааст. Солҳои 1961—1965 дар ширкати амрикоии «Моррисон-Надсен», ки иншооти низомии НАТО-ро дар Туркия сохтааст, кор кардааст.
Яке аз асосгузорони Ҳизби адолат (ҲА), аз январи соли 1963 — депутат, аз октябри соли 1964 — раиси кулли Ҳизби адолат (ҲА). Аз соли 1964 аъзои парлумон. Моҳи феврали соли 1965 муовини Сарвазир ва солҳои 1965—1993 чанд маротиба (1965—1971, 1975—1977, 1977—1978, 1979—1980, 1991—1993) вазифаи сарвазирро ишғол кардааст. Моҳи марти соли 1971 ӯро низомиён аз қудрат барканор карданд[6].
Дар солҳои 1975—1980 ҳамчун ҷонишини сарвазири ҳукумати коалитсионӣ ба кор шуруъ кард. Соли 1980 ошӯби шаҳрвандӣ боиси табаддулоти мусаллаҳона дар 12 сентябр гардид, ки ӯро аз мақоми сарвазирӣ барканор кард. Сулаймон Демирел аз сиёсат барканор шуд (1980—1983) ва то соли 1987 комилан аз сиёсат дур шуд. Пешвои идеолужӣ дар таъсиси Ҳизби Роҳи рост (ҲРР) («Доғру йул»), 24 сентябри соли 1987 раиси кулли ҳизб интихоб шуд.
Солҳои 1990—1993 боз сарвазир таъйин шуд, ва солҳои 1993—2000 Президенти Туркия буд.
Вай як катор ислоҳоти иқтисодиро ба амал овард, ки ба индустрикунонии кишвар мусоидат намуд. Аз 13 майи соли 2015 бо бемории сироятии шадиди роҳи нафас ва норасоии қалб дар беморхона бистарӣ буд. 17 июни соли 2015 Сулаймон Демирел даргузашт[7].
Як донишгоҳ дар Қазоқистон ба номи Сулаймон Демирел гузошта шудааст.
Мукофотҳо ва унвонҳои фахрӣ
вироиш- Дорандаи ордени «шоҳ Томислав» бо лента ва ситораи калон (Хорватия, 7 июли 1994)[8]
- Ордени тилои хотиравии «Манас-1000» ва медали тилои хотиравӣ (Қирғизистон, 28 августи 1995) — барои иштироки фаъолона дар таҷлили ҳазорсолагии достони «Манас» ва саҳми барҷаста дар таҳкими дӯстӣ ва ҳамкории байни халқҳо Ҷумҳурии Қирғизистон ва Ҷумҳурии Туркия[9]
- Дорандаи ордени «Манас» дараҷаи 1 (Қирғизистон, 13 ноябри 1998) — барои хидматҳои барҷаста дар рушд ва амиқсозии муносибатҳои Қирғизистону Туркия, дӯстӣ ва ҳамкории ду халқи ду кишвар[10].
- Дорандаи ордени «Истиқлолият» (Озарбойҷон, 12 июни 1999) — барои хидматҳои бузург дар бунёд ва рушди муносибатҳои дӯстӣ ва бародарии Туркия ва Озарбойҷон, дастгирии доимӣ аз истиқлоли давлатии Озарбойҷон, мавқеи созанда ва фаъолияти арзишманд дар ҳалли масъалаи муноқишаи Қарабоғи Кӯҳистонии Арманистону Озарбойҷон, хидматҳои беназир дар бунёд ва рушди ваҳдати давлатҳои туркзабон[11]
- Дорандаи Fleece тилоӣ (Гурҷистон, 2000)
- Дорандаи ордени «Барис» дараҷаи 1 (Қазоқистон, 27 августи 2001) — барои хидматҳои махсус дар рушди муносибатҳои Қазоқистону Туркия, мусоидат дар барқарор намудани робитаҳои мутақобилан судманди сиёсӣ, иқтисодӣ ва фарҳангии ду давлат ва халқҳои онҳо.[12]
- Дорандаи «Ордени ҷумҳуриявӣ» (Ҷумҳурии Молдова, 1 ноябри 2004) — ҳамчун нишонаи миннатдории амиқ барои саҳми махсус дар рушди муносибатҳои дӯстӣ ва ҳамкории Молдова ва Туркия ва барои дастгирии Ҷумҳурии Молдова[13]
- Дорандаи ордени «Шараф» (Озарбойҷон, 1 ноябри 2013) — барои хидматҳои махсус дар таҳкими робитаҳои дӯстонаи Туркия ва Озарбойҷон[14]
- Узви фахрии Академияи Миллии Илмҳои Озарбойҷон[15].
Адабиёт
вироиш- Сулаймон Демирел
- Кто есть кто в мировой политике / Ҷавоб. ред. Кравченко Л. П. — М.: Политиздат, 1990. — БО. 24.
Пайвандҳо
вироишЭзоҳ
вироиш- ↑ Демирель Сулейман // Большая советская энциклопедия (рус.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 2.0 2.1 Encyclopædia Britannica (ингл.)
- ↑ 3.0 3.1 Энциклопедия Брокгауз (нем.)
- ↑ Gran Enciclopèdia Catalana (кат.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ греческая Википедия (греч.) — 2002.
- ↑ Сулейман Демирель. 20 Декабри 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 сентябри 2014.
- ↑ Бывший президент Турции Демирель скончался в Анкаре в возрасте 90 лет // РИА Новости
- ↑ Narodne novine: Odluka o dodjeli Ordena kralja Tomislava NJ. E. gospodinu Süleymanu Demirelu predsjedniku Republike TurskeШаблон:Ref-hr
- ↑ Указ Президента КР от 28 августа 1995 года УП № 203 «О вручении памятного золотого ордена „Манас-1000“ и памятной золотой медали Сулейману Демирелю, Президенту Турецкой Республики»(пайванди дастнорас)
- ↑ Указ Президента Кыргызской Республики от 13 ноября 1998 года УП № 357 «О награждении орденом „Манас“ I степени С. Демиреля»
- ↑ Указ Президента Азербайджанской Республики от 12 июня 1999 года № 137 "О награждении Президента Турецкой Республики Сулеймана Демиреля орденом «Независимость». 20 Декабри 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 28 июли 2021.
- ↑ Указ Президента Республики Казахстан от 27 августа 2001 года № 673 «О награждении орденом „Барыс“ I степени С. Демиреля»
- ↑ Указ Президента Республики Молдова от 1 ноября 2004 года № 2070 "О награждении Его Превосходительства господина Сулеймана Демиреля орденом «Ordinul Republicii». 20 Декабри 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июли 2021.
- ↑ Распоряжение Президента Азербайджанской Республики o награждении Сулеймана Демиреля орденом «Шараф»
- ↑ WWW.SCIENCE.GOV.AZ. 20 Декабри 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 19 Январ 2012.