Маскав
Маскав (произношение ) — пойтахт Федеросиюни Русия, шаҳри федералӣ, маркази маъмурӣ маркази ҳавзаи федералӣ ва маркази вилояти Маскав[4], ки дар итоати ин вилоят, дохил намешавад. Бузургтарин аз ҷиҳати шумораи аҳолӣ, шаҳри Русия ва субъектҳои ӯ. Яке аз даҳ шаҳри сераҳолитарини ҷаҳон ба шумор меравад[5].
| Шаҳр | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Москва | |||||
 | |||||
|
|||||
| Кишвар | Русия | ||||
| Минтақа | Маскав | ||||
| Координатаҳо | 55°45′21″ с. ш. 37°37′04″ в. д.HGЯO | ||||
| Роҳбар | Сергей Собянин | ||||
| Таъсис | 1147 | ||||
| Номҳои пешина | Кучково | ||||
| Навъи иқлим | нарми қитъагӣ | ||||
| Забони расмӣ | русӣ | ||||
| Аҳолӣ | 13010112[1] нафар (2021) | ||||
| Зичӣ | 4823 наф./км² | ||||
| Агломератсия | 15 512 000[2] | ||||
| Ҳайати миллӣ | русҳо (91,65 %), украинҳо (1,42 %), тоторҳо (1,38 %), арманҳо (0,98 %), озарбойҷонҳо (0,53 %), яҳудиён (0,49 %)[3] | ||||
| Ҳайати динӣ | насрониён, мусулмонон, | ||||
| Номи қавмӣ | москвич | ||||
| Вақти минтақавӣ | UTC+3 | ||||
| Коди телефон | 495, 496, 498, 499 | ||||
| Нишонаи почта | 101000—135999 | ||||
.svg)
Пойтахти таърихии мулки Ҳокимони бузурги Маскав, подшоҳии Рус, Русияи шоҳаншоҳӣ (дар солҳои 1728—1730), Русияи Шуравӣ ва ИҶШС. Шаҳри Қаҳрамоншаҳр. Дар Маскав узвҳои давлатии Русия (ба ғайр аз Суди Конститутсионӣ), сафоратхонаҳои давлатҳои хориҷӣ қарор доранд.
Мавқеъи ҷуғрофӣ Вироиш
Маскав дар маркази қисми Аврупои Русия, байни дарёҳои Ока ва Волга, дар васли баландии Смоленску-Маскав (дар ғарб), ва дашти Москворетску-Ока (дар шарқ) ва пастхамии Мещёрск (дар ҷанубу-шарқ) қарор дорад. Замини шаҳр баъди дигаркунии сарҳади шаҳр, ки соли 2012 шуда гузашт, ба марраи 2511 км² расид[6]. Сеяки шаҳр, ки 870 км²-ро ташкил мекунад, дар ҳалқаи роҳи автомобилгарди дохилӣ мавқеъ гирифтааст. Боқимонда 1641 км² — паси ин роҳ ҷой дорад.
Баландии миёна 156 метр аз сатҳи баҳр мавқеъ гирифтааст. Аз ҳама баландтарин нуқта дар баландии Теплостанск, ки 255 метрро аз сатҳи баҳр ба ҳисоб меравад[7], аз ҳама нуқтаи паст дар наздикии пули Бесединск, ки дарёи Маскав берун аз шаҳр мешавад, баландии ин нуқта 114,2 метр аз сатҳи баҳр ташкил мекунад[8]. Дарозии Маскав аз шимол ба ҷануб дар ҳудуди роҳи автомобилгарди дохилӣ — 38 км, берун аз ин ҳудуд — 51,7 км, аз ғарб ба шарқ — 39,7 км.
Иқлим Вироиш
Иклими Маскав континенталии муътадил буда, зимистонаш 4 моҳ давом мекунад, харорати хаво хунуктар аз 0 °C аст, аз−20 °C, то −25..−30 °C аст. Дар моҳҳои тобистон харорати хаво +15 °C то +20 °C аст.
