Умар ал-Башир
Умар Ҳасан Аҳмад ал-Башир (ар. عمر حسن أحمد البشير 1 январи соли 1944, Хош Баннага, Судон) — Президенти 7-уми Судон, ки ба чандин ҷиноятҳои ҷангӣ ва поксозии қавмӣ, ки ба низои Дарфур иртибот доштанд, муттаҳам мешавад. Дар солҳои 2009—2010 Додгоҳи Байналмилалии Ҷиноӣ барои боздошти ӯ чанд ордер содир кард.[3] Аз соли 1989 то 2019 кишварро якка идора карда, дар натиҷаи табаддулоти низомӣ ба қудрат расид.
| ар. عمر البشير | |
 | |
| 30 июн 1989 — 11 апрел 2019 | |
| Пешгузашта | Аҳмад Алӣ Мирғонӣ |
| Ҷонишин | Аҳмад Авад ибни Авф |
| 30 октябр 1993 — 19 август 2002 | |
| Таваллуд |
1 январ 1944[1] (80 сол) |
| Ҳизб | |
| Таҳсилот | |
| Эътиқод | суннӣ |
| Ҷоизаҳо |
 |
| Вебгоҳ | albashir.sd(ар.) |
| Навъи артиш | airborne forces[d] |
| Рутба | полковник[2] |
| Фармондеҳӣ | Sudanese Armed Forces[d] |
| Набардҳо | |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Зиндагинома
вироишУмар ал-Башир 1 январи соли 1944 дар деҳаи Ҳош Баннага дар наздикии Хартум ба дунё омадааст. Ӯ аз қабилаи Ҷаалии Араб аст ва бобои падараш ба қабилаи Фалата тааллуқ дошт. Президенти оянда маълумоти ибтидоиро дар зодгоҳаш гирифта, дар Хартум идома додааст.
Хидмати низомӣ
вироишСоли 1960, пас аз хатми мактаб, ӯ барои хидмат ба артиши Судон рафт. Вай маълумоти ҳарбиро дар Академияи ҳарбии Судон дар Хартум гирифтааст ва аз соли 1967 то соли 1969 дар ситоди ғарбии артиши Судон ҳавопаймо буд. Соли 1969 ҳамчун десантчй ба қушунҳои десантӣ гузаронда шуд. Дар ҳайати нерӯҳои мусаллаҳи Миср, ӯ дар моҳи октябри соли 1973 дар ҷанги Йом Киппур бар зидди Исроил меҷангид. Аз соли 1975 то соли 1979 ба ҳайси атташеи низомии Судон дар Имороти Муттаҳидаи Араб кор кардааст. Аз соли 1979 то соли 1981 сардори гарнизони бригадаи десантчиён буд. Ҳамзамон, ӯ дар Судон ва Малайзия дараҷаи магистрро дар илмҳои ҳарбӣ гирифтааст.
Ба сари қудрат омадан
вироишСоли 1987 Умар ал-Башир фармондеҳи бригадаи 8-уми пиёдагард таъйин шуд, ки дар ҳайати он дар замони ҷанги дохилии кишвар бар зидди шӯришиён меҷангид. Дар соли 1989 ӯ дар баробари 15 генерали дигар Шӯрои Фармондеҳии Инқилобии Наҷоти Миллиро ташкил карда, ба Ҳасан ат-Турабӣ, раҳбари Ҷабҳаи Миллии Исломии радикалӣ, ки ба ҳайси такягоҳи сиёсии ҷунбиш баромад, наздик шуд.
Дар сари давлат
вироишДар натиҷаи табаддулоти 30 июни соли 1989 Умар ал-Башир раҳбари феълии давлат Аҳмад ал-Мирғонӣ ва нахуствазир Содиқ ал-Маҳдиро сарнагун кард. Аввалин амалҳое, ки бо онҳо раҳбари нав фарқ мекард, инҳо буданд: лағви конститутсия, муқаррар кардани меъёрҳои шариат дар қаламрави кишвар ва эълони давлати исломӣ Судон. Президент онҳоро дар дастгирй кардани исьёнгарон айбдор карда, хамаи намояндагони хориҷии миссияҳои башард^стона, инчунин мутахассисони ширкати нефти «Шеврон»-ро, ки азхудкунии конҳои нефти аз руи концессия дар соли 1974 монополистй буданд, аз мамлакат пеш кард.
Моҳи декабри соли 1989 дар ҷануби кишвар низоъ авҷ гирифт, ки ба амри додани аслиҳа ба намояндагони қабилаҳои араб ва таъсиси милисаи исломӣ дар заминаи онҳо иртибот дошт. Азнавташкилдихии хукумат, ки мохи апрели соли 1990 ба амал омад, дар натичаи кушиши табаддулоти давлатй ба амал омад, ки он пахш карда шуд. Дар ҳукумати нав исломгароён таҳти сарварии Ҳасан ат-Турабӣ, ки «падари маънавии миллат» эълон шуда буд, нуфузи бештар пайдо карданд. Моҳи майи соли 1990 низоъ дар ҷануб авҷ гирифт — кушунҳои тахти назорати Башир конҳои нефтьро ишгол карда, ба пунктҳои аҳолинишини хамсоя зада даромада, сокинони махаллиро куштанд. Пас аз он муҳоҷирати аҳолии маҳаллӣ ба кишварҳои ҳамсоя оғоз ёфт. Маҳз дар ин давра Судон ба пойгоҳи ҷангҷӯёни Ал-Қоида табдил ёфт ва аз соли 1991 то 1996 Усома бин Лоден дар ин кишвар буд.
