Ҳайдар Қосимов

Ҳайдар Қосимов (7 март 1922, Ҷумҳурии Халқии Шӯравии Бухоро — 3 март 1993, ноҳияи Ҷайҳун, Вилояти Хатлон) — иштирокдори Ҷанги Бузурги Ватанӣ, командири экипажи ротаи 2-юми миномёт полки 229-уми тирандозии дивизияи 8-уми тирандозии корпуси 15-уми тирандозии артиши 13-уми Фронти марказӣ, сержант. Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ.

Ҳайдар Қосимов
Ҳайдар Қосимов
Зодрӯз	7 март 1922(1922-03-07)
Зодгоҳ	қишлоқи ноҳияи Тоҷикобод ҶШС Тоҷикистон
Таърихи даргузашт	3 март 1993(1993-03-03)
Мансубият	Иттиҳоди Шӯравӣ
Намуди лашкар	артиллерия
Рутба	сержант
Набард/ҷангҳо	Ҷанги Бузурги Ватанӣ
Ҷоизаҳо
Равобит

Зиндагинома

Қаҳрамони Иттифоқи Шӯравӣ Ҳайдар Қосимов соли 1922 дар деҳаи Полезаки ноҳияи Тоҷикобод ба дунё омадааст. Cоли 1928 падару бобои Ҳайдар барои киштзор кардани заминҳои бекорхобидаву туқайзори водии Вахш муҳоҷир шуда рафтаанд. Ҳайдар дар шаҳраки Вахш мактаби 10-соларо ба итмом мерасонад. Дар қатори дигарон ба ғаллакорӣ машғул мешавад. Ҳайдар Қосимов пас аз итмоми ҷанг ба Тоҷикистон, ба деҳаи худ - Вахш баргашта, сардори Бригадаи пахтакорӣ таъйин карда мешавад. Баъд аз соли 1961 раиси Шӯрои деҳоти «Тоҷикобод»-и ноҳияи Вахш интихоб карда мешавад. То соли 1990 дар ноҳия кор карда, сипас ба нафақа мебарояд.

Қаҳрамонӣ

Бо оғози Ҷанги Бузурги Ватанӣ Ҳайдар Қосимов ба сафи Артиши сурх даъват карда мешавад. Дар шаҳри Алмаато (Қазоқистон) курси минамиётчигиро хонда тамом мекунад. Соли 1942 аввалин бор дар шаҳри Сталинград (ҳоло Волгоград) дар муҳорибаи вазнин ширкат меварзад. Дар ин муддат барои корнамоиҳои диловарона, мардонагӣ ва далерӣ бори аввал бо ордени «Ситораи сурх» ва «Медали барои шуҷоат» сарфароз гардонида мешавад. Дар яке аз задухӯрдҳои шадид, Ҳайдар сахт ярадор гардид, пас аз муолиҷа дар госпитали ҳарбӣ, боз ба майдони ҷанг бармегардад. Дар вақти мушакпартоӣ, аз соҳили дарёи Днепр (Укроина) ба ҳуҷуми ҷавобӣ мегузарад. Дар аснои ҳамин ҳуҷум фармондеҳи рота ба ҳалокат мерасад. Ҳайдар Қосимов фармондеҳиро ба уҳдаи худ гирифта, дар оташу тиру тӯпи душман ҳамаи аскарони қисми ҳарбиро беталафот ба тарафи соҳили дарёи Днепр мегузаронад. Минамиётҳои растаи сержант Ҳайдар Қосимов ба кор даромаданд. Душманон чун барги дарахт ба замин мерехтанд. Ин амалиёти ҷавобии аскарони сурх ва танку тӯпҳои хушкигард боиси кушодани роҳ шуд, аскарони немис бо талафоти бисёр ба ақиб нишастанд. Аз ҳарду тараф садои фармони ӯро баланд мешуниданд, ки мегуфт: «Ба пеш!». Аскарон аз паси танкҳо ба пеш ҳаракат карда, ба душман зарбаи ҷавобӣ мегардонданд. Аскарони немисро таъқиб карда, нобуд мегардониданд ва аз хатти фронт гузашта, платсдарми аскарони немисро ишғол намуда, пас аз каме оромиданӣ истилогарони немис ба ҳуҷуми қатъӣ гузаштанд. Аскарони ротаи Ҳайдар Қосимов мардонавор меҷангиданд ва хатти ба даст овардаи худро аз даст намедоданд. Аз тири душман минамиёти Ҳайдар Қосимов несту нобуд гардида, аскарони қаторӣ кам монданд. Ҳайдар бо норинҷакҳои дастӣ ва автомат беист меҷангид ва худ ба худ мегуфт: «Худоё наход, ки охирин умри ман дар ҳаминҷо ба охир мерасида бошад?» Дар ҳамин лаҳза барои дастгирӣ кардан, ҷанговарони қисмҳои дигар расида омаданд ва ротаи ӯ аз муҳосира бароварда шуд. Сержант Ҳайдар Қосимов ҳамчунин дар чандин ҷангҳои дигар шират варзида, чандин аскари немисро асир гирифт, ки аҳамияти ҳарбӣ доштанд.

Ҳайдар Қосимов барои мардонагӣ ва ҷасорат нишон додан бо Укази Президиуми Шӯрои Олии СССР ба унвони олӣ - Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ сарфароз гардонида шуд. Худи ҳамон рӯз шуъбаи сиёсии ҷабҳаи Сталинград варақаи сиёсӣ дар бораи корнамоиҳои диловаронаи Ҳайдар Қосимов баровард, ки дар сарлавҳаи он бо ҳарфҳои сурх чунин навишта шуд: “Шаъну шараф ба қаҳрамон, сержант-Ҳайдар Қосимов”.

Қисмати талхи «Қаҳрамони Иттифоқи Шӯравӣ»

Аммо қисмати талхи баъдии ӯро дар Ватан бинед, ки бо чи анҷомид. Ҳайдар Қосимов, дар муҳорибаҳои мудҳиши Ҷанги дуюми ҷаҳон ширкат варзида, ҷон ба саломат бурд. Вале моҳи марти соли 1993, 12 нафар силоҳбадастони худобехабар ба хонааш зада даромада, ӯро гаравгон гирифтанд. Мошинаи шахсиаш Газ-24, нишони тилои сарисинагии «Қаҳрамони Иттифоқи Шӯравӣ»-аш ва дигар дороиашро дӯздида, бурданд. Ба ин ҳам қаноат накарда, худашро бароварда, дар беруни ноҳия парронданд.

Ҷоиза

• Медали «Ситораи Тиллоӣ» «Қаҳрамони Иттифоқи Шӯравӣ» (ИҶШС);
• Ордени Ленин (ИҶШС);
• Ордени Ҷанги Ватанӣ дараҷаи 1 (ИҶШС);
• Ордени Байрақи Сурхи Меҳнат (ИҶШС);
• Ордени Ситораи Сурх (ИҶШС);
• Ордени Нишони Фахрӣ (ИҶШС).

Ҳамчунин нигаред

• Пайвандони Ҳайдар Қосимов: “Қатли Қаҳрамони Иттифоқи Советӣ ҳалқае дар занҷири кушторҳои чеҳраҳои саршинос аз ҷониби наҳзатиҳост” Бойгонӣ шудааст 21 ноябри 2017  сол..

Сарчашма

• Касимов Хайдар.
• Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — 863 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00536