Шайх Ҳасина

Шайх Ҳасина
Шайх Ҳасина
	банголӣ: শেখ হাসিনা
13-умин Сарвазири Бангладеш
	6 январи 2009 — 5 августи 2024
Президент	Яҷуддин Аҳмад; Зиллур Раҳмон; Муҳаммад Абдулҳамид; Муҳаммад Шаҳобуддин
Пешгузашта	Фахриддин Аҳмад
11-умин Сарвазири Бангладеш
	23 июни 1996 — 15 июли 2001
Президент	Абдурраҳмон Бисвас; Шаҳобуддин Аҳмад
Пешгузашта	Ҳабиб Раҳмон
Ҷонишин	Латиф Раҳмон
Таваллуд	28 сентябр 1947 (77 сол); Тонгипара[d], Гопалганҷ[d], Дакка[d], Қаламрави Покистон;
Падар	Шайх Муҷибурраҳмон
Модар	Шайх Фазилатуннеса Муҷиб[d]
Ҳамсар	М. А. Возид Миаҳ[d]
Фарзандон	Саҷиб Возид[d] ва Сайма Возид[d]
Ҳизб	Авамӣ лиг[d];
Таҳсилот	Коллеҷи духтаронаи «Эден»[d];
Эътиқод	суннӣ
Соядаст
Ҷоизаҳо	ҷоизаи сулҳ ба номи Феликс Уфуэ-Буанйӣ[d] (1998) Indira Gandhi Peace Prize[d] (2009) Pearl S. Buck Award[d] (2000) Champions of the Earth[d] (2015) Bangla Academy Fellowship[d] Deshikottam[d] (1999) honorary doctor of the Peoples' Friendship University of Russia[d] (2000) honorary doctor of Waseda University[d] Time 100[d] (2018)
	Парвандаҳо дар Викианбор

Шайх Ҳасина Воҷид (бенголӣ: শেখ হাসিনা; зод. 28 сентябр 1947^[1]^[2]^[3], Тонгипара^[d], Дакка^[d]) — сарвазири Бангладеш дар солҳои 1996—2001 ва аз соли 2009 то соли 2024. Роҳбари Ҳизби Авамӣ лиг.

Зиндагинома

Вай дар ҳавзаи Фаридпур (аниқтараш, дар ҷамоати Тонгипара, ки соли 1995 ташкил шудааст) таваллуд шудааст. Духтари Шайх Муҷибур Раҳмон, нахустин раҳбари мустақили Бангладеш ( 1971 - 1975 ), ки "падари миллат" меномандаш. Соли 1969 вай дар бетартибиҳои донишҷӯён дар Дакка ширкат варзид. Дар соли 1971, дар ҷанги барои истиқлоли Бангладеш, вай аз ҷониби артиши ишғолии Покистон боздошт шуд. 15 августи соли 1975 ҳангоми табаддулоти ҳарбӣ, Шайх Муҷибур Раҳмон ва тақрибан 20 узви оилаи ӯ аз ҷониби дасисакорон кушта шуданд; Шайх Ҳасина он замон дар ҶФО буд, аз тамоми оила, танҳо ӯ ва хоҳараш наҷот ёфтанд, ки онҳо низ ҳангоми табаддулот дар Бангладеш ҳузур надоштанд. Соли 1981, вақте ки вай дар хориҷа буд, вай роҳбари Ҳизби Лигаи Авами интихоб шуд, ки як вақтҳо падари ӯ роҳбарӣ мекард. Худи ҳамон сол вай ба Банглодеш баргашт. Вай дар муқобили режими Эршад, ки аввал ҳамчун маъмури низомӣ ва сипас ба ҳайси президенти кишвар баромад карда, эътирозҳои густарда алайҳи ҳукмронии ӯро ташкил карда буд ва на як бору ду бор ба ҳабс гирифта шуда буд, шадидан мухолифат мекард. Дар соли 1991, пас аз тарки Эршод аз қудрат ва барқарор кардани системаи демократии ҳукумат, Ҳизби Авамӣ лиг дар интихоботи парлумонӣ аз Ҳизби Миллии Банглодеш бо сарварии Халида Зиё мағлуб шуд. Интихоботи соли 1991 асосан табиати ҳаёти сиёсиро дар солҳои 90-ум ва баъд аз он муайян кард; муборизаи асосӣ барои қудрат дар байни ин ду ҳизб вусъат ёфт.