| Иқлими Маскав | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Нишондод | Янв. | Фев. | Март | Апр. | Май | Июн | Июл | Авг. | Сен. | Окт. | Нояб. | Дек. | Сол |
| Максимуми мутлақ, °C | 8,6 | 8,3 | 19,7 | 28,9 | 33,2 | 34,7 | 38,2 | 37,3 | 32,3 | 24,0 | 16,2 | 9,6 | 38,2 |
| Максимуми миёна, °C | −4 | −3,7 | 2,6 | 11,3 | 18,6 | 22,0 | 24,3 | 21,9 | 15,7 | 8,7 | 0,9 | −3 | 9,6 |
| Ҳарорати миёна, °C | −6,5 | −6,7 | −1 | 6,7 | 13,2 | 17,0 | 19,2 | 17,0 | 11,3 | 5,6 | −1,2 | −5,2 | 5,8 |
| Минимуми миёна, °C | −9,1 | −9,8 | −4,4 | 2,2 | 7,7 | 12,1 | 14,4 | 12,5 | 7,4 | 2,7 | −3,3 | −7,6 | 2,1 |
| Минимуми мутлақ, °C | −42,2 | −38,2 | −32,4 | −21 | −7,5 | −2,3 | 1,3 | −1,2 | −8,5 | −20,3 | −32,8 | −38,8 | −42,2 |
| Андозаи бориш, мм | 52 | 41 | 35 | 37 | 49 | 80 | 85 | 82 | 68 | 71 | 55 | 52 | 707 |
| Сарчашма: Боду ҳаво ва иқлим | |||||||||||||
Таърих Вироиш
Ҷоизаҳо Вироиш
Нақлиёт Вироиш
Фарҳанг Вироиш
Намоишгоҳҳо Вироиш
Осорхонаҳо Вироиш
Китобхонаҳо
Эзоҳ Вироиш
- ↑ С.Собянин, выступление в Московской городской Думе «Отчёт о результатах деятельности Правительства Москвы за 2011—2012 годы» Бойгонӣ шудааст 14 май 2013 сол. C. 4-5, «Большая Москва»
- ↑ Demographia. World Urban Areas & Population Projections. 8th Annual Edition April 2012 Demographia. World Urban Areas & Population Projections. 8th Annual Edition April 2012(англ.). Demographia.com. 2 июли 2012 санҷида шуд.
- ↑ Перепись 2002 года показала изменение национального состава населения Москвы. «Демоскоп» — Электронная версия бюллетеня «Население и общество». Институт демографии Государственного университета — Высшей школы экономики. 13 январи 2009 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 августи 2011.
- ↑ Общероссийский классификатор объектов административно-территориального деления. Московская область. mosclassific.ru. 20 ноябри 2010 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 феврали 2012.(пайванди дастнорас — таърих)
- ↑ [cite web|url=http://world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&pt=c&va=&srt=pnan%7Ctitle=Крупнейшие(пайванди дастнорас) города мира по населению|date=2010|publisher=world-gazetteer.com|accessdate=2011-09-12|lang=en|archiveurl=http://www.webcitation.org/659RyCRM5%7Carchivedate=2012-02-02(пайванди дастнорас)]
- ↑ Карта расширения границ Москвы Бойгонӣ шудааст 5 май 2014 сол. — сайт Правительства Москвы
- ↑ Памятник природы «Высшая точка Москвы — 255 м над уровнем моря (Тёплый Стан)». Государственный Дарвиновский музей. 20 май 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 августи 2011.
- ↑ Самая высокая и самая низкая точки Москвы. «Прогулки по Москве» (8 июни 2011). 30 апрели 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 май 2012.
Адабиёт Вироиш
- Маскав. Энсиклопедия / Гл. ред. А. Л. Нарочницкий. — М.: Советская Энциклопедия, 1980
- Владимир Гиляровский. Москва и москвичи (на Wikisource)
- Колодный Л. Е. Москва ӯ нас одна. — М.: Политиздат, 1991.
Сарчашма Вироиш
- Сайт правительства Москвы Бойгонӣ шудааст 25 феврали 2011 сол.
- Moscow.ru Бойгонӣ шудааст 24 май 2015 сол. (рус.) (англ.) (исп.) (олмонӣ) (фр.)
- Московский туристический портал (официальный) Бойгонӣ шудааст 14 апрели 2016 сол. (рус.) (англ.) (олмонӣ)
- Окликни улицы Москвы… Бойгонӣ шудааст 6 марти 2008 сол. на Грамота.ру
- Фотографии старой Москвы с привязкой к карте
- Москва — фотографии разных лет
- Путеводители и справочники 19-20 века по городу Москва в библиотеке Царское Село
