Тоғут

Тоғут (ар. طاغوت‎‎, ҷамъи ар. طواغيت‎‎) — дар ислом ба маънии ҳар он чиз ё касе аст, ки ба ҷой Худованд дар ҷойгоҳи парастиш қарор гирад. Тибқи ин таъриф, ҷуз Худованди якто ҳар мавҷуде ҳамчун: шайтон, бутҳо, инсон (мурда ё зинда) ё ҳар мисдоқи дигаре, ки ба унвони маъбуд воқеъ шаванд тоғут маҳсуб мешавад.

Ишора дар Қуръон

Аллоҳи мутаъол дар Қуръон мефармояд:

• Пас, ҳар кӣ ба бут (шайтон) мункир шавад ва ба Аллоҳ имон орад, батаҳқиқ, ба дастовез (ресмон)-и маҳкаме ки гусастан (кандан) барои ӯ нест, чанг задааст. Ва Аллоҳ шунаво ва доност. (Қуръон 2:256)

• Мо барои ҳар гурӯҳе расуле фиристодем ва онҳо ба умматҳои худ фармуданд, ки Худои якторо бипарастед ва аз тоғут (шайтон) парҳез (дурӣ) кунед. (Қуръон Ан-Наҳл 16:36)

• Онон, ки имон овардаанд, дар роҳи Худо меҷанганд ва онон, ки кофир шудаанд, дар роҳи шайтон. Пас бо ҳаводорони шайтон чанг кунед, ки макри шайтон ночиз аст! (Ан-Нисо 4:76)

Пайдоиш

Тоғут метавонад шайтон, ҷин, сангҳо, офтоб, қабрҳоро дар бар гирад (ниг. Эҳтироми қабр дар Ислом), фариштагон ё одамон. Ин истилоҳ инчунин нисбат ба як нерӯи золими заминӣ истифода мешавад, ки дар ояти 60-уми сураи Моида ишора шудааст.

Вожаи «тоғут» яке аз истилоҳоти муҳимми ислом аст, ки маънои онро бояд ҳар як мусалмон донад. Дар ислом истилоҳи «тоғут» ба касоне, ки аз ҳудуди ҳалол берун рафтаанд, ба амри бадӣ ва гумроҳкунандагон, шайтонҳо, бутҳо, фолбинҳо ва ҷодугарон дахл доранд. Яъне мафҳуми “тоғут” ҳам афроди алоҳида ва ҳам гурӯҳи кулли мардум ё созмонҳоеро дар бар мегирад, ки аз амрҳои Аллоҳи мутаъол рӯйгардон шудаанд. Феъли арабии «тағо» ба маънои «итоат» ва «исён бар Аллоҳ». Ҳар махлуқе, ки ба қонуну қонунҳои нозилкардаи Аллоҳ таъоло мухолифат мекунад ва ҳамчунин баъзе қонунҳо ва қонунҳоеро, ки хилофи қонунҳои Худост, ихтироъ мекунад, тоғут аст. Тоғут ҳам метавонад ҳар гуна ҷаҳонбинӣ, назария ва идеология бошад. Тоғут танҳо бо нофармонии Аллоҳи мутаъол нест, балки кӯшиш мекунад, ки бандагони Худоро бандааш кунад. Аз ин рӯ, барои мусалмон донистани шахс бояд тоғутро комилан рад кунад.

Адабиёт

• "Encyclopaedia of Islam (12 vols.)" (2nd ed.). Leiden: E. J. Brill. 1960–2005. Шаблон:Citation error. https://referenceworks.brillonline.com/search?s.q=&s.f.s2_parent=s.f.book.encyclopaedia-of-islam-2&search-go=Search.