Қаро-Болта (шаҳр)
Қаро-Болта ( қирғ. Кара-Балта - "табари сиёҳ") - шаҳрест дар Қирғизистон, маркази маъмурии ноҳияи Ҷайили вилояти Чуй. То соли 1992 он шаҳри тобеи ҷумҳурӣ буд.
| Шаҳр | |||||
| қирғ. Кара-Балта | |||||
| Акс:File:Karabalta coa.svg | |||||
|
|||||
| 42°49′ с. ш. 73°00′ в. д.HGЯO | |||||
| Кишвар |
 Қирғизистон |
||||
| Таърих ва ҷуғрофиё | |||||
| Масоҳат |
|
||||
| Баландии марказ | 780 м | ||||
| Минтақаи замонӣ | UTC+6:00 | ||||
| Аҳолӣ | |||||
| Аҳолӣ | |||||
| Шиносаҳои ададӣ | |||||
| Нишонаи почта | 722030 | ||||
| kara-balta.kg | |||||
|
|
|||||
Таърих
вироишАллакай дар асрҳои V-VIII дар водии Чуй шаҳракҳои кишоварзӣ ба вуҷуд омада буданд. Пас аз ҳуҷуми Чингизхон дар водии Чуй аз асри XIV то XIX бодиянишинон ва чупонон зиндагӣ мекарданд. Пас аз тобеияти минтақа ба хонии Кӯқон дар ибтидои асри XIX, дар водии Чуӣ як қалъа сохта шуд. Мавҷудияти захираҳои бузурги саноатӣ барои деҳаи Қаро-Болта (маркази маъмурии вилояти Калинин (ҳозира ноҳияи Ҷайили вилояти Чуй) мақоми шаҳрро талаб мекард. Дар соли 1974, котиби аввали кумитаи ҳизби ноҳияи Калинин аз вилояти Чуй ва раиси кумитаи иҷроияи шӯрои ноҳияи мактуби асоснокеро ба мақомоти ҷумҳуриявӣ фиристоданд. Турдиқул Усубалиев ташаббусро ҷонибдорӣ намуд, ва дар 9 сентябри соли 1975, дар Шӯрои Олии ҶШС Қирғизистон Фармон оид ба ташаккули шаҳри Қаро-Болта қабул гардид [2].
Ҷуғрофия
вироишШаҳр дар нишебии шимолии қаторкӯҳи Қирғизистон дар қисми ғарбии вилояти Чуй, 62 км дуртар аз шаҳри Бишкек, дар камарбанди арзи амудӣ ҷойгир аст. Релефи он ором аст, дар баландӣ аз ҷануб ба шимол каме коҳиш ёфтааст. Шаҳр бо дарёи Қаро-Болта ҳаммарз аст.
Аҳолӣ
вироишСоли 2009 дар шаҳр 37,800 нафар зиндагӣ мекарданд. То 1 марти 2017 аҳолӣ 45,300 нафарро ташкил дод .
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Иқтисод
вироиш
Қаро-Болта шаҳри тобеи ноҳиявӣ мебошад, ки дорои муассисаҳо ва ассотсиатсияҳои ҷамъиятии худ, субъектҳои соҳибкорӣ, сохторҳои маъмурии вазорату идораҳо, ва яке аз марказҳои муҳими нақлиётии вилояти Чуй мебошад. Дар давраи мавҷудияти СССР қисми болоии ҷануби шаҳр як " қуттии почта "-и пӯшида бо якчанд корхонаҳои таснифшуда, аз ҷумла корхонаи асосии шаҳр - комбинати маъдантозакунии Қаро-Болта - калонтарин корхона дар Осиёи Марказӣ барои коркарди маъдани дорои уран. Ин соҳаҳо дар минтақаи махсус бо инфрасохтори баландсифати саноатӣ, манзил ва иншооти иҷтимоӣ дар қисми ҷанубии шаҳр ҷойгир шудааст. Сарфи назар аз он, ки айни замон бисёре аз ин корхонаҳо баста шудаанд, ҳаҷми истеҳсолот коҳиш ёфтааст ё барои истеҳсоли маҳсулоти дигар тарҳрезӣ шудаанд, то имрӯз кор мекунанд. То имрӯз шаҳри Қаро-Болта 70% маҳсулоти саноатии вилояти Чуйро таъмин мекунад. Дар шаҳр 32 ҷамъияти саҳҳомӣ, 93 ҶДММ, 12 корхонае, ки ба аҳолӣ хидмат мерасонанд, 22 корхонаи хурду миёнаи коркарди маҳсулоти кишоварзӣ, 39 қаҳвахона ва ошхона мавҷуданд. Бузургтарин корхонаи шаҳр корхонаи коркарди нафти Чин "China Petrol Company Zhongda" мебошад.
Маориф
вироишДар шаҳр Техникуми хӯрокворӣ, филиали Донишгоҳи давлатии техникии Қирғизистон, литсейи касбӣ, инчунин омӯзишгоҳи тиббӣ, 13 мактаби таҳсилоти умумӣ ва якчанд мактабҳои хусусӣ, ки бо забонҳои қирғизӣ ва русӣ таълим мегиранд, мавҷуданд, инчунин шабакаи муассисаҳои томактабӣ амал карда истодааст.
Нақлиёт
вироишИстгоҳи роҳи оҳани Қирғизистон Луговая-Рибачйе. Инчунин дар шаҳр таксиҳои хатсайр мавҷуданд, 2,3,5,6,7,8,9. Роҳҳои асосии Бишкек - Тошканд ва Бишкек - Ӯш аз шаҳр мегузаранд.
Дар дохили шаҳр ҳафт хатсайрҳои нақлиёти ҷамъиятӣ мавҷуданд, ки автобусҳои хурд намояндагӣ мекунанд.[16] Таксиҳои сершумори хусусии хатсайрӣ низ хеле маъмуланд.
Пайвандҳо
вироиш- Информация о г. Кара-Балта на сайте Ассоциации городов Кыргызской Республики(пайванди дастнорас — таърих). Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 Январ 2008.
- Блог о городе Кара-Балта. Фотографии и репортажи.. karabalta-kg.blogspot.com(пайванди дастнорас — таърих). 9 октябри 2020 санҷида шуд.
- Кара-Балта — один из самых молодых городов Кыргызстана. limon.kg(пайванди дастнорас — таърих). 9 октябри 2020 санҷида шуд.
Эзоҳ
вироиш- ↑ 1.0 1.1 Перепись населения Кыргызстана (2009)
- ↑ Кара-Балта — один из самых молодых городов Кыргызстана. limon.kg(пайванди дастнорас — таърих). 9 октябри 2020 санҷида шуд.
- ↑ перепись населения СССР 1939 года
- ↑ перепись населения СССР 1959 года
- ↑ перепись населения СССР 1970 года
- ↑ перепись населения СССР 1979 года
- ↑ перепись населения СССР 1989 года
- ↑ Перепись населения Киргизии 1999 года
- ↑ Перепись населения СССР (1939)
- ↑ Перепись населения СССР (1959)
- ↑ Перепись населения СССР (1970)
- ↑ Всесоюзная перепись населения СССР (1979)
- ↑ Перепись населения СССР (1989)
- ↑ Перепись населения Киргизии 1999 года
- ↑ Перепись населения Киргизии 2009 года
- ↑ Маршрутные такси г. Кара-Балта | Мэрия Кара-Балта. kara-balta.kg(пайванди дастнорас — таърих). 9 октябри 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 16 июни 2021.