Муҳсин Навбоғчиёнӣ

Ҳоҷӣ Муҳсин Навбоғчиёнӣ (1879, Самарқанд — 1911, Бухоро, генерал-губернатории Туркистон) — омӯзгор, рӯзноманигор, ҷадидӣ ва рӯшанфикри тоҷик.

Муҳсин Навбоғчиёнӣ
Таърихи таваллуд:	1879
Зодгоҳ:	Самарқанд, Русияи подшоҳӣ
Таърихи даргузашт:	1911
Маҳалли даргузашт:	Бухоро, генерал-губернатории Туркистон, Русияи подшоҳӣ
Навъи фаъолият:	олим

Зиндагинома

Муҳсини Навбоғчиёнӣ соли 1879 дар деҳаи Навбоғчиёни дар канори ҷанубу ғарбии шаҳри Самарқанд дар оилаи деҳқони тоҷик ба дунё омадааст. Падари Муҳсин Саидҷалол соҳиби замини калон ва боғе буд, ки дар он сабзавоту тарбузу мева кишт мекард. Муҳсин аз хурдсолй ба падараш дар кораш ёрӣ мерасонд.

Ӯ дар яке аз мадрасаҳои Самарқанд таҳсил карда, дар он ҷо улуми исломӣ ва бархе аз улуми дунявӣ омӯхта, забони арабиро омӯхта, ба забони узбакӣ ҳам гап мезад .

Дар синни 19-солагӣ ҳамроҳи падар ва чанде аз хешовандонаш ба Маккаву Мадина ба ҳаҷ рафта, дар роҳ ба Арабистон аз бисёре аз шаҳрҳои машҳури ҷаҳони Ислом, аз қабили Марв, Машҳад, Нишопур, Исфаҳон, Шероз, Карбало, Бағдод, Ҷидда дидан кардааст. Ӯ унвони ҳоҷиро гирифт ва бо номи Ҳоҷӣ Муҳсин низ машҳур шуд. Пас аз бозгашт ба Самарқанд таваҷҷуҳи ҷиддие ба илм пайдо кард ва бо чанде аз рӯшанфикрони самарқандӣ, аз ҷумла Ҳоҷӣ Муин, ки баъдан ҳамчун ҷадидӣ маъруф шуд, вохӯрд. Вай дар мактабхои усули нав ба таҳсил шурӯъ намуда, дар таълифи китобхои дарсӣ иштирок намуд.

Соли 1906 ба Бухоро, пойтахти аморати Бухоро кӯчид ва дар яке аз мадрасаҳои шаҳр муаллим шуд. Дар Бухоро бо Садриддин Айнӣ шинос шуд . Он вақтҳо дар рӯзномаҳои махфии ҷадидиёни Бухоро мақолахои Муҳсин бо тахаллус чоп мешуданд. Сарфи назар аз оғози таъқиби ҷадидиён ӯ дар Бухоро монд.

Вай дар соли 1911, дар синни 32-солагӣ бар асраи бемрӣ даргузашт. Тибқи баъзе маълумот, ӯ издивоҷ накардааст.

Адабиёт

• Аслҳо ва наслҳо. — Душанбе: Нашриёт, 2013.
• Г. А. Шорасулова. Ҷадидон дар Аморати Бухоро. — Душанбе, 1999.