Умар ал-Башир 16 октябри соли 1993, вақте ки Шӯрои Фармондеҳии Инқилобии Наҷоти Миллӣ худро барҳам задани худро эълон кард ва мувофиқан ин ваколатҳоро ба ӯ вогузор кард, Президенти Судон таъйин шуд. Ин вокуниши манфии ҷомеаи ҷаҳониро ба бор овард — аз соли 1993 Судон ҳамчун давлат тасниф шудааст — сарпарастони терроризм ва аллакай дар соли 1996 таҳримҳои СММ ҷорӣ карда шуданд. Барои пешгирӣ аз ворид шудани нерӯҳои байналмилалӣ як қатор чораҳо андешида шуданд: Усома бин Лоден кишварро тарк кард, интихоботи президентӣ баргузор шуд, ки дар он Ал-Башир пирӯзии қатъӣ ба даст овард. — 75,7 %. Вай инчунин муяссар шуд, ки бо намояндагони Судони Ҷанубӣ созиш ба даст орад, ки дар соли 1997 имкон дод, ки муноқишаҳоро маҳаллӣ гардонад ва азхудкунии конҳои нафтро оғоз кунад, ки соли 1999 барои содирот фурӯхта мешуданд. Ширкатҳои асосии тавлидкунандаи нафт дар Судон ширкатҳои чинии «Sinopec» ва CNPC, инчунин «Petronas»-и Малайзия ва Ҳиндустон ONGC Videsh Ltd мебошанд.
Моҳи феврали соли 2003 низоъ дар Дарфур оғоз ёфт — задухурди мусаллаҳонаи байни хукумати марказӣ гурӯҳҳои мусаллахи ғайрирасмии арабҳои тарафдори хукумати «Чанчавид» ва гуруҳҳои исьёнгарони аҳолии маҳаллии зангӣ. Сабаби муноқиша тағирёбии иқлим буд, ки боиси биёбон шудани заминҳои арабҳои бодиянишин гардид ва онҳо ба сӯи қаламраве, ки аҳолии маҳаллии негроид зиндагӣ мекарданд, ҳаракат карданд. Умар ал-Башир ба ҷангҷӯён иҷоза дод, ки мардуми маҳаллиро несту нобуд кунанд ва онҳоро ба ҳамсояи Чад ва Ҷумҳурии Африқои Марказӣ биронанд. Дар аввал, чунин ҳаракатҳои аҳолӣ бо озод кардани заминҳои кишоварзӣ алоқаманд буданд, аммо баъдтар онҳо ба «тозакунии» ҳудудҳои атрофи конҳои нафт дар ҷануби Дарфур табдил ёфтанд. Гуфта мешавад, ки Умар ал-Башир шахсан барои несту нобуд кардани намояндагони халқҳои Фур, Масалит ва Загава фармон додааст. Артиши Судон низ дар задухӯрд ширкат карда, ба нерӯҳои шӯришӣ зарба заданд. Дар соли 2007, нерӯҳои СММ ба минтақаи низоъ барои тақвияти контингенти мавҷудаи посдори сулҳи африқоӣ фиристода шуданд. Дар маҷмӯъ, дар ҷараёни даргириҳои Дарфур 400 ҳазор нафар кушта, 2,7 миллион нафар гуреза шуданд. Ихтилофхо дар Судон ба давлатҳои хамсоя, хусусан ба Республикам Чад низ таъсир расонд — давлатхо якдигарро ба интервенциям харбй айбдор карданд.
Моҳи апрели соли 2010 дар Судон интихоботи президентӣ баргузор шуд, ки дар натиҷа ал-Башир 68,24 овоз гирифта, дубора ба мақоми раисиҷумҳур интихоб шуд. % овози интихобкунандагон.
Моҳи январи соли 2011 раъйпурсӣ оид ба масъалаи Судони Ҷанубӣ баргузор шуд, ки дар он беш аз панҷоҳ дарсади сокинони манотиқи шимолӣ ва тақрибан сад дарсади сокинони манотиқи ҷанубӣ ба ҷонибдорӣ аз ҷудоии он изҳори назар карданд. 9 июли соли 2011 Судони Ҷанубӣ расман истиқлол ба даст овард.
Адабиёт
вироиш- ДАР. ВА. Головченко. Башир Умар Ҳасан Аҳмад // Энсиклопедияи дипломатии Украина : Дар 2 ҷилд/Мухаррир: Л. ДАР. Хуберский (сардор) ва дигарон. — К: Дониши Украина, 2004 — Т.1 — 760 с. ISBN 966-316-039-X
Пайвандҳо
вироиш- Тарҷумаи ҳол дар вебсайти Lenta. Ru [бойгонӣ 25 марти соли 2014 дар мошини Wayback.](рус.)