Сарвазир дар солҳои 1996-2001

Дар моҳи марти соли 1996 Шайх Ҳасина интихоботи муқаррариро бойкот кард ва Халида Зиёро маҷбур кард, ки ҳукумати гузаришро таъсис диҳад ва интихоботи такрорӣ эълон кунад, ки дар он ӯ пирӯз шуд. Аввалин сарвазири Бангладеш шуд, ки як давраи пурраи панҷсоларо иҷро кард. Дар солҳои ҳукмронии ӯ, муносибатҳо бо Ҳиндустон беҳтар шуданд, дар бораи тақсимоти обҳои Ганг созишнома ба имзо расид. Рушди иқтисодӣ дар давраи ҳукмронии Шайх Ҳасина коҳиш ёфт, гузашта аз ин, обхезиҳо борҳо ба кишвар зарари азим оварданд. Соли 1999 Ҳизби Миллии Бангладеш барои истеъфои Шайх Ҳасина як корпартоии умумии сиёсӣ оғоз кард, аммо вай қатъиян пеш аз муҳлат рафтанро рад кард.

Фаъолиятҳои оппозисиюни солҳои 2001-2008

Омодагӣ ба интихоботи соли 2001 дар фазои пуршиддат ҷараён гирифт, зиёда аз сад нафар дар ҳамлаҳои террористӣ ҳалок шуданд. Пас аз шикасти шадид дар интихобот, Шайх Ҳасина ҲМБ-ро ба тақаллуб айбдор кард, аммо ба ҳар ҳол истеъфо дод. Дар соли 2004 ҳангоми иҷрои баромади Шайх Ҳасина дар Дакка, сӯиқасд ба ҷони ӯ карда шуд, ки дар натиҷа 19 нафар ба ҳалокат расиданд, худи ӯ бо ҷароҳатҳои сабук наҷот ёфт. ҲМБ иттиҳомот дар ташкили ҳамлаи террористиро қатъиян рад кард. Тибқи вазъи фавқулодда, ки низомиён қабл аз интихоботи соли 2007 ҷорӣ карда буданд, Ҳасина Воҷид боздошт шуд, аммо дар моҳи июни соли 2008 ӯ тавонист кишварро тарк кунад ва ба ИМА муҳоҷират кунад.

Бозгашт ба қудрат

Моҳи ноябри соли 2008 Ҳасина Воҷид ба кишвар баргашт, то ҳизби худро дар интихоботи нави парлумонӣ, ки 29 декабри соли 2008 таъйин шуда буд, роҳбарӣ кунад. Тибқи натиҷаҳо, Авамӣ лиг, ки дар сари "Иттиҳоди Кабир" қарор дорад, ки ба он Ҳизби консервативӣ-миллатгарои Ҷатия, Ҳизби Миллии Сотсиалистӣ, Ҳизби Коргарии Маоистии Бангладеш ва Ҳизби Либерал-Демократ низ шомил буданд, пирӯзии бебаҳоро ба даст овард ва ҳукумати кишварро ташкил кард. Ҳасина 6 январи соли 2009 ба мақоми сарвазири кишвар гузашт. Бо пирӯзӣ дар интихоботи парлумонӣ дар соли 2014, вай барои як давраи нави 5-сола дар қудрат боқӣ монд.

Ҳасина дар чаҳорумин давра пай дар пай пирӯз шуд, зеро ҳизби Авамӣ лиг 224 курсии 300 курсиро дар порлумон дар пасманзари ҳузури ками раъйдиҳандагон дар интихоботе, ки мухолифони аслӣ бойкот карданд, ба даст оварданд.

Истеъфо

5 августи соли 2024 Ҳасина пас аз як силсила эътирозҳо аз мақоми нахуствазир истеъфо дод. Ба Ҳиндустон фирор кард.

Эзоҳ

↑ ^1.0 ^1.1 https://www.fembio.org/biographie.php/frau/frauendatenbank?fem_id=12747 (нем.)
↑ ^2.0 ^2.1 Энциклопедия Брокгауз (нем.)
↑ ^3.0 ^3.1 Munzinger Personen (нем.)

Пайвандҳо

http://www.albd.org/Бойгонӣ шудааст 19 сентябри 2019 сол.
http://banglapedia.search.com.bd/HT/H_0081.htm Бойгонӣ шудааст 16 июли 2012 сол.
https://web.archive.org/web/20090210205922/http://www.shmpi.org/about-sheikh-hasina.html
https://web.archive.org/web/20141222143534/http://www.shmpi.org/
Муваффақияти демократия оддӣ аст: бо мардум ростқавл будан басанда аст - Шайх Ҳасина Бойгонӣ шудааст 14 ноябри 2013 сол. Мусоҳиба дар сайти ИТАР-ТАСС

[_c5443fa33f637fc8-1] 1.0 ^1.1 https://www.fembio.org/biographie.php/frau/frauendatenbank?fem_id=12747 (нем.)

[_5d05c2c4a22d6b90-2] 2.0 ^2.1 Энциклопедия Брокгауз (нем.)

[_2a7d77fbf9bdc351-3] 3.0 ^3.1 Munzinger Personen (нем.)

[1]

[2]

[3]